گروه نفت و انرژی - محمد رحیمی - حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی به‌مناسبت آغاز سال ۱۴۰۲، سال جدید را سال «مهار تورم، رشد تولید» نام‌گذاری کردند. رهبر انقلاب در دیدار 15 فروردین با مسئولان نظام فرمودند: «اگر بخواهیم شعار [سال] عملیّاتی بشود، باید ... اولویّت را به این شعار بدهیم؛ این‌جور نباشد که فقط سیاست اعلام بشود. حالا گاهی اوقات یک سیاستی اعلام می شود، یک کارگروهی هم درست می شود، دستوری هم داده می شود، امّا اینها کافی نیست؛ باید... دنبال بشود.» بنابراین، وضعیت بخش های مختلف کشور نسبت به شعار سال به میزان اقدام عملی که در آن بخش نسبت به شعار محقق می گردد، قابل ارزیابی و سنجش می باشد.به گزارش اقتصادسرآمد، صنایع مادر با توجه به نقش کلیدی که در اقتصاد و صنعت کشور دارند، عامل مهمی در مهار تورم و رشد تولید محسوب می شوند. صنایعی چون نفت و گاز، پتروشیمی، فولاد، صنایع فلزی نظیر مثل مس و آلومینیوم، صنایع معدنی و صنعت کشاورزی که از جمله صنایع پایه یا مادر هستند، تأثیر زیادی در تولید ناخالص داخلی چه در شاخص کلی و چه در بخش صنعت دارند.ایران کشوری نفت خیز است و حجم بالایی از درآمد ارزی کشور از طریق فرآورده های نفتی و محصولات پتروشیمی است. حدود ۳۰ درصد از ظرفیت صنعت پتروشیمی خاورمیانه و 4 درصد ظرفیت محصولات جهانی پتروشیمی به ایران اختصاص دارد. صنعت پتروشیمی ایران با توجه به دارا بودن ظرفیت‌های مطلوب برای توسعه ازجمله بخش هایی است كه در زنجیرۀ ارزش صنعت نفت باید در راستای ایجاد ارزش افزوده توسعه پیدا كند. اگر زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی تکمیل شود و صنایع پایین دست را با تولیدات صنعت پتروشیمی توسعه دهیم، شاهد افزایش رشد و رونق اقتصادی، ارتقا رشد صنعتی، کاهش رکود و افزایش اشتغال خواهیم بود.
سخنان دغدغه‌مندانه و مکرر  رهبری انقلاب
 در باره کنترل تورم و رشد تولید
موضوعات اقتصادی همچون کنترل تورم و رشد تولید کلیدواژه‌هایی است در سخنان سالهای اخیر رهبری به صورت دغدغه‌مندانه و مکرر شنیده شده است. این دو موضوع دارای یک همبستگی نسبت به یکدیگر می باشند که تحقق هر کدام، در یک فرآیند بازخوردی مثبت موجب تقویت آن دیگری می شود. اگر در اقتصاد، تورم مهار گردد، افزایش سرمایه‌گذاری و تولید را منجر خواهد شد. همچنین، رشد تولید با افزایش عرضه کالا و احتمالاً افزایش قدرت خرید، موجب مهار تورم می‌شود.بررسی وضعیت صنعت پتروشیمی کشور در سالجاری نسبت به دو شاخص اصلی شعار سال یعنی «مهار تورم» و «رونق تولید» می تواند میزان تحقق بخشی شعار در این صنعت را مشخص نماید.

میزان رونق تولید در صنعت پتروشیمی کشور 
در سال 1402
در سخنرانی ابتدای سال، «رهبری تأکید کرد: «اینها همه باید تلاش هایشان متوجّه کمک به رفع مشکلات کشور و مشکلات مردم باشد«. حالا این رفع مشکلات گاهی با فعالیت‌های بنیانی اقتصادی است، مثل تولید که یک فعالیت بنیانی است در اقتصاد، یعنی تولید یک کار اساسی است در اقتصاد. یا عرض کنم که کارهای انسانی و اسلامی مثل مواسات و کمک های مردمی و همکاریهای مردمی با طبقات ضعیف جامعه.» 
با توجه به این‌که مواد اولیه، یکی از ارکان مهم تولید است. این صنایع مادر هستند که مواد اولیه و دیگر بسترهای مهم تولید را برای صنایع مصرفی یا غیر پایه فراهم می‌کنند. بنابراین، چنانچه کشور به دنبال رشد تولید است، باید بازوهای اصلی اقتصاد یعنی صنایع مادر به طور جدی تقویت شوند. همچنین موضوع جلوگیری از خام‌فروشی که یکی از نکات اصلی صنعت کشور بوده و بسیار مورد تاکید رهبر انقلاب است نیز با توسعه مناسب صنعت مادر و ایجاد زیرساخت‌های مرتبط با این حوزه مرتفع می‌شود. امروزه صنعت پتروشیمی جزء صنایع مادر و اشتغال‌زا محسوب می‌شود و بسیاری از مواد مصرفی روزمره ما از محصولات پتروشیمی هستند. 
