مدیرعامل شرکت کشتی‌سازی تمیم:
آزادسازی واردات کشتی های تفریحی به چه قیمتی؟

گروه  مهندسی دریایی – محمد رحیمی - کمیسیون تلفیق بودجه مجلس شورای اسلامی در بررسی برنامه هفتم توسعه کشور، واردات کشتی های تفریحی و گردشگری را به کشور مصوب کرده است. این در حالی است که با توجه به وجود شرکت های متعدد سازنده کشتی و شناور در کشور، امکان سنجی ساخت این شناورها در کشور انجام نشده است که مورد اعتراض انجمن مهندسی دریایی ایران و جامعه دریایی کشور از جمله شرکت های کشتی سازی واقع شده است.
از سوی دیگر، با توجه به جلسه شورای عالی صنایع دریایی کشور که با حضور ریاست جمهوری اسلامی ایران در اردیبهشت ماه سالجاری برگزار شده است، نوسازی ناوگان دریایی ایران به تصویب رسید که به نظر می‌رسد این دو مصوبه با یکدیگر تداخل دارد و در تصویب آزادسازی واردات کشتی‌های تفریحی، مصوبه شورای عالی صنایع دریایی لحاظ نشده است.

اقتصاد سرآمد: براساس مصوبه کمیسیون تلفیق بودجه مجلس شورای اسلامی، واردات کشتی‌های تفریحی در برنامه هفتم توسعه آزاد اعلام شده است. اثر این مصوبه را بر روی صنعت کشتی سازی در کشور چگونه تحلیل می فرمایید؟
عبدالرحمان تمیمی: بیشتر صدمه به این صنعت وارد می کند تا اینکه نفعی نصیب آن کند. وقتی در داخل کشور هرگونه شناوری اعم از تفریحی و باری تولید می شود، لزومی برای واردات شناور از خارج از کشور وجود ندارد.

اقتصاد سرآمد: گفته شده است که در کشور ظرفیت ساخت کشتی های کروز وجود ندارد.
عبدالرحمان تمیمی: در کشور ظرفیت ساخت کشتی کروز وجود دارد، اما مشتری وجود ندارد.

اقتصاد سرآمد: اگر دولت و یا سرمایه گذاری فارغ از این مصوبه با شما قرارداد ببندند، آیا صنعت کشتی‌سازی کشور قادر به تولید  و تأمین کشتی‌های تفریحی بزرگ و  لوکس کروز می‌باشد؟
عبدالرحمان تمیمی: شاید در حد شناورهای بسیار بزرگ کروز در کشور امکان ساخت نباشد، اما بازار شناور کروز هم در کشور وجود ندارد. در کشتی‌سازی ما هم تاکنون کسی سفارش ساخت کشتی کروز نداده است. برای شناورهای تفریحی کوچک‌تر اگر از کشتی‌سازی های داخلی حمایت شود، امکان ساخت حتی با كيفيت بهتر از نمونه خارجی وجود دارد.

اقتصاد سرآمد: مسأله این است که بايد گردشگری دریایی در ایران معنا بیابد. با شناورهای تفریحی کوچک مثل اتوبوس‌های دریایی و قایق‌های تفریحی كوچك، گردشگری دریایی شکل نمی‌گیرد. برای این منظور واردات کشتی‌های کروز و کشتی‌های تفریحی آزاد شده است. آیا این مصوبه تأثیر سوء بر کشتی سازی ما دارد؟
عبدالرحمان تمیمی: کمکی برای کشتی سازی محسوب نخواهد شد. زمانی اثر مثبت بر کشتی‌سازی خواهد داشت تا حمایت لازم برای کشتی‌سازی برای ساخت شناور مورد نیاز فراهم گردد، نه اینکه با واردات، توان ساخت کشتی در داخل نادیده گرفته شود. اگر یک شناور وارد شود، شناورهای بعدی را هم وارد می‌کنند و به همين منوال، جايي براي كشتي‌سازي داخلي باقي نمي‌گذارند. همين الان در کارخانه ما در حال تولید کشتی‌هايی هستیم که بسیار باکیفیت تر ازنمونه های وارداتی آن از اندونزی و کشورهای دیگر است.

