گفتمان نوین ارتباطی ؛تاثیرات آن بر اندیشه و فرهنگ ایرانی-اسلامی(بخش نخست)

همانگونه که در جریان هستید فرهنگ و اندیشه عامه برگرفته از اعتقادات، باورها ،خرده فرهنگهای مرتبط و غیر مرتبطی است که بشراز هزاران سال پیش اندک اندک بصورت جمعی از خود بجا گذاشته است.پدیده ای که امروزه بنام فرهنگ جوامع و ملل می شناسیم چیزی جزء همین تجربیات نیست.این روند با توجه به کندی ارتباطات میان فردی پیش از استیلای کامل انسانها بر فن آوری نوین، ایستا و کمتر قابل تغییر بوده تا اینکه با رشد وسایل ارتباط جمعی و سهولت در برقراری ارتباط میان فردی و سرعت بخشیدن به آن، در معرض تغییرات بنیادین قرار گرفت.هم اینک آشنایی با فرهنگها،اعتقادات و باورها فاصله چندانی با ما ندارد کافیست پشت کامپیوتر یا رایانه شخصی خود نشسته،با زدن یک دکمه با فرهنگهای مختلف و بی حدو حصر جهانی آشنا شوید.در این مقاله قصد داریم ضمن حفظ و احترام به تمام اندیشه ها و فرهنگها و باورها،به نقش ارتباطات نوین بر ایجاد و تثبیت فرهنگ ایرانی-اسلامی  و نقش پر رنگی که بعد از اسلام بر ایران باستان داشته است،بپردازیم. هرچند سابقه و عقبه ی ترویج فرهنگ اسلام در شرق و غرب عالم به قرنها قبل بازمی گردد و ارزشهای این دین مبین باعث گسترش آن شد اما همانند سایر فرهنگها،عمده رشد و ترقی و ترویج خود را در سالهای پس از اختراع وسایل ارتباطات نوین طی کرده،این روزها به مدد همین فن آوری،بسیاری از انسانها در جای جای دنیا پس از آشنایی با نوع تفکر و اندیشه این دین جدید و نوع جهانبینی پیام آور آن،هم دل و هم راستا با فرهنگ اسلامآینده ای درخشان برای خود و نزدیکانشان ترسیم می کنند. از آنجایی که منابع فرهنگی و معنوی، مهم‌ترین منبع توانمندی و مزیت جوامع اسلامی است، تهدیدهای نرم‌افزاری نسبت به سایر تهدیدها از اهمیت و حساسیت بیشتری برخوردار است. شکست و بحران در حوزه فرهنگی، به منزلة اختلال در حوزه‌های مختلف حیات یک جامعه می باشد زیرا مهم‌ترین تکیه‌گاه و نقطة ثقل همبستگی، وحدت، هویت ملّی و علّت وجودی کشورهایی نظیر کشورهای مسلمان، به ماهیت فرهنگ و ساختار اعتقادی ایشان  باز می‌گردد و با از بین رفتن این زنجیرة همبستگی و هویت ملّی، بقای دولت‌ها دیگر موضوعیتی نخواهد داشت. بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر، به علت ضعف رسانه‌های کشورهای اسلامی و نبود زیرساخت‌ها و برنامه‌ریزی‌های مناسب فرهنگی در  جامعه اسلامی و  وجود رسانه‌ها و ابزارهای متعدد فرهنگی در عصر جهانی شدن فرهنگ غربی و نیز با توجه به سلطه نظام سرمایه‌داری در جهان، شاهد زوال سبک زندگی، هویت و فرهنگ اسلامی مسلمانان و نیز جامعه ایرانی هستیم و اگر برای مقابله با تهدیدها و اختلال‌های پدید آمده در جوامع اسلامی، برنامه‌ریزی در سطوح و بخش‌های مختلف انجام نشود، این روند تشدید می‌شود و به ایجاد مشکلات بیشتر خواهد ‌انجامید. از آنجایی که فرهنگ و اقتصاد، محور و بنیان رویارویی قدرت‌ها محسوب می‌شود و رقابت‌ میان بازیگران نظام جهانی، به لحاظ ماهیت کاملاً اقتصادی و فرهنگی است، مقولة «جهانی شدنِ فرهنگ» و بیان ایده‌هایی مانند «پایان تاریخ» و «برخورد تمدن‌ها»، دقیقاً با ملاحظة همین شرایط و واقعیات ناشی از تحولات پدیده آمده مطرح شده‌اند. ضمن باور به این موضوع که جهانی شدن سبب ظهور انواع توسعه‌طلبی و سلطه‌گری غرب در جوامع اسلامی در سطوح مختلف گردیده است؛ بررسی جهانی شدن و آثار آن بر هویت و فرهنگ اسلامی مورد توجه است و در نهایت دیدگاه و رویکرد اسلام به مقوله جهانی شدن، سبک زندگی، فرهنگ و هویت و چگونگی برخورد با تهدیدها و چالش‌های ناشی از جهانی شدن مورد واکاوی قرار می‌گیرد.
باتوجه به اینکه تا2الی3 قرن پیش فرهنگ متوحش غرب تحت تاثیر فرهنگ ایرانی-اسلامی سالهای ترقی خود را به سرعت پشت سرگذاشت باید اذعان داشت که فرهنگ غالب جذبه و گرایش لازم یا همان مزیت و برتری نسبت به سایر فرهنگها را داشته که در مدت زمان کوتاهی نه تنها فرهنگ واپسگرای غرب را تحت تاثیر آموزه های خود قرار داده بلکه موجبات پیشرفت و ترقی مردم آن سرزمینها را باعث شده است.پیشرفت غیرقابل باوری که باور تاثیر پذیری آنان از فرهنگ ایرانی-اسلامی را کمی غیرقابل باور نموده است. بحث فوق مبحث بسیاری گسترده ای است که برای رسیدن به یک نتیجه مستدل باید ضمن بررسی آن عوامل تاثیرگذار در آنراطبقه بندی، سپس هریک از آنها را به اندازه کافی مورد کنکاش قرار داد.لذا در شماره های آتی نخست به طبقه بندی عوامل و بعد از آن به میزان اثرگذاری هر یک از این عوامل خواهیم پرداخت.

​​​​​​​نگارنده: میثم آل حبیب مدیر اداره ارتباطات و امور بین الملل شورای اسلامی و شهرداری قدس

گفتمان نوین ارتباطی ؛تاثیرات آن بر اندیشه و فرهنگ ایرانی-اسلامی(بخش نخست)
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه