به گزارش «اقتصادسرآمد»، دکتر رضا جهانفر، دکترای جامعه‌شناسی در نوشتاری به بررسی نقش‌آفرینی سازمان‌های مردم‌نهاد‌(سمن‌ها) و مشارکت فرهیختگان در توسعه و پیشرفت اجتماعی در پرداخته است. نگارنده در این مطلب شهر رامسر را به‌عنوان الگویی برای توسعه مبتنی بر سرمایه اجتماعی و متاثر از نقش‌آفرینی سمن‌ها معرفی می‌کند. تاکید «جهانفر» در این مطلب بر اهمیت سرمایه اجتماعی به‌عنوان یکی از پارامترهای دارای اهمیت در مسائل مربوط به حکمرانی دریایی در جمهوری اسلامی ایران است. این مطلب را در ادامه می‌خوانید:
«سرمایه اجتماعی» به تعامل، پیوند و ارتباط بین اعضای یک مجموعه همانند یک شبکه به‌عنوان منبع ارزشمند توجه می‌کند که با ایجاد و تقویت هنجارها و اعتماد متقابل و تقویت مشارکت منجر به تحقق اهداف اعضا می‌شود. با در نظر قرار دادن انواع سرمایه اجتماعی «درون سازمانی»، «برون سازمانی» و «بین‌سازمانی» باید بر این نکته تأکید کرد که سه‌مقوله «توسعه»، «حکمرانی» و «سرمایه اجتماعی» دارای ارتباط اثرگذار و اثرپذیر بر یکدیگر هستند، به‌گونه‌ای که حکمرانی مطلوب مبتنی بر شفافیت، پاسخگویی، عدالت و مشارکت مردمی علاوه‌بر اینکه افزایش اعتماد عمومی و تقویت روابط اجتماعی را رقم می‌زند، می‌تواند منجر به افزایش سرمایه اجتماعی شود.
با در نظر قرار دادن مطالب بالا می‌توان گفت که از جمله مسائل موجود در نظام مسائل حکمرانی دریایی و سواحل ایران، می‌توان به «سرمایه اجتماعی» اشاره کرد. اگر در شهرها و مناطق ساحلی ایران، کارنامه موفقی از نظر سرمایه اجتماعی رقم بخورد، توسعه در زمینه‌های مختلف تسهیل خواهد شد. در اینجا باید به نقش «سازمان‌های مردم‌نهاد» یا سمن‌ها اشاره کرد. سازمان‌های مردم‌نهاد منجر به ارتقای اعتماد و مشارکت مردم می‌شوند. در حکمرانی مطلوب، «سازمان‌های مردم‌نهاد» یک «فرصت» محسوب می‌شوند.معمولاً هر سمن در یک یا چند حوزه تخصصی فعالیت دارد. گفته می‌شود که بیش از ۱۷هزار سمن با ۴۰هزار فعالیت تخصصی در کشور فعالیت می‌کنند. در این میان، تعداد سمن‌های واقعی که از بودجه حاکمیتی ارتزاق نمی‌کنند و به معنای واقعی کلمه خودجوش، مردم‌نهاد و متکی به خودشان هستند، از این تعداد کمتر است. تعداد قابل‌توجهی از این سمن‌ها در حوزه‌های علمی و پژوهشی، خیریه، نیکوکاری، پیشگیری و مدیریت آسیب‌های اجتماعی، درمان اعتیاد، فرهنگی-ورزشی، اجتماعی،و هنری، محیط‌زیست، کودکان و زنان‌(حمایت از کودکان و زنان آسیب‌دیده)، بهداشتی، حمایت از بیماری‌های خاص و... فعالیت می‌کنند.

رامسر؛ الگوی توسعه اجتماعی مبتنی بر سمن‌ها
در اینجا می‌توان به شهرستان «رامسر» به‌عنوان یک نمونه موفق از موفقیت مردم در رفع مشکلات مربوط به شهر با کمک یکدیگر و بالا بودن سرمایه اجتماعی در این شهر اشاره کرد. این شهر ۸۰هزار نفری که محل اتصال دو استان ساحلی گیلان و مازندران محسوب می‌شود، زیبایی‌های غیرقابل وصفی دارد که همان زیبایی‌ها، محرومیت از برخی امکانات مورد نیاز را در نگاه اول می‌پوشاند. «رامسر» به‌عنوان یک شهر ساحلی با حدود ۲۰کیلومتر ساحل و به‌عنوان محل اتصال کوه، دریا و جنگل و یکی از زیباترین شهرهای گردشگری ایران و حتی به‌عنوان تاثیرگذارترین قطب گردشگری در ایران شناخته می‌شود. جمله‌ای از مرحوم حسن رحیمیان از فرهیختگان رامسر به یادگار مانده است که نام و نان رامسر در گرو توریسم است.
البته به غیر از این ویژگی‌های طبیعی، باید از ویژگی دیگری نیز درخصوص رامسر یاد کرد که می‌تواند این شهر را به الگویی برای همه شهرهای ساحلی و گردشگری ایران مبدل کند. مشارکت بالای مردم و فرهیختگان در اداره امور مختلف مربوط به شهرستان رامسر و قدرت شبکه‌سازی مردم در این شهر قابل‌توجه است. درخصوص رامسر تعداد ۲۶سمن، خیریه و موسسه نیکوکاری‌(و البته ۱۶سمن رسمی خودجوش و فعال) در زمینه‌های مختلف ثبت شده است و نخستین خانه سمن مازندران نیز در رامسر راه اندازی شد. عمده دغدغه سمن‌های رامسر، توسعه‌یافتگی است. البته در نظر داشته باشیم که ناکارآمدی سازمان‌های حاکمیتی و کوتاهی دولت در یک منطقه یا ناحیه، منجر به افزایش سمن‌ها و حضور مردم در عرصه کنشگری در آن محدوده جغرافیایی می‌شود. برخی از این سمن‌ها عملکردی اثرگذار بر فرایند و سازوکارهای حکمرانی در حوزه‌های مرتبط دارند که نشانه‌ای از موفقیت مردم در کنشگری اجتماعی است. 
یکی از این سمن‌ها، «انجمن اهل قلم رامسر» است. انجمن اهل قلم رامسر در میان ده‌ها سمن استان مازندران، بدون تردید یکی از موفق‌ترین سمن‌ها به‌شمار می‌رود. این سمن که از سال‌۱۳۷۹ دارای مجوز فعالیت است، تاکنون بیش از ۳۰۰رویداد اثرگذار در سطح شهرستان، استان و حتی ملی را به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم رقم زده است. محوریت فعالیت این سمن و اعضای آن معطوف به جمع‌آوری، ساماندهی و معرفی آثار فرهیختگان بومی به‌ویژه اعضای انجمن اهل قلم رامسر، حمایت از پژوهش‌های مرتبط با فرهنگ و تاریخ عامه و سنت‌های رامسر و رامسرشناسی، برگزاری نشست‌ها و ایجاد فضایی برای تبادل اندیشه میان اعضای اهل قلم و هنرمندان منطقه، تصمیم‌سازی برای مسئولان منطقه درخصوص رویدادهای گوناگون، حمایت معنوی و تجلیل از اهل قلم و برگزاری مراسم رونمایی و معرفی آثار و... است.
برگزاری این نشست‌ها و رویدادهای مختلف از سوی انجمن اهل قلم رامسر دارای هزینه‌هایی است که تأمین این هزینه‌ها بدون بهره‌گیری از بودجه‌های دولتی و صرفاً با حمایت مادی اعضا از قبیل پرداخت حق عضویت در انجمن توسط نیک‌اندیشان فرهنگ دوست تأمین می‌شود. بررسی اقدامات «انجمن اهل قلم رامسر» با ۸۰عضو اصلی، نشان‌دهنده اثرگذاری این سازمانِ مردم‌نهاد بر برخی تصمیمات ادارات دولتی در شهرستان رامسر و حتی شهرستان‌های اطراف در دو استان گیلان و مازندران است. این میزان از اثرگذاری تاحدودی نشان‌دهنده حاکمیت مردم بر سرنوشت خودشان با کمک یکدیگر در آن شهرستان ساحلی است. 

چشم‌انداز فعالیت سمن‌ها در رامسر
برای آنکه به چشم‌انداز و دورنمای فعالیت سمن‌های رامسر مبتنی بر یک «نقشه راه» دست یابیم، باید به «نظام مسائل» رامسر توجه کنیم. زیرا نظام مسائل شکل‌دهنده دغدغه‌هاست و دغدغه اعضای سمن‌ها، جهت‌دهنده حرکت سمن‌ها خواهد بود و البته نباید فراموش کرد که در میان مؤلفه‌های ۵گانه تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری -که پیش از این در یادداشتی دیگر مطرح کردم و عبارتند از: «نظام مسائل»، «تجربیات و مدیریت دانش»، «آینده پژوهی»، «فشار فناوری» و «ایده» است- می‌توان «نظام مسائل» را مهم‌ترین عامل اثرگذار بر فعالیت سمن‌ها در رامسر دانست. زیرا در میان مطالعات علمی و پژوهش‌های مرتبط با رامسر که در پایگاه‌های استنادی مختلف در اختیار پژوهشگران قرار دارد، مطالعه آینده‌پژوهانه یا پروژه پژوهشی آینده‌پژوهانه مرتبط با رامسر مشاهده نشد. گویی پرداختن به این موضوع و انتشار آن برای دانشجویان یا اساتید دانشگاه‌های رامسر و حتی برای ادارات این شهرستان جذابیت لازم را ندارد. 
مطالعه جدی مرتبط با «مدیریت دانش» یا ثبت و ضبط تجربیات مدیران و مسئولان یا حتی فرهیختگان رامسر نیز در دسترس نیست. درخصوص «ایده» هم که تاکنون «جشنواره ایده‌پردازی» یا حتی برگزاری مسابقه ایده‌پردازی یا راه‌اندازی سایت اینترنتی که به جمع‌آوری ایده‌ها و پیشنهادات مردم برای توسعه رامسر بپردازد، توسط ادارات دولتی رامسر مشاهده نشد. بدون تردید، هم‌اکنون و حتی در سال‌های آینده، «توسعه» و «توسعه‌یافتگی» از جمله مهم‌ترین دغدغه‌های اعضای سمن‌های مختلف در رامسر خواهد بود.
ضمن گرامیداشت یاد و نام پیشکسوتان و چهره‌های ماندگار سمن‌های رامسر به‌ویژه «انجمن اهل قلم رامسر» نظیر مرحوم حسن رحیمیان، مرحوم حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدتقی سجادی، مرحوم نورالدین اکرامی، مرحوم فلکی‌مقدم و همه از دست‌رفتگان سمن‌های رامسر، پای صحبت دوتن از مسئولان انجمن اهل قلم رامسر نشستم و دقایقی با استاد عیسی خاتمی و استاد محمد‌علی جهانبخش -از اعضای فعال سمن‌های رامسر- گفت‌وگو کردم.
عیسی خاتمی این نکته مهم را بیان کرد که تاب‌آوری، توان تحمل و ایجاد وفاق و پذیرش مردم رامسر با گردشگران و مردم غیررامسری، بالاست، به‌گونه‌ای که میزان موفقیت مهاجرانِ غیربومی رامسر بیش از سایر شهرهاست. وی اشاره کرد که میزان قوم‌مداری مردم رامسر پایین است و به راحتی اقوام مهاجر را در خود پذیرا هستند. مردم رامسر قدرت مدارا و سازگاری بیشتر و توان تطبیق‌پذیری بیشتری دارند و البته نباید این واقعیت را نادیده گرفت که مبانی نظری توسعه اجتماعی و فرهنگی در رامسر غنی‌تر از سایر شهرهای مشابه است
عیسی خاتمی بر این باور است که ۳مسئله اساسی رامسر در میان نظام مسائل این شهر در مسیر توسعه عبارتند از:
-ثبت جهانی منظر طبیعی تاریخی رامسر 
-نداشتن کمربندی و مشکل ترافیک
-تخریب رو به گسترش جنگل رامسر به دلیل مدیریت نامناسب پسماندها.
خاتمی در توضیح این مورد گفت که زباله‌های منطقه در جنگل رامسر دپو و مستقر می‌شود. شیرابه‌های زباله در محیط اطراف و در رودخانه صفارود پخش می‌شود. آلودگی دریا نیز از جمله پیامدهای سرریز شیرابه‌های زباله به دریاست. تغییر اکوسیستم منطقه ناشی از مدیریت نامناسب در این حوزه است. 
استاد جهانبخش نیز از «توسعه پایدار و همه‌جانبه» به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های اکنون و آینده سمن‌ها نام بردند. سمن‌ها منجر به بهبود کیفیت زیست مردم در رامسر شده‌اند. «جهانبخش» بررسی کارنامه عملکرد سمن‌ها در رامسر از ابتدا تاکنون را ضروری می‌داند که البته این موضوع می‌تواند موضوع یک پایان‌نامه در دانشگاه‌های رامسر باشد. 
این پژوهشگر بر این باور است که اقتصاد رامسر، آب آشامیدنی، اشتغال، آسیب‌های اجتماعی و تعدادی دیگر از مسائل، از جمله مسائل مورد توجه سمن‌ها در آینده خواهد بود.