اقتصاد سرآمد: یعنی به لحاظ کیفیت با کشتی‌های خارجی می‌توانیم رقابت کنیم؟
عبدالرحمان تمیمی: البته با برخی از کشورها می‌توانیم رقابت کنیم. شناورهایی که از کشور اندونزی وارد شده است، اصلاً قابل مقایسه با نمونه های داخلی نیست. در این شناورها به جای استیل از آهن استفاده شده است و بسيار بي‌كيفيت و آسيب‌پذير ساخته شده و وارد كشور شده‌اند. در حالي كه كارخانجات داخلي مي‌توانند كشتي با كيفيت به مراتب بالاتر از اين كشتي‌هاي وارداتي بسازند؛ بنابراين، سوال پيش مي‌آيد كه واردات كشتي چرا؟ وقتي ما مي‌توانيم بسازيم، چرا بايد از خارج وارد كنيم. كافي است دولت يا سرمايه‌گذار بخش خصوصي به كشتي‌سازهاي ما سفارش بدهند، قرارداد ببندند و در موقع مقرر هم كشتي دلخواه و با كيفيت تحويل بگيرند. 

اقتصاد سرآمد: از این مصوبه مجلس آگاهی داشتید؟
عبدالرحمان تمیمی: نه در جریان نبودم.

اقتصاد سرآمد: از نامه انجمن مهندسی دریایی ایران مبني بر مخالفت با مصوبه مجلس، خبر دارید؟
عبدالرحمان تمیمی: نه! اطلاعی ندارم.

اقتصادسرآمد: انجمن مهندسی دریایی ایران، نامه اعتراض‌آمیزی برای این مصوبه نوشته و رونوشت به مقامات عالی کشور داده است. انتظار بر این بوده است که همه اهالی صنعت کشتی‌سازی اطلاع داشته باشند و حمایت کنند. به هر حال، بنا بر گفته‌هاي شما، باید برآورد کرد که شما با این مصوبه مخالفید و ظرفیت‌های داخلی را مقدم بر واردات می دانید؟
عبدالرحمان تمیمی: بله! همین طور است. ساخت کشتی های تفریحی و کروز به بازار بستگی دارد. دوستانی دارم که شناور لندینگ کرافت داشتند، ولی به دلیل مسائل اقتصادی و بازار نامناسب، آن ها را تغییر کاربری داده و به شناور مسافری تبدیل کرده‌اند و البته این تغییر خیلی به لحاظ فنی جالب نیست؛ اما نشان مي‌دهد كه قابليت ساخت وجود دارد. برخي كشتي‌سازان به طور مستقيم كشتي‌هاي تفريحي ساخته‌اند كه مي‌توانند با كسب حمايت، آن‌ها را تقويت و كشتي‌هاي جديد با ابعاد بزرگ‌ـر بسازند. به هر حال بايد توجه داشت كه فعالیت در این صنعت کاملاً به بازار بستگی دارد و نیاز به حمایت دارد. اگر بازار باشد، اگر خريدار باشد، سازنده داخلي قادر به ساخت است و نيازي به واردات نيست. 

