بررسی اقتصاد راهبردی خلیج فارس در گفت و گوی« اقتصاد سرآمد» با استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی

نگاه ما به اقتصاد دریایی راهبردی نیست

گروه اقتصاد دریا محور - خلیج‌ فارس به عنوان آبراهی پراهمیت در آسیای غربی و منطقه خاورمیانه است و همواره به عنوان یکى از با ارزش ترین آبراه هاى تجارتى جهان مطرح بوده است. اما مدیریت ضعیف اقتصادی و بی توجهی به مراکز پژوهشی مانع توسعه اقتصادی در خلیج‌ فارس شده است. از سویی به دلیل وجود تنش ‌ها در تنگه هرمز، کشورها در پی ایجاد راهی زمینی برای حمل ‌و نقل نفت هستند.  یکی از بزرگترین طرح‌ ها که منجر به حذف تنگه هرمز خواهد شد، ایجاد مسیر ریلی مثلث تل آویو- ریاض- ابوظبی است. علاوه بر آن، درآمد ارزی ایران حاصل از گردشگری در خلیج فارس بسیار پایین است. این در حالی است که ایران از نظر وجود مناطق و جاذبه ‌های گردشگری متنوع، بسیار غنی است که از آنها غافل شده ایم. به گزارش اقتصادسرآمد، هیچ آبراهی، چه در گذشته و چه در حال به لحاظ اهمیت و موقعیت در جهان، از خلیج فارس مهم‌ تر نبوده است. مهم ترین اهمیت خلیج فارس موقعیت جغرافیایى خاص و ویژه آن است که همیشه از نظر راهبردی، نظامى و تجارى مورد توجه دولت ها و قدرت های منطقه و جهان بوده است. کشورهای موفق جهان با استفاده از ظرفیت عظیم دریا برای قدرتمند شدن کشور خود بهره برده اند. ولی در ایران مسئولین اجرایی کشور از حوزه عظیم اقتصادی دریا غلفت می کنند و به پژوهش و تحقیق در حوزه دریا ابدا اهمیتی نداده اند. واپس زدگی سیاسی در خلیج فارس، تبدیل به یک گفتمان غالب در منطقه شده است. اگر تلاشی از طرف کشورهای منطقه برای رفع این دوری گزیدن از هم صورت نگیرد، کشورهای صاحب نفع حاشیه جنوبی خلیج فارس برای پیش برد اهداف اقتصادی خود گزینه های دیگری را امتحان خواهند کرد. از جمله این گزینه‌ ها، حذف خلیج ‌فارس و تنگه هرمز برای دور زدن ایران است. در سال های اخیر، امارات متحده عربی و عربستان تلاش های زیادی برای کاستن از وزن ژئوپولیتیکی و اقتصادی ایران در خلیج فارس و تنگه هرمز داشته اند. در حال حاضر این دو کشور دارای ۳ خط لوله فعال برای انتقال حدود ۶.۶ میلیون بشکه نفت در روز هستند. 
نگاه ما به اقتصاد  دریایی راهبردی نیست
مهدی پازوکی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در گفت و گو با اقتصادسرآمد با اشاره به نفوذ ایران در منطقه با برخورداری از موقعیت برجسته خلیج فارس، به خبرنگار ما، گفت: متاسفانه نگاه ما به اقتصاد دریایی نگاه راهبردی نیست. چه رسد به این که این رویگرد در خلیج فارس مورد توجه قرارگرفته باشد.
مشکل اقتصاد راهبردی خلیج فارس از کجا نشات می‌گیرد
وی با اشاره جایگاه ایران در منطقه «منا»، افزود: مشکل از آنجا شروع می‌شود که به اقتصاد نگاه استراتژیک نداریم. اگر ما در پی توانمند کردن اقتصاد در ایران باشیم قطعا خواهیم توانست از بهترین کشورهای منطقه باشیم و با توان اقتصادی بالا نفوذ خود در خاورمیانه را نیز حفظ خواهیم کرد.
نظامی‌گری آفت اقتصاد راهبردی
وی نظامیگری را آفت دست یافتن به اقتصاد راهبردی در خلیج فارس عنوان کرد و افزود: سیاست اسرائیل و امریکا سوق دادن ایران به سمت تنش و غفلت از توانمند شدن اقتصادی هستند که باید یادآور شد بودجه نظامی هفتصد میلیارد دلاری آمریکا قدرت مقابله نظامی را از ایران تقریبا سلب خواهد کرد هر چند کشورما به دانش نظامی خوبی در سال‌های اخیر دست یافته است.این دکترای اقتصاد بین‌الملل در ادامه تصریح کرد: خلیج فارس به دلیل موقعیت خاص خود به عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مرکز ارتباطی میان سه قاره به شمار می‌رود. وجود منابع غنی و ارتباط این خلیج با مناطق آبی بزرگ جهان، سبب شده تا این منطقه یکی از مناطق مهم راهبردی دنیا قلمداد شود. این آبراه همچنین در عرصه داخلی، منطقه‌ای و اهمیت وافری برای ایران دارد و تصمیمات استراتژیک سیاست خارجی همواره با در نظرگرفتن اهمیت این منطقه اتخاذ و تدوین می‌شود.
خلیج فارس و دو مولفه مثبت اقتصاد راهبردی
جایگاه این منطقه را در تحولات مختلف تاریخ ایران می توان به روشنی مشاهده کرد؛ به گونه ای که در دوره های گوناگون، ساختار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران همواره از این رهگذار متاثر بوده است موضوع دیگری بود که پازوکی به آن پرداخت و افزود: سیاست قدرتهای غربی هدایت ایران به سمت عدم آرامش اقتصادی و اجتماعی است. بنابراین هرچه ما به سمت ثبات اقتصادی حرکت کنیم در جذب سرمایه گذاران داخلی و به تبع آن سرمایه داران خارجی به دلیل برخورداری ایران از دو مولفه نیروی کار ارزان و تحصیلکرده و انرژی ارزان موفت تر خواهیم بود در اجرای اقتصاد راهبردی در خلیج نیلگون فارس.
خلیج فارس با منابع طبیعی و معدنی فراوان خود دیگر نه تنها بخاطر ایفای نقش ارتباط دهندگی یک بزرگراه تجاری میان شرق و غرب جهان، بلکه به عنوان یکی از ۲ سر انتهایی در مبادلات اقتصادی جهان به شمار می آید. ارزش فزاینده آن نیز باعث بروز برخی اختلافات و منازعات اقتصادی و به خصوص سیاسی شده است. مهمترین موردی که باعث اهمیت فوق العاده خلیج فارس شده و حتی سبب دست اندازی و طمع ورزی قدرت های بزرگ نسبت به آن شده، وجود ذخایر طبیعی به خصوص نفت است به گونه ای که نام خلیج فارس مساوی با نفت شده است.
 نگاه ما به اقتصاد دریایی راهبردی نیست
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه