به گزارش «اقتصاد سرآمد»، آذربایجان و ترکیه در حال مذاکره در مورد تامین گاز از میدان آبشرون هستند و انتظار می‌رود تحویل اولیه گاز به ترکیه از سال ۲۰۲۹ آغاز شود. این امر توسط علی اسدوف، نخست‌وزیر آذربایجان، در دوازدهمین نشست کمیسیون مشترک بین‌دولتی آذربایجان و ترکیه در باکو اعلام شد.
اگرچه این اظهارات احتمالا عادی به نظر برسد، اما نشان‌دهنده یک فرایند کلان است که می‌تواند تعادل انرژی در سراسر اوراسیا را تغییر دهد. «اسدوف» گفت که مشارکت انرژی بین آذربایجان و ترکیه شامل چندین پروژه بزرگ است. در ماه ژوئن، شرکت نفت ترکیه(TPAO)‌۳۰درصد از سهام میدان فراساحلی شفق-آسمان در بخش آذربایجانی دریای خزر را به دست آورد که نشان‌دهنده تغییر نقش ترکیه از یک واردکننده گاز به یک شرکت‌کننده در توسعه بالادستی است.
 
افزایش ظرفیت آبشرون
براساس گزارش تارنمای‌نیوز آذربایجان؛ ویتالی بایلاربایف، معاون رئیس شرکت سوکار، در سخنرانی خود در هفته انرژی باکو گفت: توسعه فاز‌۲ میدان آبشرون به سمت تصمیم‌گیری نهایی برای سرمایه‌گذاری پیش می‌رود و راه را برای راه‌اندازی تولید در اواخر ۲۰۲۸ یا اوایل ۲۰۲۹ هموار می‌کند. این جدول زمانی به‌طور کلی با شروع فاز سوم پروژه فشرده‌سازی شاه‌دنیز همزمان است که در اوج ظرفیت می‌تواند بیش از ۴میلیارد مترمکعب در سال به تولید اضافه کند و کل تولید این میدان را به بیش از ۵۰میلیارد مترمکعب برساند.
همزمانی زمان‌بندی‌های مربوط به فشرده‌سازی میدان شاه‌دنیز و فاز‌۲ میدان آبشرون، یک فرصت راهبردی ایجاد می‌کند و آذربایجان را در موقعیتی قرار می‌دهد تا نقش خود را به‌عنوان یک تامین‌کننده کلیدی گاز از طریق خط لوله به ترکیه تقویت کند؛ آن هم در زمانی که آنکارا به‌طور فعال به‌دنبال تنوع‌بخشی به منابع انرژی خود است.
میدان گازی آبشرون که توسط زمین‌شناسان آذربایجانی در دهه‌۱۹۶۰ کشف شد، در حدود ۱۰۰کیلومتری باکو و ۲۵کیلومتری شمال‌شرقی شاه‌دنیز واقع شده است و براساس برآوردها، ۳۵۰میلیارد مترمکعب ذخایر دارد. فاز نخست که بازار داخلی را تأمین می‌کند، در حال حاضر حدود ۱.۵میلیارد مترمکعب در سال تولید می‌کند. انتظار می‌رود فاز‌۲ که حداقل ۴.۵میلیارد مترمکعب در سال را هدف قرار می‌دهد، تا اواخر ۲۰۲۸ و اوایل ۲۰۲۹ راه‌اندازی شود و صادرات گاز به ترکیه نیز در این مرحله آغاز خواهد شد. تولید تجاری در میدان آبشرون در ژوئیه ۲۰۲۳ آغاز شد. مقامات در یک کنفرانس نفت و گاز در باکو در ژوئن‌۲۰۲۴ گفتند که فاز‌۲ می‌تواند به اوج تولید تا ۱۱۰هزار مترمکعب در روز، شامل ۳۵هزار تن میعانات گازی، برسد و انتظار می‌رود کل تولید تا اواخر سال ۲۰۲۸ به ۵میلیارد مترمکعب در سال برسد.
قرارداد مشارکت در تولید برای توسعه میدان آبشرون در سال ۲۰۰۹ بین شرکت‌های توتال انرژیز و سوکار امضا شد که هرکدام ۳۵درصد از سهام آن را در اختیار داشتند. اخیرا، شرکت ملی نفت ابوظبی (ADNOC) نیز به این پروژه پیوست و طبق قراردادی که در ۴آگوست‌۲۰۲۳ امضا شد، ۳۰درصد از سهام آن را به دست آورد.
 