اقتصاد سرآمد: حمایت به چه معنا؟
عبدالرحمان تمیمی: حمایت به معنای حمایت مالي دولتی و دستگاه های متولی نیست، فقط چوب لای چرخ ما نگذارند و بر سر راه فعالیت ما مانع ایجاد نکنند، خودش بزرگ‌ترين حمايت است. برداشتن چنين مصوبه‌هايي خودش بزرگ‌ترين حمايت است. به جاي حمايت و تشويق، مصوبه‌هاي مخرب نگذارند. انگيزه و اميد را در كشتي‌ساز از بين نبرند. كشتي‌سازها را به سمت تعطيلي پيش نبرند؛ براي مثال، در شرکت ما 70 خانوار مشغولند و ارتزاق دارند، ما به جاي كاهش اين خانوارها، استخدام را گسترش دهيم تا هم كشتي بسازيم و هم اشتغال ايجاد كنيم. به جاي واردات كشتي، از داخل سفارش بگيرند و مواردي را به طور استثنا وارد كنند كه توليدكننده داخلي قادر به ساخت آن نباشد و نيز،  بسیاری از امورات ما که در دستگاه های متولی باید تسهیل شده باشد، دارای موانع بی مورد است. مانع‌زدايي كنيد تا بتوانيم در كشتي‌سازي هم به خودكفايي و قدرت برسيم. 

اقتصاد سرآمد: پس اگر از صنایع کشتی سازی ما حمایت شود و دولت نقش مشتری را بازی کند، تسهیلات بانکی مناسب دهد، نیاز عمده کشور به کشتی های تفریحی در داخل مرتفع خواهد شد؟
عبدالرحمان تمیمی: اصلاً نیازی به کشتی خارجی نخواهد بود. خدماتی که سازندگان کشتی های ما ارائه می دهند، با کمی توجه و التفات به آنها می تواند نیاز کشور را تأمین کند.

مدیرعامل شرکت کشتی‌سازی بوت‌سرويس ايرانيان: 
مصوبه كميسيون تلفيق مجلس ضربه سنگینی است

اقتصاد سرآمد: براساس مصوبه کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی، واردات کشتی‌های تفریحی در برنامه هفتم توسعه آزاد اعلام شده است. اثر این مصوبه را بر روی صنعت کشتی سازی در کشور چگونه تحلیل می فرمایید؟
فریدون عبدالله پوری:  شرکت ما در حال برنامه ریزی برای تأمین شناورهای تفریحی کشور می باشد و البته این مصوبه ضربه سنگینی به برنامه ما خواهد بود. شناورهای تفریحی، تکنولوژی خاصی ندارند و قابلیت تولید در داخل کشور را دارند. می توان با حمایت از صنعت داخلی، ساخت این شناورها را در داخل انجام داد. این مصوبه ضربه سختی به صنایع کشتی‌سازی داخلی خواهد بود؛ چرا که تمام سازندگان داخلی می‌توانند کشتی گردشگری بسازند؛ اما با اين مصوبه، اين بخش از سازندگي از كشتي‌سازي ايران به جاي رشد، سركوب خواهد شد. 

اقتصاد سرآمد: قبلاً مطرح شده است که تکنولوژی ساخت کشتی کروز در کشور وجود ندارد و اگر شرکتی در کشور بخواهد آن را بسازد، چندین سال طول خواهد کشید تا تقاضای بازار را پاسخ دهيم. آیا ما قادر به ساخت کشتی کروز نیستیم؟
فریدون عبدالله پوری: اگر منظور از کشتی تفریحی، کشتی کروز است، کشتی بزرگی است که بازار آن در منطقه کم است، سرمایه گذاری سنگینی می‌طلبد و نیاز به ارزهای بین المللی دارد؛ چرا که بسیاری از تجهیزات و امکانات آنها وارداتی است و براین اساس تنها چند شرکت دولتی مانند ایزوایکو می توانند در ساخت آن مشارکت داشته باشند. تا به حال هم به نظر می رسد به دلیل هزینه های بالای آن، ساخت هیچ کشتی کروزی در کشور کلید نخورده است. بنابراين اگر منظور مصوبه كميسيون تلفيق مجلس شوراي اسلامي، واردات كشتي‌هاي كروز باشد، مي تواند قابل درك و قبول باشد؛ در غير اين صورت قابل درك و قبول نيست. بهتر است در اين باره شفاف‌سازي كنند و دقيقا بگويند منظورشان چه نوع كشتي تفريحي است تا بهتر بتوان در باره مصوبه قضاوت كرد. 

