طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی در سواحل سه استان خزری مازندران، گیلان و گلستان هنوز تهیه و اجرا نشده است که به اعتقاد کارشناسان تحقق این نیاز ضروری نیازمند برنامه ریزی علمی، مشارکت نهادهای مربوط و اراده جمعی مسوولان ارشد این استان های شمالی است.
به گزارش اقتصادسرآمد طول سواحل کشور حدود پنج هزار و ۸۰۰ کیلومتر است که ۸۹۰ کیلومتر آن در شمال ایران در سه استان مازندران، گیلان و گلستان واقع شده است که به گفته صاحبنظران امر ظرفیت فراوان این سواحل در حوزه مختلف اقتصادی، گردشگری و دریایی شکوفا نشده است، سواحل جنوب کشور چهار هزار و ۹۰۰ کیلومتر طول دارد.وی تصریح کرد : در همه جای دنیا به این ۲ فاکتور توجه اصلی دارد اولین آن زیست محیطی است یعنی تمام کوسیستم های آبی ، خاکی ، جانوری ، پوششش گیاهی و گونه های جانوری در آن زیست بوم ساحلی هستند باید بررسی دقیق بشود و این کارکردهای زیست محیطی و بررسی آلاینده های محیطی.
توسعه گردشگری و تحول در اقتصاد دریا در شمال بدون طرح مدیریت یکپارچه میسر نمی شود
این پژوهشگر حوزه گردشگری اضافه کرد : در سواحل شمال ایران از جمله مازندران آلاینده های بسیاری زیادی داریم که آلودگی آب مشهودترین آن هست در مناطق ساحلی خزر باید به دنبال کاهش منابع این آلاینده باشیم که مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی به این مسائل توجه ویژه دارد.اورمزدی بیان کرد : موضوع دوم بحث یکپارچه سازی است که باید فعالیت هایمان را هدفمند کنیم که در راستای چیست، حالا آن کارکرد می تواند گردشگری باشد اگر اقتصاد در منطقه ما غرب مازندران چون مبتنی بر معیشت گردشگری هست بیاییم همه سواحل را ساماندهی کنیم که این مناطق اکنون در ید شهرداری ها و دهیاری هاست.وی خاطرنشان کرد : اگر استراتژی ما گردشگری باشد که متاسفانه ما این راهبرد را در این منطقه کمتر می بینیم به طور مثال شهرستان نوشهر منطقه ساحلی ، گردشگری و بندری است، آیا همه رویکردهای ادارات و نهادها این شهرستان با منطقه ویژه اقتصادی نوشهر قرار می گیرد؟.این فعال گردشگری مازندران اظهارداشت : تا بحث حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست و یکپارچه سازی و استراتژی هدفمند که در متن مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی هست اتفاق نیفتد ما نمی تو انیم بحث توسعه گردشگری پایدار را در مناطق ساحلی شمال به ویژه در مازندران رقم بزنیم.
اورمزدی افزود : نکته دیگر این که وقتی ما در مناطق خارج از ساحل داریم صحبت می کنیم بحث آمایش سرزمین پیش می آید، یکپارچه سازی مناطق ساحلی در واقع در راستای اهداف کلان آمایش سرزمین گام بر می دارد، این ها همه قطعاتی است از یک پازل اقتصادی مبتنی بر ساحل، اقتصاد مبتنی بر جنگل و دریا را تشکیل می دهد که می تواند کارکردهای زیست محیطی ، گردشگری و توسعه پایدار داشته باشد.این استاد دانشگاه گفت : چون این طرح تا حالا به معنای واقعی کلمه اتفاق نیفتاده واقعا پاشنه آشیل گردشگری در استان های یادشده است تا زمانی که این مهم محقق نشود نباید انتظار توسعه در بخش های مربوط را داشته باشیم.وی گفت: در ساحل جنوب در سواحل مکران و شرق تنگه هرمز و بخشی از قطعات منطقه بندرعباس علاوه بر تهیه طرح مدیریت یکپارچه، طرح تدقیق داشتند یعنی دقت نگاری و حدنگاری ساحل.
