عدم توسعه‌یافتگی بیماری مزمن صنعت نفت ایران
گروه نفت و انرژی - حسین بوذری ـ کارکرد اقتصادی نفت و گاز برای کشورمان به‌عنوان نهاده تولید مطرح و از سال‌های گذشته برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای مورد توجه بوده است، اما متأسفانه در تأمین انرژی دچار مشکلات متعددی بوده‌ایم که این مسئله به ناترازی گاز و برق و مشکلات تأمین بنزین و گازوئیل برمی‌گردد.
البته مشکلات ناترازی گاز مختص شرکت ملی گاز یا وزارت نفت نبوده و مشکلی در سطح ملی است؛ در حالی که عمده خوراک نیروگاه‌های حرارتی توسط گاز طبیعی انجام می‌شود که عمده ناترازی گاز از آن نشئت می‌گیرد.
در برنامه هفتم توسعه تأکید شده که مسیر رشد اقتصادی 8 درصدی باید هموار شود و این مستلزم رفع ناترازی گاز است، موضوع صادرات نفت هم در برنامه هفتم توسعه مورد توجه قرار گرفته است.
براساس اعلام سازمان برنامه و بودجه درآمدهای حاصل از صادرات نفت در دولت سیزدهم 15 میلیارد دلار افزایش یافته است.
البته با وجود تحریم‌های نفتی که گریبان کشورمان را گرفته، موفق به صادرات شده‌ایم که بیشترین مشتریان نفت ایران را چین، هندوستان و روسیه تشکیل می‌دهند.
خبرنگار روزنامه « اقتصادسرآمد» ابعاد مختلف نفت و انرژی ایران را با فرزین سوادکوهی کارشناس حوزه انرژی و نفت در میان گذاشته است.

راهکار خروج از وابستگی به اقتصاد نفتی
سوادکوهی با تأکید بر اینکه اقتصاد ایران وابستگی شدیدی به نفت دارد، اظهار کرد: خواه ناخواه اقتصاد کشور از محل فروش نفت تأمین می‌شود و یکی از معضلات نفت که تبدیل به بیماری مزمن دستکم در 20 سال اخیر شده، عدم توسعه‌یافتگی است، به‌طوری که از میادین نفتی به خوبی نگهداری نمی‌کنیم، چراکه پنجره تعامل و ارتباطات ایران با کشورهای صاحب تکنولوژی و سرمایه بسته است. وی اضافه کرد: از سویی نبود سرمایه‌گذاری در حوزه نفتی موجب شده تا وضعیت تولید و صادرات نفت مناسب نباشد؛ متأسفانه تمایل چندانی به سرمایه‌گذاری در حوزه نفت نیست، از سویی دریچه ارتباط ما با کشورهای صاحب فناوری بسته است که همچنان بر محور تولید و مصرف سنتی می‌چرخد.
این کارشناس حوزه انرژی و نفت بیان کرد: بسیاری از چاه‌ها و میادین نفتی دچار تولید و فشار شده‌اند و نفت به‌عنوان ماده حیاتی محسوب می‌شود که اگر به‌درستی مورد استفاده قرار نگیرد و بررسی مداوم نشود از حالت همیشگی خود خارج می‌شود و در نتیجه داشته‌هایی که در مخزن داریم را برای همیشه به‌دست نخواهیم آورد.
سوادکوهی با تأکید بر اینکه صنعت نفت ایران باید توسعه پیدا کند، ادامه داد: توسعه صنعت نفت در گرو ارتباطات بین‌المللی بوده و باز شدن درگاه‌های ورود سرمایه و تکنولوژی می‌تواند در این زمینه گره‌گشا باشد، بنابراین با روی کار آمدن دولت چهاردهم به‌خصوص وزیر نفت (وزارتخانه نفت نهاد بسیار حساسی است) باید تمامی حوزه‌های مرتبط با صنعت نفت مورد توجه قرار بگیرد، نه فقط در حوزه توسعه، بلکه در حوزه‌‌های بین‌المللی جایگاه کشورمان تقویت شود و ایران در زمینه صادرات و تولید نفت جایگاه تثبیت‌شده‌ای داشته باشد.