اقتصاد سرآمد: پس توان ساخت کشتی های تفریحی در کشور وجود دارد؟
فریدون عبدالله پوری: صددرصد! کشتی های تفریحی که مسافت های کوتاهی را از سرزمین اصلی و جزایر تردد کنند، توسط کشتی‌سازی های کشور ساخته می‌شوند و اندازه آنها بستگی به سفارش و سرمایه گذاری دارد.
اما با سرمايه‌گذاري و حمايت دولت، به راحتي مي‌توان به سمت ساخت كشتي‌هاي بزرگ‌تر و با كيفيت بيشتر رفت و فقط كشتي‌هاي كروز و خاص را وارد كرد كه در دنيا چند سازنده بيشتر ندارد. 

اقتصاد سرآمد: در این مصوبه گردشگری دریایی منظور است و گردشگری ساحلی و نزدیک به ساحل مورد توجه نیست.
فریدون عبدالله پوری: پس اگر صرفاً کشتی تفریحی بزرگ مانند کروز منظور باشد، قابل درك و پذيرش است؛ زيرا ساخت كشتي‌هاي كروز در كلاس جهاني  به دلیل نياز به سرمایه گذاری سنگین،  شاید امکان ساخت آن در شرايط فعلي در ايران نباشد. البته اين نوع كشتي‌ها به دليل گران‌بودن خدماتي كه ارائه مي‌دهند، در بازار ايران مشتري نخواهند داشت و فقط قشر كوچكي از جامعه مي‌توانند هزينه سفر با آن‌ها را داشته باشند؛ بنابراين به‌طور منطقي در عمل بي‌‌فايده خواهند بود و كمكي به توسعه گردشگري دريايي ايران نخواهند كرد. 

اقتصاد سرآمد: انجمن مهندسی دریایی ایران در نامه ای نسبت به این مصوبه اعتراض شدید کرده است و رونوشت آن را به مسئولان عالی کشور ارسال کرده است. در جریان هستید؟
فریدون عبدالله پوری: نه در جریان نبودم. 

اقتصاد سرآمد: بنا بر گفته‌هاي شما می‌توان این گونه نتيجه گرفت که شما با مصوبه موافقید به شرطی که شامل شناورهای تفریحی که قابلیت ساخت آن‌ها در کشور وجود دارد، نشود.  

فریدون عبدالله پوری: دقیقاً همین‌طور است.

قائم مقام شرکت کشتی‌سازی شهید محلاتی: 
توانایی طراحی و ساخت هر نوع شناور در کشور وجود دارد

اقتصاد سرآمد: براساس مصوبه کمیسیون تلفیق مجلس، واردات کشتی‌های تفریحی در برنامه هفتم توسعه آزاد اعلام شده است. اثر این مصوبه را بر روی صنعت کشتی‌سازی در کشور چگونه تحلیل می فرمایید؟
جواد عباسی: این مصوبه به نفع کشتی‌سازی کشور نيست. ما به نماینده مردم بوشهر در  مجلس شورای اسلامی هم پیشنهاد دادیم که این پیگیر حذف این مصوبه شود. چون توانمندی طراحی و ساخت شناورهای تفریحی در کشور وجود دارد. ما کاملاً با این مصوبه مخالفیم.

اقتصاد سرآمد: بحث اصلی بر روی گردشگری دریایی است که تقریباً در ایران وجود ندارد و کشتی های تفریحی کروز که برای گردشگری دریایی مورد نیاز است، در اختيار مرديم نيست و گفته می‌شود ما قادر به ساخت آن نیستیم و تکنولوژی ساخت آن در اختیار چند کشور دنیاست. براین اساس، باز هم شما مخالف چنین مصوبه‌ای هستید؟
جواد عباسی: ما توانایی طراحی و ساخت هر نوع شناوری را در کشور داریم. کسانی که چنین مصوباتی را مطرح می‌کنند یا اطلاع ندارند و یا اهداف دیگری دارند. ما شناورهای پیچیده‌تری مانند شناور آلومینومی 67 متری کاتاماران را با سرعت 30گره دریایی ساختیم، بنابراین هیچ گونه مشکلی برای طراحی و ساخت شناورهاي ديگر، قوي‌تر و بزرگ‌تر در کشور وجود ندارد، چون تخصص، فن و توان آن وجود دارد و ثابت كرده‌ايم كه مي‌توانيم بسازيم. با قوت مي‌گويم كه در هر مقیاسی توانمندی تولید شناور در کشور وجود دارد.