ساحل خزر رها شده است، خروجی ندارد
اورمزدی اضافه کرد : خط ترازها در شمال ایران نسبت به ساحل جنوب فرق می کند چون اینجا، ما چاله خزر را داریم در این اینجا ۲۹ متر نسبت به آ بهای آزاد جهان پایین تر هستیم که قاعدتا ما زمانی که بحث ساحل را می کنیم یا توسعه مناطق ساحلی را این سنجش ها و پایش ها و حتی مطالعات و برنامه ریزی با ساحل مثل جنوب ایران فرق می کند.تصریح کرد : به طور کلی اولین بحث مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی محیط زیست است و اکوسیستم های زیردریایی خلیج فارس و دریای عمان اعم از جانوری و گیاهی با شمال ایران فرق می کند، در جنوب ایران دریای عمیق داریم ما در شمال فقط چاله انزلی را داریم که گودترین نقطه دریای خزر به عمق ۹۵۰ متر هست.وی گفت : از نگاه برنامه ریزی باید ابتدا استراتژی هدفمندی داشته باشیم یعنی از این طرح چه می خواهیم یا از ساحل چه برداشتی می خواهیم بکنیم ضمن این که ساحل در همه جا دنیا چند کارکرد دارد از جمله گردشگری و اقتصادی. اقتصادی مثل بندر نوشهر هم محل تجارت کالا باشد، باید خط ریل آهن متصل باشد و فرودگاه در کنار داشته باشد که این شهرستان هم بندری و فرودگاهی است که بزرگترین قابلیت است.وی ادامه داد : بنابراین باید بدانیم که از سواحل شمال ایران چه می خواهیم و هدفگذاری ما چیست؟ اولویت و استراتژی ها مشخص بشود تا بعد روی تاکتیک ها متمرکز بشویم.اورمزدی خاطرنشان کرد : متاسفانه چیزی که الان در سواحل شمال به ویژه در مازندران شاهد آن هستیم رویکرد بلاتکلیفی است یعنی ساحل رها شده است ، کافی است در نوار سواحلی این مناطق قدم بزنیم که بر سر سواحل چه آمده است و اکنون چه نوع کاربری هست؟ هیچ. یعنی هیج درآمدزایی از سواحل نمی شود، نه دولت و نه مردم هیج نفعی نمی برند در حالی که در اقتصاد ساحلی هم مردم و بخش خصوصی باید بهره مند باشند.وی اظهارداشت : سواحل شمال به ویژه در استان مازندران از گذشته تا امروز در بحث گردشگری هیج خروجی نداشته است بیشتر شهرک های ساحلی بوده است یعنی شمال را به اسم دریا می شناختند که بیایند تفریح کنند ولی نه این که کل ساحل را ببریم زیر ساخت و سازهای مسکونی خاص.این استاد دانشگاه افزود : اهداف غایی و نهایی توسعه مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی این است که مردم در اقتصاد دریا و ساحل سهیم باشند یا سهم مردم در کنار سهم حاکمیت دولت در کجاست؟
طرح تدقیق سواحل شمال
مدیرکل بنادر و دریانوردی استان مازندران گفت: انجام مطالعات حاضر با عنوان تدقیق مدیریت یکپارچه استان های ساحلی در اجرای مصوبه مورخ پنجم مهر ۱۳۸۹ شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و ابلاغیه شماره ۹۱/۳۰۰/۳۴۶۱۲ آن شورا، موضوع ابلاغ اسناد طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی iczm و ابلاغیه شماره ۹۱/۱۶/ ۳۴۶۱۲ مورخ ۰۹/ ۹۱ موضوع واگذاری مسئولیت اولویت بندی و انجام مطالعات مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی استان های کشور به سازمان بنادر و دریانوردی محول شده است.سعید کیادلیری در گفت و گو با ایرنا افزود : طرح تدقیق سواحل شمال کشور به عنوان سومین خطه ساحلی کشور بعد از استان های هرمزگان و بوشهر انجام شده است.وی اظهارداشت: اهداف اصلی مطالعات تدقیق استان های ساحلی براساس رویکردهای سه گانه ICZM ملی و مبتنی بر توجه سه رویکرد توسعه، حفاظت و یکپارچگی می باشد که در قالب راهبردهای هریک از این رویکردها و در سواحل شمال به شرح زیراست:
وی حفظ اکوسیستم شکننده منطقه ساحلی درقالب تدقیق مزرهای مدیریتی منطقه ساحلی وخصوصا موضوع حریم و اراضی مستحدث، حفاظت از سازمان زیستی منطقه ساحلی استان های واقع درسواحل شمال کشور، ارائه راهکارهای مدیریتی فضایی برای حل معضلات زیست محیطی منطقه ساحلی را از جمله اهداف ناظر بر رویکرد حفاظتی درطرح تدقیق مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی شمال برشمرد. مدیرکل بنادر و دریانوردی استان مازندران همچنین ، برخورداری همگانی از ارزش افزوده منطقه ساحلی، شناسایی و تدقیق حریم دریا و تامین دسترسی همگانی به دریا، تدوین برنامه عمل درکلیه شهرستانهای ساحلی مبتنی برتوسعه دریامحور و برخورداری مردم محلی از توسعه ایمن و امن را از دیگر موارد اهداف ناظر بر رویکرد توسع های در طرح تدقیق مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی شمال اعلام کرد.