«اقتصاد سرآمد» تحلیل می کند؛ «هيچ رفيق استراتژيكي» وجود خارجي ندارد

«عرب-مد» چغر بدبدن

گروه ترانزیت - امید متین - در دنياي رقابت، هيچ تعارفي وجود ندارد و منطق مشخص است: هر كس جلو بيفتد، برنده است. دنياي رقابت، هيچ رفاقتي را نمي‌فهمد؛ حتا گاهي هيچ اخلاقي را هم درك نمي كند. اين كه كساني فكر كنند به آيين انساني و مسلك اخلاقي، در دنياي رقابت امروزي، بازنده‌هاي بزرگ خواهند بود. اين است كه در دنياي رقابت امروزي، «هيچ رفيق استراتژيكي» وجود خارجي ندارد؛ البته اگر بخواهيم واقع بين باشيم و كلاه گشاد سرخودمان نگذاريم.

جنگ عراق عليه ايران
جنگ هشت‌ساله، جنگي بود كه دو كشور مسلمان را درگير كرد. هر دو كشور بالاي 90 درصد مذهب تشيع دارند؛ اما قدرت كثيف، اين اشتراك كم‌نظير را به جنگي تمام عيار تبديل كرد و هزاران نفر از دو طرف را به كشتن داد و افزون‌تر از آن را ناقص كرد و به اقتصاد هر دو طرف آسيب زد. ما اين دژخيمي جنگ را معمولا به پاي يك نفر مي‌گذاريم و مي‌گوييم صدام افلقي به ايران حمله كرد؛ اما صحيح‌تر است بگوييم: دنياي رقابت صدام را هار كرد و به جان ايران انداخت و اين هاري، به شكل‌هاي مختلف ادامه خواهد داشت و در صورت‌هاي مختلف خود را نشان خواهد داد. به گواه تاريخ، تا كنون صدها جنگ بين برادران ديني و ايماني در سراسر جهان رخ داده و باز هم رخ خواهد داد. همين امروزه، روسيه به جان اكراين افتاده است؛ دو ملت درگير شده‌اند. دو ملتي كه روزي جزو يك كشور (اتحاد جماهير شوروي) بودند و از نظر نژادي به هم نزديك هستند. بخشي از اكراين هنوز دارد روسي حرف مي‌زند. دنياي رقابت، نه زبان سرش مي شود و نه به مذهب و دين نگاه مي كند و نه به قاره و سرزمين. كم نيست جنگ بين اروپاييان كه نمونه بارز آن، جنگ هاي جهاني است. كم نيست جنگ بين چين و ژاپن و كره كه صدها سال به درازا كشيد گرچه هر سه در يك منطقه و از يك نژاد هستند. به هر روي، رقابت از جايي شروع مي‌شود و سرانجام به برخورد مي انجامد. گاهي اين رقابت‌ها در درون يك سرزمين رخ مي‌دهد. تقابل بين مردمان يك سرزمين را در بستر تاريخ بارها ديده‌ يا خوانده‌ايم و باز هم خواهيم ديد و خواهيم خواند. 

رقابت دنياي امروز جدي است
رقابت در جهان امروز، بيش از هر روزگار ديگري جدي و محكم است. هر كس به اين رقابت‌ها، نگاه سطحي داشته باشد، معلوم است چيزي از واقعيت تاريخ گذشته و امروز نمي داند. اين رقابت‌هاست كه سرنوشت‌ها را رقم زده و خواهد زد. بي‌توجهي به رقابت‌ها به معناي بي توجهي به سرنوشت يك ملت در آينده است. 

عرب – مد رقيب سرسخت
به تازگي طرح و نقشه عرب-مد رو شد و نشان داد كه يك «رقابت سخت و سنگين» در راه است. رقابتي كه در آن هر كس جا بماند، بازنده بزرگ منطقه خواهد بود. رقيب يك كريدور رو كرده است؛ ابزاري نوين در جنگي نوين. رقباي منطقه‌اي نيز بايد كريدوري رو كنند و گرنه پيش‌باخته خواهند بود. 
در منطق نظامي، مانورهاي نظامي معناي خاصي دارند. نشان دادن قدرت. نعره‌كشيدن و شمشير بر سپر زدن است تا دشمن بترسد و خيال خام نكند. هر كشور كه مانور نظامي انجام مي‌دهد، كشورهاي ديگر واكنش نشان مي‌دهند و آن‌ها نيز نعره را با نعره جواب مي‌دهند. دراين منطق، ابزارهاي جنگي، نيروهاي رزمي و پيشرفته بودن آلات جنگي حرف اول را مي زند؛ اين است كه رقابت به تجهيزات تسهيلاتي كشيده مي شود و همه هم مي‌دانند روزي خواهد رسيد كه اين مانورها واقعي مي شوند و ابزارها به كار مي‌آيند؛ زيرا هيچ رقابتي نيست كه در نهايت به برخورد نينجامد. 
در منطق ترانزيتي، كريدورها ابزارهاي اصلي جنگ هستند. اگر كسي خيال كند كه با يك كريدور جديد، هيچ اتفاقي نمي افتد، مغزش قدرت تحليل كريدوري ندارد. اكنون در اين منطق، عرب-مد خودنمايي كرده است. خطي كه قرار است بخشي از جهان اسلام را مستقيم به بندر حيفاي اسراييل وصل كند. مي توان با طعنه از اين اقدام ياد كرد و خيال كرد كه هيچ اتفاقي نيفتاده است. مي‌توان خيال كرد كه اين خط وصل، هيچ عرب مسلمان را به اسراييل غاصب متصل نمي‌كند؛ اما اين‌ها فقط يك خيال است؛ زيرا در منطق تجارت، مبادله آن چيزي است كه دو طرفه باشد و هر دو طرف سود ببرند. در اين منطق، مراوده حتمي و ضروري است. در اين روند، عادي‌سازي روابط امري حتمي است. در اين اقدام، رفت و آمد قطعي است كه از قديم گفته اند: هر رفتي آمدي دارد.

