نجمه ملک پور بهابادی - بنادر لنگه و کنگ، از بنادر تاریخی و با هویت کناره‌های سواحل خلیج فارس بوده و بافت و سیمای شاخص این بنادر به علل و شرایط شکل‌گیری و تغییراتشان را در طول تاریخ ایجاد کرده است. به جز تغییراتی که در خیابان‌کشی‌ها و بدنه خیابان‌های اصلی، به خصوص بعد از طرح جامع ۵۴۳۱ (به عنوان اولین طرح جامع در ایران) و طرح‌های توسعه بعدی در حوزه بلافاصل خیابان‌ها ایجاد شده، تغییرات محسوسی در محله های قدیمی بندر لنگه پدید نیامده و محلات الگوهای بومی و هویتی خویش را حفظ کرده‌اند. به طور کلی می‌توان بافت شهری فعلی بندر لنگه بندر کنگ را «خیابان‌هایی نو در بافت تاریخی» نامید. در پس این خیابان ها که مانند خیابانهای سایر شهرهای کشور است، بافتی بسیار شاخص و با هویت بر جای مانده که لزوم توجه به الگوهایش را مورد توجه قرار می دهد. هدف از این مقاله کوششی برای تبیین و شناسایی بافت شهری، محلات عرفی، معماری بومی، المان ها و جزئیات شاخص‌ در بنادر کنگ و لنگه است. از آنجا که عوامل فرهنگی و اجتماعی از عوامل فیزیکی و کالبدی شهر جدا نبوده و تاثیری مستقیم بر بافت و سیمای شهری دارد، در این مقاله با استفاده از روش مروری بر تغییرات و تحولات تاریخی و عوامل اجتماعی و فرهنگی در منابع کتابخانه‌ای به تحلیل و بررسی چهره امروزین بندر لنگه و بندر کنگ پرداخته است. یکی از یافته های مهم مقاله این است که این بنادر دارای هویت ویژه‌ای هستند که از رهگذر بررسی های تاریخی می‌توان به آن دست یافت. روش دیگر بازدیدهای میدانی است و براساس آن، این یافته حاصل شد که بسیاری از ویژگی های بومی این بنادر، درگذر تاریخ حفظ شده است و لزوم توجه بیشتر در حفاظت و ارتقا آنها وجود دارد. در انتها نیز بر این مبنا، تعدادی از راهکارهای کاربردی طراحی شهری در زمینه حفاظت از هویت بومی و تاریخی آنها پیشنهاد می گردد.

تغییر و تحول در محیط‌های اجتماعی و مصنوع ساخته شده توسط انسان ها در طول زمان، امری اجتناب‌ناپذیر است و نبود آن به معنای سکون بوده و به تدریج منجر به نابودی شهرها می شود. از سویی میزان و چگونگی این مداخله و تغییر و تحولات نیز به ویژه در شهرهای دارای قدمت بیشتر، همواره مورد بحث بوده و به عنوان دغدغه‌ای اساسی برای فعالیت در این حوزه مطرح می‌شود. ابن خلدون در اشاره به مبحث ویرانی پایتخت ها چنین متذکر می‌شود: هرگاه طبقات اعیان از یک شهر بروند ساکنان آن نقصان را می‌پذیرند و معنی خلل راه یافتن به عمران شهر همین است. آنگاه ناچار باید در پرتو دولت جدید، عمران تازه‌ای در پایتخت به وجود آید .... و این وضع به مثابه کسی است که مالک خانه کهنه‌ای باشد و چگونگی بسیاری از اتاق‌های آن مطلوب احتیاجات او نباشد و او بر تغییر دادن این چگونگی و تجدید بنای آن بر وفق میل و مطلوب خود قادر باشد و آن وقت آن خانه را خراب کند و سپس از نو بنای دیگری بسازد. راه محل مطرح شده در بحث ابن خلدون، راه حلی است که در دهه های اخیر در شهرهای ایران بویژه شهرهای دارای بافت تاریخی، شاهد آن بوده‌ایم. یعنی ترک و تخریب بافت ها و عملیات عمرانی جدید؛ امروزه نقاط بیرونی شهرها بیش از پیش توسعه یافته و ارزش ها و امکانات داخلی شهر و به خصوص هسته‌های اولیه و بافت‌های تاریخی برای کمک به حل مشکلات شهری و رفع نیازهای موجود و از طرفی احیاء خود بافت، نادیده گرفته می‌شود. 
یکی از این شهرها، شهر بندری کنگ است که در امتداد لبه‌ی شمالی سواحل خلیج فارس واقع شده و بافت تاریخی آن از قدمت فراوانی برخوردار است. ویژگی خاص جغرافیایی این شهر و بندری بودن آن باعث شده تا علاوه بر دارا بودن ویژگی های خاص کالبدی و معیشتی به ویژه در بافت تاریخی، بهره مندی از مواهب دریا، به یکی از دارایی ها و پتانسیل های بی بدیل شهر در مسیر توسعه تبدیل شود. 
در سالهای اخیر، رشد جمعیت و شهرنشینی، مهاجرت‌ها و فرسودگی خانه‌های موجود در بافت باعث افزایش تقاضای مسکن و به تبع آن سایر امکانات زندگی شهرنشینی شده است. بررسی فعالیتهای صورت گرفته در سال‌های اخیر در بندر کنگ که با هدف توسعه آغاز شده، نشان می‌دهد روند توسعه‌ی این شهر نیز همانند سایر شهرها، از خارج از محدوده‌ی بافت تاریخی آغاز می شود. با توجه به کلیات ارائه شده، پرسش هایی که در این تحقیق مطرح می‌شوند عبارتند از: 
1. چه تاکنون به منظور توسعه در بندر کنگ صورت گرفته و آیا ادامه‌ی این روند منجر به دستیابی به پایداری خواهد شد؟