 اقتصاد سرآمد: شما به یک نکته جالب توجه اشاره کردید که شاید قانون‌گذاران ما از این توانمندی ما مطلع نباشند و اطلاعات‌شان از بنيه و ظرفيت وجودي كشتي‌سازي در ايران كافي نيست. به نظر شما به عنوان یک فعال در امر کشتی‌سازی، چرا مسئولان و مردم ما از این قابلیت کشتی‌سازان اطلاع ندارند و دلیل این بی‌اطلاعی چیست؟
جواد عباسی: روی فرهنگ‌سازی دریایی در کشور اقدام خاصی صورت نگرفته است. حتی در مدارس استان بوشهر که یک استان دریایی است، چیزی درخصوص کشتی‌سازی و صنایع دریایی گفته نمی‌شود و در رسانه ملی هم در خصوص کشتی‌سازی و توانمندی‌های کشور، برنامه ای ساخته نمی‌شود و تبلیغاتی كه توان، اراده و سازه‌هاي ما را به نمايش بگذارد، انجام نشده است.  از طرف دیگر، مسئولان کشور هم هیچ‌کدام، دریایی نیستند. حتي نمایندگان استان‌هاي ساحلي در مجلس شورای اسلامی هم هیچ کدام دریایی نیستند. دريايي بودن به معناي تجربه مستقيم از دريا و تشخيص و مشاوره تخصصي در اين حوزه است تا منجر به مصوبه‌هاي دقيق، كارساز و مفيد باشد. 
همچنین، بايد توجه داشت كه از يك سو، نوسازی ناوگان دریایی در دستور کار وزارت صمت قرار دارد و از سوي ديگر، واردات کشتی‌های تفریحی پیشنهاد وزارت گردشگری و میراث فرهنگی می‌باشد که احتمالاً موي اين است كه هماهنگی لازم بین این دو دستگاه وجود ندارد؛ چرا که شورای عالی صنایع دریایی جلسه ای را با حضور رئیس جمهور برگزار کرده و مقرر شده است تا نوسازی ناوگان دریایی کشور با تکیه بر توانمندی داخلی انجام گیرد و این مصوبه نشان می دهد، در حالي كه ساخت كشتي‌هاي تفريحي كه يك فرصت بزرگ و مغتنم براي كشتي‌سازي ايران و توسعه ناوگان كشتي‌راني و كشتي‌سازي است را از بين مي برند. اين يعني، هماهنگی بین این دو دستگاه برقرار نيست و مصوبه‌هاي‌شان در مقابل و متضاد با همديگر است. 
البته نمایندگان مجلس مي‌توانند  در این موضوع با استفاده از مشورت کارشناسان و نيز مشاهده مستقيم توان كشتي‌سازي كشور، بهتر تصميم بگيرند. انجمن مهندسی دریایی ایران هم می‌تواند منشاء اثر مثبت باشد و می تواند ظرفیت های دریایی را به طور مستقيم و يا با استفاده از رسانه‌هايي مانند روزنامه اقتصاد سرآمد، به مسئولان معرفی کند.