وی در ادامه توضیح داد: نباید اینگونه باشد که کشورمان برای فروش نفت تخفیف‌های سنگین بدهد؛ در این مسیر باید کارگروهی تشکیل شود تا وضعیت نفت ایران را تثبیت کند، اما تا زمانی که سرمایه‌گذاری نفتی نداشته باشیم و از تکنولوژی‌های جدید برای تولید نفت استفاده نکنیم نخواهیم توانست از صنعت نفت به بهترین شکل بهره ببریم.

باید دست دلالان نفتی را قطع کرد
این کارشناس حوزه انرژی و نفت مطرح کرد: چشم‌اندار 30 ساله و 50 ساله برای فروش نفت و گاز نباید تبدیل به رویا شود، چراکه روند گذار جهانی انرژی این روند را پیش‌بینی کرده است و این ابتدایی‌ترین و ساده‌ترین توصیف از وضعیت نفت و گاز است.
سوادکوهی در بخش دیگری از گفت‌‌وگو با خبرنگار «اقتصادسرآمد» درباره وضعیت صادرات نفت ایران به کشورهای آسیای شرقی و روسیه تبیین کرد: یکی از مشکلاتی که در سه سال اخیر با آن مواجه بودیم و شفافیت رسانه‌ای در این زمینه نداشتیم موضوع صادرات نفت بوده و یک مشتری ثابت نفت داشتیم به نام چین. باید مسئولان میزان فروش نفت و دریافتی ایران را شفاف توضیح دهند، چراکه مراودات بانکی ما با کشورهای مختلف به‌دلیل تحریم با مشکل مواجه شده و باید با برقراری ارتباطات بین‌المللی قوی زمینه را برای صادرات و سرمایه‌گذاری‌های کشورها در ایران و بالعکس مهیا کنیم.
وی افزود: متولیان فروش و صادرات نفت نباید کوچک‌ترین اجازه‌ای به واسطه‌ها و دلالان نفتی بدهند و اینگونه می‌توانیم نفت را با قیمت مناسب صادر کنیم.
این کارشناس حوزه انرژی و نفت همچنین با اشاره به افزایش قیمت‌ بنزین و فرآورده‌های نفتی درراستای بهینه‌سازی مصرف در کشور خاطرنشان کرد: افزایش قیمت فرآپرده‌های نفتیی در حقیقت مسکّنی مقطعی است و اگر هم قیمت حامل‌های انرژی واقعی‌سازی شود
براساس تجربه مصرف پایین نخواهد آمد، چراکه اساساً فرهنگ اصلاح الگوی مصرف را نداشته‌ایم و هزینه‌بر بودن صنعت خودرو هم مزید برعلت شده تا با تکنولوژی‌های بسیار پایین خودروهای بی‌کیفیت تولید شود و مردم اختیار خرید و وارد کردن خودروهای خارجی باکیفیت را هم ندارند.
سوادکوهی متذکر شد: از سویی قیمت خودروهای خارجی در ایران 10 برابر کشورهای خارجی است و این موجب می‌شود تا مردم کشورمان به خودروهای داخلی روی بیاورند و خودروی داخلی هم دارای آلاینده بالایی است و از آنجا که با تکنولوژی روز پیش نرفتیم مجبوریم براساس پلتفرم‌های قبلی پیش برویم و گران کردن بنزین هم تأثیری در بهینه‌سازی ندارد و باید اجازه دهیم که شرکت‌های تولیدکننده خودروهای خارجی در ایران نمایندگی و امکان فروش داشته باشند تا از حصار صنعت خودروسازی بیرون بیایند، همه جای دنیا خودرو ارزان و سوخت گران بوده و در ایران برعکس خودرو گران و سوخت ارزان است و این سرانه مصرف ما را بالاتر برده است.