مهشاد امینی، دکتر حمیدرضا عامری سیاهویی، صابر زند - بافت تاریخی شهرها قسمت مهمی از هویت فردی و اجتماعی ساکنان آنها را نشان می‌دهد و جایگاهی برای زنده ماندن و تداوم تاریخ و فرهنگ ملت‌هاست که اهمیت ندادن و از بین بردن آن خسارت زیادی در همه‌ی بخش‌ها برای هر کشور به وجود می‌آورد. به همین خاطر حفظ و نگهداری این میراث ارزشمند وظیفه مهمی است که در تمام عصرها باید سرمشق کار دولت‌ها قرار گیرد. فقدان الگوی بومی در طراحی و معماری مجتمع‌های مسکونی آنها را به محیط‌های زیستی بالقوه آسیب‌زا مبدل می‌کند. سبک زندگی آپارتمانی که بی‌تردید پیامد مدرنیته غربی است چنانچه از اصول معماری بومی تبعیت نکرده و به تقلید صرف از الگوهای غربی اکتفا کند، بستر مناسبی برای انواع آسیب‌های اجتماعی خواهد بود که میتواند سلامت مجتمع و به طبع آن امنیت شهری را با تهدیدهای جدی مواجه سازد. در غرب استان هرمزگان (بندرلنگه، بندر کنگ، بستک) شهرهایی با قدمت طولانی و معماری غنی وجود دارد. اما با توجه به ساخت و سازهای جدید که صورت می‌گیرد، تغییرات در سبک زندگی و الگوی مسکن و ناامن شدن فضاهای شهری جدید، معضلاتی را در جامعه ایجاد کرده است. پس اکنون فرصت مناسبی است تا با ارائه‌ی الگوی مسکن متناسب با فرهنگ، اقلیم و معماری منطقه کمک شایانی به حفظ و ارتقا آرامش و امنیت روانی و فیزیکی شود. این پژوهش از نوع کاربردی و روش تحقیق «توصیف تحلیلی» است، جهت کسب اطلاعات مورد نیاز، از منابع اسنادی مانند کتابخانه، مقالات و پایان نامه‌ها و مدارک موجود استفاده شده و برای تکمیل یافته‌های موجود به بررسی نمونه‌های سنتی بندر کنگ پرداخته شده است و در نهایت دستور العمل‌ها و الگوهایی برای مسکن بومی منطقه پیشنهاد شده است.
در اقلیم گرم مرطوب منطقه‌ی جنوب شاخصه‌های مهم معماری برای مقابله با شرایط وجود دارد، این خصوصیت تقریبا در اکثر شهرهایی که آب و هوای مشابه دارند، یکسان است مردم فقط در خصوصیات ظاهری و نژادی، تعداد اعضاء خانواده و جنس آن‌ها، نوع و ساخت ابنیه و ... با یکدیگر متفاوت نیستند؛ بلکه نیازها خواسته‌ها، عادات، اعتقادات، باورها و شیوه زندگی مردم نیز با هم متفاوت است و این امر در طراحی‌های معماری بسیار پراهمیت است. به همین علت یکی از منابع معتبر برای شناختن فرهنگ یک قوم، مطالعه‌ی معماری آن قوم است. زیرا انسان‌ها برای استفاده بهتر از خانه‌هایشان آن را جوری می‌سازند که با نیازها و اعتقاداتشان هماهنگ باشد؛ به همین خاطر خانه‌ها نشان دهنده‌ی خصوصیات فردی صاحبانش می‌باشد. در این مقاله سعی شده الگوهای سنتی و بومی معماری غرب استان هرمزگان مخصوصاً شهرستان بندر کنگ که شامل، بادگیرها، اتاق‌ها پنجره و روزن، ساباط‌ها و تزیینات خانه‌های تاریخی منطقه، توصیف و تحلیل شود سپس راهکارهایی برای ساخت ساختمان‌هایی متناسب با نیاز زندگی امروزی ارائه شود.
خانه در معماری سنتی ایران
ایرانی ها از زمانهای قدیم ترجیح می‌دادند که در خانه‌های شخصی اقامت کنند، آن‌ها تمایل چندانی به زندگی در فضاهای اجاره‌ای دولتی یا شخصی ندارند. این ایده‌آل‌ها در گذشته و آداب مردم کشور بر می‌گردد.
نادر اردلان و لاله بختیاری می‌گویند دو گانگی بر معماری ایران وجود دارد. آنان این تفکر را در معماری سنتی ایران به صورت تقابل بین ظاهر و باطن بیان می‌کنند که چگونه مفاهیم اجتماعی، فرهنگی و مذهبی به عنوان (باطن) و مصالح، بافت و رنگ به عنوان کالبد فیزیکی (ظاهر)، در معماری سنتی ایران نمود پیدا کرده است. در معماری گذشته ایران، خانه‌ها پیوسته، متراکم و درون‌گرا بودند و فضایی خصوصی برای زندگی اهل خانه محسوب می‌شد که محرمیت در آن حفظ می‌شد، تا اهل خانه از نامحرمان محفوظ باشند به همین دلیل، فضای خانه از دو بخش اندرونی و بیرونی تشکیل شده بود. اندرونی برای افراد درجه یک خانواده، مخصوصاً زنان، به حساب می‌آمد، در حالی که بیرونی محل آمد و شد میهمانان و افراد خارج از خانه بود.