اقتصاد سرآمد: پس به نگاه شما امکان ساخت هر نوع شناوری تفریحی در کشور وجود دارد و دولت می تواند نیاز به ناوگان گردشگری دریایی را با تکیه بر توانمندی سازندگان داخلی تأمین کند، آیا شما توانایی این تأمین را تضمین می کنید؟
جواد عباسی: صددرصد! الان هم نمونه‌های آن وجود دارد و ساخته شده است. شناورهای مختلفی مانند مسافربری،  شناورهای تندرو با کاربری متفاوت و ... در کشور ساخته می‌شود. در بخش طراحی و تولید هیچ مشکلی در کشور وجود ندارد، فقط در بخش تجهیزات، وابستگی وجود دارد که امکان تأمین آن با حمايت دولت وجود دارد. بنابراین صددرصد می توان تضمین کرد که کشتی‌سازی داخلی، قابليت طراحی و تولید هرنوع شناوری را دارد و همه سفارش‌ها را می‌تواند انجام دهد.

اقتصاد سرآمد: یعنی به طور مشخص کشتی های کروز را می توانیم بسازیم؟
جواد عباسی: قطعاً ، امکان  ساخت آن در کشور وجود دارد. سرمايه لازم كه باشد، ثبت سفارش كه باشد، حمايت دولت پشت‌كار باشد، كشتي‌ساز ايراني قابليت و ظرفيت طراحي و توليد را دارد و در اين موضوع كمترين ترديدي وجود ندارد. 

اقتصاد سرآمد: عجیب اینکه ادعا شده است که ما قادر به ساختن کشتی های کروز نیستیم و گردشگری دریایی مبتنی بر کشتی های کروز می باشد و کشتی های تفریحی کوچک‌تر قادر به ارائه خدمات گردشگری دریایی نیستند و فقط قادر به تردد بین جزایر می باشند.
جواد عباسی: ما قبلاً کشتی آرام را با عنوان کشتی گردشگری با طول 55 متر ساخته و معرفی کرده‌ایم که قابلیت کروز شدن را دارد و اخیراً  که معاون گردشگری وزارت گردشگری و میراث فرهنگی از مجموعه ما بازدید داشتند با توانمندی شرکت ما آشنا شدند و سفارش یک رستوران دریایی را ثبت کردند. احتمالاً کارشناسانی که این مصوبه را تنظیم کرده‌اند از پتانسیل کشتی سازان داخلی اطلاعی نداشته‌اند. 

اقتصاد سرآمد: یک نکته که در کلام شما هم آمده است و از اتفاق سؤال مورد نظر روزنامه ما هم از کارشناسان مختلف بوده است، بحث فرهنگ‌سازی دریایی است. به نگاه شما متولی فرهنگ سازی دریایی ايران، چه ارگان یا نهادی است و چه کسانی باید این مهم را پیش ببرند؟
جواد عباسی: این موضوع یک کار جمعی است. به نظرم آموزش و پرورش نقش عمده ای را دارد. آموزش و پرورش می‌تواند در مقاطع ابتدایی و دبیرستان در مطالبی که ارائه می دهد و از طریق اردوهای دریایی با عناوینی مانند «راهیان پیشرفت» فرصت بازدید را از کشتی‌سازی‌ها و کشتی‌ها برای دانش‌آموزان فراهم کنند که اتفاقاً جذابیت هم دارد. رسانه ملی هم با توجه به امکانات و فرصت هایی که دارد هم می تواند نقش مؤثری در فرهنگ‌سازی دریایی  داشته باشد. اگر اين فرهنگ سازي‌ها باشد، اشتباهات در تصميم‌سازي و تصميم‌گيري كاهش يافته و نيز استعدادها براي پيش‌برد و توسعه صنايع دريايي به سمت دريا حركت خواهند كرد. 

اقتصاد سرآمد: نقش فرهنگ سازی دو سازمانی که اشاره داشتید، مورد قبول عامه است، ولی سؤال اینجاست پرچم دار فرهنگ سازی دریایی چه کسی باید باشد؟
جواد عباسی: به نظر من یک مؤسسه عمومی غیردولتی مانند انجمن مهندسی دریایی می‌تواند متولی فرهنگ‌سازی دریایی در کشور باشد.