گروه اقتصادبین الملل - توحید ورستان - امروزه اغلب کارشناسان باور دارند که غرب به استراتژی بهتری برای هند و اقیانوس آرام نیاز دارد. هم ایالات متحده و هم بریتانیا اخیراً علاقه قابل توجهی به منطقه نشان داده‌اند و همچنین، اتحادیه اروپا «استراتژی همکاری در هند و اقیانوس آرام» را در سال ۲۰۲۱ منتشر کرد. این امر یک گام مهم است که نشان دهنده اهمیت استراتژیک فزاینده منطقه هند و اقیانوس آرام است. با این حال، این سند نیز شفافیت راهبردی زیادی را ارائه نمی‌دهد.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصادسرآمد، مرکز آنکسام ترکیه می گوید: از زمانی که ایالات متحده در سال ۲۰۱۷ تمرکز خود را از آسیا و اقیانوسیه به هند و اقیانوسیه تغییر داد، جنگ قدرت در جهان به این منطقه منتقل شد و بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا نسبت به این پدیده بی‌تفاوت نماندند. اگرچه فرانسه و آلمان به طور خاص از خط ایالات متحده در هند و اقیانوس آرام پیروی می‌کنند، اما برنامه‌های خود را در چارچوب روابط با چین، هند و ژاپن نیز دنبال می‌کنند. فرانسه و آلمان با بررسی روابط خود با کشورهای چهارجانبه گفتگوی امنیتی (کوآد)، می‌توانند با ایالات متحده، هند، استرالیا و ژاپن برای اطمینان از ایمنی ناوبری کشتی‌ها در دریای چین جنوبی، تنگه مالاکا و اقیانوس هند همکاری کنند. اتحادیه اروپا برای اینکه بخشی از تشکیلات ضد چین در اقیانوس هند و اقیانوس آرام باشد، هنوز مردد است. از سوی دیگر، استراتژی هند و اقیانوس آرام بریتانیا با ایالات متحده و کشورهای اروپایی متفاوت است. بریتانیا به منظور برقراری مجدد هژمونی خود در اقیانوس هند و اقیانوس آرام که عمدتاً از کشورهای استعماری سابق تشکیل شده است، برخلاف ناتو در منطقه، به همکاری‌ها و مشارکت‌های دوجانبه اهمیت می‌دهد. همچنین، هلند با گذشته استعماری خود در منطقه، استراتژی مشابهی را دنبال می‌کند. پس از انتشار استراتژی هند و اقیانوسیه ایالات متحده در سال ۲۰۱۷، کشورهای اروپایی مانند فرانسه، آلمان و هلند شروع به تدوین اسناد استراتژی هند و اقیانوس آرام خود کردند. در این زمینه، آلمان که دارای حداقل سابقه استعماری در منطقه است و فرانسه با تجربه محدود استعماری (ویتنام، کامبوج و لائوس) راه طولانی برای دستیابی به موفقیت در استراتژی هند و اقیانوسیه خود دارند. با این وجود، کانون جدید مبارزه قدرت در جهان هند و اقیانوس آرام است. مثال دیگر این است که کانادا و ژاپن اقداماتی را برای گسترش همکاری‌های امنیتی در اقیانوس هند و اقیانوس آرام انجام داده‌اند. کانادا به شرکای نزدیک‌تری در اقیانوس آرام نیاز دارد و در مواجهه با تهدید مشترک از سوی کره شمالی غیرقابل پیش‌بینی، کانادا و ژاپن برای تعمیق همکاری‌های امنیتی و دفاعی در منطقه هند و اقیانوس آرام با یکدیگر همکاری می‌کنند.