رونق تولید در کلام رهبری بر دو وجه بیان شده است: « خب، من البته تولید را که گفتم، تکیه کردم روی تولید، در کنار تولید سرمایه‌گذاری مهم است.» بررسی این دو وجه، می‌تواند میزان توفیق امسال صنعت پتروشیمی را بازگوکند.
رشد تولید از طریق قیاس میزان تولید نسبت به سال گذشته و میانگین تولید سنوات قبل قابلیت بررسی دارد. در حال حاضر، ایران بالغ بر 100 مجتمع پتروشیمی را دارا می‌باشد (با احتساب واحدهای تولیدی که مجوز فعالیت و پهره‌برداری خود را از وزارت صمت دریافت کرده‌اند) و 4 درصد ظرفیت تولید محصولات پایه جهان را دارا است. در سال 1401 محصول نهایی پتروشیمی در کشور 39.7 میلیون تن معادل 26.8 میلیارد دلار بوده است. در صنعت پتروشیمی کشور تا پایان سال ۱۴۰۰ با ۶۹ مجتمع فعال ۶۵.۳ میلیون تن محصول تولید شد که ۳۵.۷ میلیون تن محصول نهایی به ارزش فروش ۲۳ میلیارد دلار بود؛ ۱۵ میلیارد دلار آن صادراتی بود و ۸ میلیارد دلار در بازار داخلی به فروش رسید. این محصولات در گروه‌های مختلف مواد شیمیایی و پایه، مواد پلیمری، مواد آروماتیک و کود اوره تولید شده‌اند.سنجش میزان تولید صنعت پتروشیمی از طریق گفتههای دو مسئول مرتبط در این زمینه قابل ردیابی است. مرتضی شاهمیرزایی، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در دیدار نوروزی با مدیران و کارکنان صنعت پتروشیمی، رشد تولید را به عنوان مهم ترین هدف صنعت پتروشیمی در سال جاری اعلام کرد. وی همچنین، از بهره برداری از 10 طرح پتروشیمی در سال 1402 خبر داد. وی همچنین، در حاشیه نخستین همایش ایمنی فرآیند در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی در مهرماه امسال میزان تولید ۶ ماه ابتدایی سال را مطابق برنامه و بیش از ۳۵ میلیون تن اعلام کرده است و ابراز امیدواری کرد که سال 1402، یکی از بهترین سال‌های تولید صنعت پتروشیمی خواهد بود و عملکرد تولید صنعت پتروشیمی تا پایان امسال به حدود ۷۸ میلیون تن می‌رسد. در گفت و گویی دیگر، قائم مقام انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی در دی ماه سال جاری از افزایش ۸ درصدی تولید صنعت پتروشیمی در ۸ ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته خبر داد.
تحقق میزان 78 میلیون تن در پایان سال جاری، می تواند تفاوت قابل توجهی نسبت به 1401 به میزان 49 درصد افزایش تولید و نسبت به سال 1400 به میزان 16 درصد رشد را نشان خواهد داد و یک توفیق نسبی را نسبت به مقدار تولید سال های گذشته نشان می دهد، اما برای اینکه این توفیق را یک موفقیت شایان به حساب بیاوریم، باید با توجه به مقدار ظرفیت تولید و توانمندی های کشور در صورت رفع برخی موانع و ... سنجیده شود. هم‌اکنون مجتمع های تولیدی در صنعت پتروشیمی با ظرفیت نصب‌شده (اسمی) ۹۲ میلیون تن با توان تولید بیش از ۵۵۰ گرید انواع محصول شیمیایی و پلیمری در کشور فعال هستند.وجه دیگر رشد تولید، همچنان که در کلام رهبری نیز آمده است، به میزان سرمایه گذاری دولت و بخش خصوصی در صنعت پتروشیمی اشاره دارد. مرتضی شاهمیرزایی در اردیبهشت‌ماه و طی نشست خبری چهاردهمین همایش بین‌المللی صنعت پتروشیمی ایران (IPF) اظهار کرد: «با برنامه‌ریزی صورت گرفته برای افتتاح طرح‌ها در این صنعت، در سال ۱۴۰۲ بناست به‌طور میانگین هر ماه یک طرح به بهره‌برداری می‌رسد و ظرفیت صنعت پتروشیمی در پایان سال به سالانه حدود ۹۵ میلیون تن می‌رسد. همچنین، بسته‌های سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی آماده است و سرمایه‌گذاران خارجی برای حضور در طرح‌های پتروشیمی هاب‌های مکران و جاسک اعلام آمادگی کرده‌اند، اما به‌دلیل تحریم‌ها امکان اعلام آنها وجود ندارد.» 
ادامه دارد....