وضعیت مبهم حل مسائل توسط دانشگاه‌های رامسر
رامسر دارای ۶دانشگاه‌(آزاد اسلامی، پیام نور، پردیس پزشکی، مهارت ملاصدرا، غیرانتفاعی رحمان و دانشکده پرستاری و مامایی) است و با وجود اینکه تعدادی از دانشگاه‌های رامسر دارای مقطع کارشناسی ارشد در تعدادی از رشته‌های تحصیلی است و تولید محتوای دانشی و پژوهشی در مقاطع کارشناسی ارشد به بالا انجام می‌شود، ولی به نظر می‌رسد تولید محتوای دانشی و پژوهشی دانشگاه‌های رامسر در خدمت توسعه رامسر نیست و در واقع نقش این دانشگاه‌ها در ارتقای مدیریت منطقه دارای ابهاماتی در کارایی هستند. کلیدواژه‌های به‌کارگرفته‌شده در پژوهش‌های اساتید و دانشجویان دانشگاه‌ها و موسسات علمی و پژوهشی رامسر بیانگر ارتباط مستقیم دستاوردهای پژوهشی با رامسر، رامسری و توسعه رامسر نیست. ارتباط دانشگاه و توسعه و اثربخشی تحقیق بر توسعه رامسر، آنقدر مهم است که می‌توان در این خصوص همایشی با حضور سمن‌ها و دانشگاه‌های رامسر برگزار کرد.  

پیشنهادهایی برای توسعه رامسر
-فراخوان ایده‌ها از طریق برگزاری جشنواره ایده‌پردازی یا راه‌اندازی سایت اینترنتی مرتبط برای جمع‌آوری ایده‌ها و پیشنهادات برای رفع مشکلات رامسر.
-برگزاری جلسات هم‌اندیشی و هم‌افزایی فرمانداری رامسر با مسئولان دانشگاه‌های رامسر، در راستای ایجاد انگیزه تولید محتوای دانشی دانشگاه‌های رامسر اعم از پایان‌نامه، مقالات، کتاب و... .
-برگزاری جشنواره «آثار دانشی و پژوهشی رامسر» و جمع‌آوری کلیه آثار مکتوب اعم از رساله دکترا، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، کتاب، مقاله به منظور تسهیل کاربست دستاوردها و یافته‌های دانشی و پژوهشی مرتبط با رامسر.
-راه‌اندازی انجمن تاریخ شفاهی رامسر برای ساماندهی تاریخ شفاهی مردم و مسئولان رامسر در راستای دستیابی به بسته‌های دانشی و تسهیل به‌کارگیری تجربیات منطبق بر مدیریت دانش.  
-افزایش تعامل و هم‌افزایی مسئولان ادارات شهرستان رامسر و استان‌های مازندران و گیلان با سمن‌‎های رامسر از طریق حضور مسئولان در جلسات سمن‌ها و به‌کارگیری اعضای برجسته سمن‌ها به عنوان مشاور در ادارات رامسر و استانداری‌های دو استان گیلان و مازندران.
-برگزاری همایشی با حضور دانشگاه‌های رامسر و سمن‌های رامسر برای تقسیم کار پژوهشی در راستای تقویت نقش دانشگاه‌های رامسر در حل مسائل رامسر.

سخن پایانی
نقش سمن‌های رامسر بر فرایند توسعه رامسر غیرقابل انکار است. سرمایه اجتماعی ایجاد و تقویت‌شده توسط این سمن‌ها در حل نظام مسائل و گام‌برداری در مسیر توسعه پایدار و حکمرانی مطلوب در آن شهرستان امری قابل‌تبیین و الگوسازی برای سایر شهرها و استان‌های ساحلی است. عمده اعضای سمن‌های رامسر، فرهیختگانی هستند که دغدغه‌مند رامسر و رامسری بوده و بهره‌مندی از فرصت وجود این افراد در رامسر توسط ادارات دولتی، گام‌برداری در مسیر تحقق حکمرانی مطلوب و حتی متعالی تلقی می‌شود. بررسی عملکرد و میزان اثرگذاری رامسر بر ارتقای کیفیت زندگی مردم و توسعه رامسر می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد الگویی برای همه شهرها و استان‌های ساحلی ایران شود. باید در برابر رامسر و رامسری تعظیم کرد که با اعتماد به یکدیگر و مشارکت و تحقق اراده خود و همکاری و تعامل، زندگی بهتری را رقم زدند. «مسئولیت اجتماعی» مردم رامسر در برابر یکدیگر، واقعیتی غیرقابل انکار است.