تلاش برای مهار چین
امروزه، مبارزه ایالات متحده علیه چین نه تنها شامل ابزارهای سیاسی، نظامی و اقتصادی است، بلکه شامل روش‌هایی مانند فعالیت‌های رسانه‌ای، اطلاعات نادرست و تبلیغات جهانی است. در این زمینه، کشورهای جهان به دلیل وجود رسانه‌های قدرتمند تحت تأثیر تبلیغات جهانی آمریکا قرار گرفته‌اند و در آن چارچوب عمل می‌کنند. اکنون بسیاری از کشورها بر منطقه هند و اقیانوسیه متمرکز شده‌اند که ایالات متحده آن را به عنوان یک منطقه مهم جهت مقابله با نفوذ چین در آسیا و اقیانوسیه محسوب کرده و در حال توسعه استراتژی‌های مرتبط با این منطقه هستند. همانطور که اشاره شد، آخرین نمونه از این دست رابطه کانادا و ژاپن است. در واقع، هر دو کشور با اقیانوس آرام همسایه هستند و بنابراین نگرانی‌های امنیتی مشترکی در مورد اقیانوس آرام دارند. در واقع، هم ایالات متحده و هم کانادا بیشتر نگران امنیت اقیانوس آرام هستند تا اروپا. اگر آمریکا می‌خواهد با چین رقابت کند، باید تا حد امکان از تاکید بر اصول آزاد و لیبرال در سیاست‌های هند و اقیانوس آرام خودداری کند. این نه تنها در مورد تایلند بلکه در میانمار، سنگاپور، فیلیپین، کامبوج و لائوس نیز صدق می‌کند. بنابراین، به نظر می‌رسد سیاست‌های لیبرال هند و اقیانوسیه ایالات متحده در عمل شکست خورده است. اگر ایالات متحده استراتژی‌های جدید و خاص را در منطقه ایجاد نکند، مهر چین ممکن نخواهد بود.

افزایش اهمیت راهبردی فیلیپین
اختلافات فیلیپین با چین، موقعیت جغرافیایی و روابط نزدیک با آمریکا، آن را به یک مورد خاص در زمینه امنیتی منطقه تبدیل کرده است. این امر با تقویت فعال روابط دفاعی و قابلیت‌های دفاعی فیلیپین قابل مشاهده است. استرالیا و کانادا نیز در حال برنامه ریزی برای امضای قراردادهای مشابه برای استقرار نظامی در جزایر فیلیپین هستند. علاوه بر این، دولت ژاپن مذاکراتی را برای انتقال تجهیزات نظامی رایگان به کشورهای دارای اهمیت استراتژیک آغاز کرده و این برنامه شامل فیلیپین است. استرالیا نیز به طور فعال در انتقال کمک‌های نظامی شرکت می‌کند و تجهیزات و آموزش پهپادها را برای افزایش قابلیت‌های دریایی فیلیپین و همچنین سایر تجهیزات نظامی ارائه می‌کند. با تقویت همکاری دفاعی، تضاد منافع بین چین و فیلیپین، و تقابل جهانی بیشتر بین پکن و واشنگتن، می‌توان نتیجه گرفت که فیلیپین در ژئوپلیتیک منطقه آسیا و اقیانوسیه مهم است. برای ایالات متحده و متحدانش، فیلیپین در زمینه افزایش نفوذ در منطقه و دستیابی به مسیرهای لجستیکی جدید از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به تقویت فعال روابط دفاعی، تشدید اختلافات با چین و برنامه کلی آمریکا برای تقویت خود و متحدانش در منطقه آسیا و اقیانوسیه، روشن است که در آینده نزدیک شاهد تقویت روزافزون این اتحاد و نقش بیشتر فیلیپین در سیاست خارجی آمریکا در منطقه خواهیم بود. البته، برای اکثر کشورهای آسه آن، حضور و نقش فزاینده ایالات متحده در هند و اقیانوس آرام می‌تواند چین را به تقویت حضور نظامی خود ترغیب کند. این امر علاوه بر این واقعیت است که حمایت کشورهای آسه آن از AUKUS می‌تواند به طور بالقوه مذاکرات درمورد دریای چین جنوبی را به خطر بیندازد. بنابراین، در ترتیبات پیشنهادی ایالات متحده برای کشورهای منطقه، به جز استرالیا، پتانسیل کافی وجود ندارد.