راهبرد و سیاست جدید آنکارا
مشارکت توتال انرژیز و آدوناک بر اعتماد جهانی به چشم‌انداز بلندمدت میدان آبشرون تأکید می‌کند. زمانی که سرمایه‌گذاری در سوخت‌های فسیلی تحت چارچوب‌های ESG با ارزیابی بیشتری روبه‌روست، گسترش کنسرسیوم، سیگنال قوی از اعتماد به آینده این پروژه ارسال می‌کند. به باور کارشناسان، پویایی‌های جهانی، ترکیه را بر آن داشته است تا مدل سنتی انرژی خود را مورد بازنگری قرار دهد و استراتژی انعطاف‌پذیرتری را دنبال کند.
کاهش احتمالی واردات گاز روسیه، عدم‌قطعیت در مورد ایران و فشار شرکای غربی، آنکارا را به تنوع‌بخشی به منابع انرژی خود سوق می‌دهد. در این زمینه، تامین گاز از آذربایجان و ترکمنستان، در کنار تلاش‌های ترکیه برای گسترش منابع داخلی و مشارکت در پروژه‌های بالادستی در خارج از کشور، اهمیت راهبردی پیدا می‌کند. به عبارت دیگر، ترکیه به جای وابستگی، به‌دنبال گزینه‌های انرژی است و آذربایجان از معدود کشورهایی است که می‌تواند این انعطاف‌پذیری را فراهم کند.
کارشناسان معتقدند که بحرانی‌ترین دوره برای تعادل انرژی ترکیه در سال‌های ۲۰۲۸-۲۰۲۹ خواهد بود که انتظار می‌رود حجم زیادی از LNG ایالات متحده وارد بازار جهانی شود و به‌طور بالقوه قیمت‌گذاری و پویایی قراردادها را تغییر دهد. در همین حال، پیش‌بینی می‌شود قراردادهای شاه‌دنیز مورد بررسی قرار گرفته و احتمالاً تمدید شده تا با اولویت‌های اقتصادی در حال تحول ترکیه همسو شوند.
 
معادلاتی فراتر از تامین گاز
بااین‌حال، چالش‌هایی از جمله تأمین مالی فاز‌۲ پروژه آبشرون، جذب خریداران بلندمدت و رسیدگی به الزامات زیرساختی همچنان پابرجاست. اگرچه این موارد قابل‌برطرفشدن هستند، اما موانع کلیدی‌ای بوده که پروژه باید از آن‌ها عبور کند. باید توجه داشت که در ماه آوریل، آلپ ارسلان بایراکتار، وزیر انرژی ترکیه، مذاکرات جاری برای توافق جدید تأمین گاز با آذربایجان از میدان قره‌باغ را تأیید کرد که انتظار می‌رود تحویل آن در سال‌های ۲۰۲۸-۲۰۲۹ انجام شود. بایراکتار به وابستگی تاریخی ترکیه به ایران و روسیه اشاره و خاطرنشان کرد که با نزدیک‌شدن به پایان قراردادهای موجود، آنکارا به‌دنبال منابع جایگزین است. ترکیه همچنین در سال‌۲۰۲۵ از ترکمنستان گاز دریافت کرد و در حال حاضر حدود ۲۵درصد از تقاضای آن از طریق LNG تأمین می‌شود.
گاز آذربایجان به‌عنوان یک جایگزین مناسب برای ترکیه مطرح است. طبق اعلام سازمان تنظیم بازار انرژی ترکیه، آذربایجان از ژانویه تا اکتبر ۲۰۲۵ تقریبا ۹.۷۹۸میلیارد مترمکعب گاز به ترکیه صادر کرده که نسبت به سال قبل ۳.۵درصد افزایش داشته است. در ماه اکتبر، آذربایجان با ۲۴.۲۸درصد از کل واردات، پس از روسیه با ۳۹.۶۷درصد در رتبه دوم تأمین‌کنندگان گاز قرار گرفت. همچنین ایران با ۱۹.۹۸درصد، در جایگاه بعدی بود. باید توجه داشت که ترکیه صرفاً به‌دنبال یک جایگزین نیست، بلکه در حال تغییر ساختار امنیت انرژی خود است.
برای آذربایجان نیز این امر فرصتی است تا از یک «تأمین‌کننده‌ مهم» به یک «شریک شکل‌دهنده‌ معادله» تبدیل شود. اگر پروژه آبشرون طبق برنامه از مرحله سرمایه‌گذاری عبور کند و توافقات تجاری با آنکارا به سرعت حاصل شود، این پروژه می‌تواند به سنگ‌بنای راهبردی انرژی در منطقه تبدیل شود. طی پنج تا هفت سال آینده، باکو و آنکارا احتمالا همکاری خود را از اقتصادی به ژئوپلیتیک ارتقا دهند و مشارکتی را ایجاد کنند که در آن گاز نه‌تنها به‌عنوان یک منبع، بلکه ابزاری برای نفوذ و توسعه راهبردی بلندمدت عمل کند