چغر بدبدن
«عرب-مد» حريف سخت و سنگيني خواهد بود. يك خط خواهد كشيد به آن سمت مرزهاي ما و تجارت ما را از آن سو خواهد بلعيد. برخي ساده‌نگري مي‌كنند و خيال مي‌كنند كه «عرب –مد» حريف كريدوري ما نمي‌شود؛ اما واقعيت اين است كه حريف سختي خواهد بود و بخش مهمي از بازار ما و درامد ما را از ميان خواهد برداشت. نكته مهم اين است كه فقط محاسبه فاصله و هزينه براي رقابت با اين كريدور كافي نيست. اين كه با خيال خوش بگوييم كه فاصله فلان كشور از طريق عرب-مد تا اروپا فلان مي‌شود و از طريق كريدور چابهار ما فاصله‌اش كمتر و هزينه‌اش كمتر مي‌شود، اين درست است اما كافي نيست. زماني كه رقابت تجاري محض باشد، چنين ادعايي صحيح است؛ اما زماني كه تجارت با سياست آلوده شود، ديگر چنين منطقي وجود ندارد و بيانش خنده‌دار است. 
اين است كه عرب-مد چغر بدبدن خواهد بود و تنش را به زماد سياست زده است. زماني كه عرب-مد محقق شود، قوانين سخت‌گيرانه‌اي براي تردد كشورهاي عضو براي استفاده از كريدور ما برقرار خواهد شد. تسهيلاتي خواهند داد كه تجار، كالاي خود را از آن سو ببرند. سياست و تدبيري پشت عرب-مد خوابيده است كه مانند مار قرار است ما را بگزد. هدف اوليه عرب-مد تجارت نيست. هدف اول آن‌ها، دور زدن ايران است. دور زدن ايران مهم‌تر از چندرغاز درآمد خواهد بود. همه اين‌ها در حالي است كه ما در بحث كريدورشمال - جنوب یا چابهار در گل مانده‌ايم. هند براي‌مان ناز مي كند و ما پشت و پناه ديگري هم نداريم. قرارداد به هم مي‌زند و دوباره مي‌گويد بياييد قرادداد ببنديم! شامورت بازي هندي ها عين فيلم‌هاي سينمايي‌شان است. انگشت به تار موي طرف بخورد، هزار تا معلق مي زند. همين كار سينمايي را در بندر چابهار انجام مي‌دهند. چند سال است كه قرار است چابهار تكان بخورد؟؟؟

قدرت حريف- ضعف ما
قدرت حريف زياد است و حريفي مانند عرب-مد، طرحي جسورانه، راهبردي و البته براي ما حريفي خطرناك است. اين بماند؛ مساله اين است كه ما در حد اين حريف آماده نيستيم. اصلا بي‌خيالي طي مي‌كنيم. ما خود را اسير تحليل‌ها و گفته‌هاي دولتي كرده‌آيم. حرف‌هايي به اميد دادن پست و مقام، ناقص به زبان مي‌آوريم. با خود مي‌گوييم: اگر راستش را بگويم ديگر به من پست نمي‌دهند! اين است كه بايد چيزي بگوييم كه به دهن بزي شيرين باشد. اما واقعيت را ما طور ديگر مي‌بينيم. حريف را قوي مي‌دانيم. ديگر از پاي پتي و سوسمارخوري برخی حريف ها خبري نيست. حريف، رو آمده است و ما ضعيف‌تر از هميشه چشم به دهان روس ها، ملتمس چين و آويزان هندی ها. 
آيا وقت حركت‌هاي بزرگ، اقدامات جهادي و طوفاني مانند دفاع مقدس نرسيده است؟ آيا جاي همت و باكري و باقري و سليماني‌ها خالي نيست كه از هيچ همه چيز بسازند؟ آيا احساس نمي‌كنيم يك طهراني مقدم كم داريم؟ آيا جاي اين ملتمسين حكم دولتي و پست و مقام رياستي، نمي‌شود يك بهنام محمودي رو كنيم، يك زين‌الدين استخاره كنيم، يك عباس دوران تخيل كنيم، يك بابايي صدا كنيم، يك... 
 «عرب-مد»  چغر بدبدن
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه