گروه انرژی - سمیه ملایی- طبق ماده ۴ قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق، صنایع انرژی‌بر با هماهنگی وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت نیرو مکلف هستند، حداقل ۹۰۰۰ مگاوات نیروگاه حرارتی با بازدهی حداقل ۵۵ درصد و ۱۰۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر و پاک تا پایان سال ۱۴۰۴ از محل منابع داخلی صنایع مذکور احداث کنند.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، ناترازی انرژی در صنعت برق کار را به جایی رسانده است که مسئولان وزارت نیرو به واحدهای صنعتی درباره اجرای تکلیف ساخت نیروگاه هشدار می‌دهند و خط و نشان می‌کشند. در همین حال سیدزمان حسینی، مجری طرح نیروگاه‌های صنایع شرکت توانیر، می‌گوید: براساس قانون صنایع ملزم به احداث نیروگاه شده‌اند و اگر این اقدام صورت نگیرد، صنعت برق کشور هیچ تعهدی برای تأمین برق این صنایع نخواهد داشت.
با ابلاغ آئین‌نامه ماده ۴ قانون مانع‌زدایی از صنعت برق، الزام به ساخت نیروگاه‌های خودتأمین برای بخش صنعت به عنوان یک تکلیف قانونی تعیین شد. آئین‌نامه مذکور پس از تصویب در جلسه سوم آبان‌ماه هیئت وزیران، از سوی معاون اول رئیس‌جمهوری برای اجرا به سه وزارت‌خانه نفت، نیرو و صمت ابلاغ گردید. طبق ماده ۴ قانون مانع‌زدایی از صنعت برق، صنایع انرژی‌بر موظف‌اند با هماهنگی وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت نیرو، حداقل ۹۰۰۰ مگاوات نیروگاه حرارتی با بازدهی حداقل ۵۵ درصد و ۱۰۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر و پاک تا پایان سال ۱۴۰۴ از منابع داخلی خود احداث کنند. در صورت عدم اجرای این تعهد، تأمین برق این صنایع در شرایط کمبود برق، در اولویت طرح‌های مدیریت مصرف وزارت نیرو قرار خواهد گرفت.
علاوه بر این، وزارت نیرو موظف است از تأمین برق این صنایع پشتیبانی کند و برق تولیدی مازاد آن‌ها را به بازار انرژی یا از طریق قرارداد دوجانبه به فروش برساند. وزارت نفت نیز مکلف است به‌همراه وزارت نیرو، سوخت مورد نیاز نیروگاه‌های مذکور را تأمین کند. در همین حال سیدزمان حسینی، مجری طرح نیروگاه‌های صنایع شرکت توانیر با اشاره به مشکلات موجود در توازن تولید و مصرف برق، بیان کرد: در آغاز دولت سیزدهم با ناترازی قابل توجهی در این زمینه مواجه بودیم که در همین راستا، توافقی بین وزارت نیرو و وزارت صمت انجام شد که در سال ۱۴۰۱ به قانون تبدیل شد.
به گفته این مقام مسئول،‌ طبق ماده ۴ قانون مانع‌زدایی از صنعت برق، صنایع موظف به ساخت نیروگاه‌هایی هستند تا نیاز برق خود را تأمین کنند. آنطور که ایسنا گزارش داده، مجری طرح نیروگاه‌های صنایع شرکت توانیر در پایان گفت: اگر این اقدام صورت نگیرد، صنعت برق کشور هیچ تعهدی برای تأمین برق این صنایع نخواهد داشت.

اقدامات دولت و مجلس برای تامین برق
یکی از اقدامات مهم دولت و مجلس برای تأمین برق کافی در بخش‌های مختلف، الزام صنایع به احداث نیروگاه خود تأمین است که منطبق با ماده ۴ قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق از سال ۱۴۰۰ وارد فاز اجرایی شده است و طبق به بررسی‌های صورت گرفته صنایع انرژی بر در مراحل مختلف در حال احداث نیروگاه هستند. براساس این گزارش تا پایان آبان ماه سال جاری برای احداث ۱۸ هزار و ۳۷۰ مگاوات نیروگاه صنایع کشور موافقت اصولی صادر شده است و از این بین ۶ هزار و ۴۲۹ مگاوات ظرفیت نیروگاهی در مرحله اجرا قرار گرفته‌اند.
همچنین تا پیش از آغاز اوج بار سال جاری ۱۰ واحد نیروگاهی به ظرفیت هزار و ۵۸۲ مگاوات توسط نیروگاه‌های صنایع وارد شبکه شد و مطابق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته تا پیش از اوج بار سال ۱۴۰۴ نیز ۷ واحد نیروگاهی جدید به ظرفیت هزار و ۲۰۰ مگاوات توسط صنایع کشور وارد مدار خواهد شد و ۳ هزار و ۷۴۰ مگاوات ظرفیت نیروگاهی صنایع نیز پس از تخصیص سوخت با برگزاری مناقصه وارد فاز اجرایی خواهد شد.
سیدزمان حسینی، مجری طرح احداث نیروگاه‌های صنایع کشور پیش از این درباره جزئیات نیروگاه‌های صنایع که تاکنون وارد مدار شده‌اند، اظهار کرد: ۲ واحد نیروگاهی در سمنان در مجموع به ظرفیت ۳۶۶ مگاوات، واحد گازی شماره ۱ و ۲ فولاد مبارکه جمعاً به ظرفیت ۶۱۴ مگاوات، یک واحد نیروگاهی المهدی به ظرفیت ۱۸۳ مگاوات، واحد نیروگاهی فولاد غرب آسیا به ظرفیت ۱۵ مگاوات، واحد یک گازی گل گهر به ظرفیت ۱۸۳ مگاوات، واحد یک گازی چادرملو به ظرفیت ۱۸۳ مگاوات، واحد بخار کربنات سدیم سرخه به ظرفیت ۸ مگاوات و نیروگاه خورشیدی خاتون آباد و بنه یکه می‌دوک شرکت ملی مس به ظرفیت ۳۰ مگاوات از جمله نیروگاه‌های صنایع است که تا پیش از اوج بار سال جاری به بهره‌برداری رسیده است.
این مقام مسئول درباره جزئیات واحدهای نیروگاهی که تا پیش از اوج بار سال آینده به مدار وارد خواهند شد نیز افزود: تا پیش از اوج بار سال ۱۴۰۴ نیز ۷ واحد نیروگاهی دیگر توسط صنایع به شبکه متصل خواهد شد که از جمله آن می‌توان به واحد بخار فولاد مبارکه به ظرفیت ۳۰۰ مگاوات، واحد ۲ گازی بلوک ۲ گل گهر سیرجان به ظرفیت ۱۸۳ مگاوات، واحد ۲ گازی المهدی به ظرفیت ۱۸۳ مگاوات، واحد ۲ گازی چادرملو به ظرفیت ۱۸۳ مگاوات، واحد بخار فولاد بوتیای ایرانیان به ظرفیت ۱۴۴ مگاوات، نیروگاه خورشیدی فولاد مبارکه به ظرفیت ۱۲۰ مگاوات و نیروگاه پتروشیمی هلیلان ایلام به ظرفیت ۵۰ مگاوات اشاره کرد.
همان‌طور که اشاره شد، صنایع انرژی‌بر بر اساس ماده ۴ قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق موظف هستند تا پایان سال ۱۴۰۴ نسبت به احداث نیروگاه خود تأمین اقدام کنند و صنایعی که بر اساس قانون نسبت به احداث نیروگاه خود تأمین اقدام نکنند، در شرایط کمبود برق در اولویت طرح‌های مدیریت مصرف برق قرار خواهند گرفت. این گزارش اضافه می‌کند، احداث نیروگاه خود تأمین علاوه بر اینکه امکان استمرار تولید صنایع انرژی‌بر را فراهم می‌کند، همچنین در مقایسه با هزینه طرح‌های تولیدی صنایع، هزینه کمتری را از نظر سرمایه‌گذاری در برمی‌گیرد و بازگشت سرمایه صنایع نیز ۳ تا ۵ سال ارزیابی می‌شود.

بدعهدی وزارت نیرو
بسیاری از واحدهای صنایع کشور طبق یک توافق‌نامه با وزارت نیرو، مکلف شدند به همان اندازه که انرژی الکتریکی تولید و به شبکه برق تزریق می‌کنند، به همان میزان هم از شبکه برق تحویل بگیرند، اما با شروع فصل گرم سال، وزارت نیرو به تعهد خود عمل نکرده است. متعهد نبودن وزارت نیرو به تعهدات خود منجر به متزلزل شدن روند تولید صنایع شده است. صنایع درگیر مشکلات تامین برق هستند و همواره در اولویت قطعی برق قرار دارند. صنایعی که با تاسیس نیروگاه خودتامین به سمت پایداری شبکه برق گام برداشتند نیز از این بحران مصون نبودند. چراکه وزارت نیرو به تعهدات خود پایبند نبوده و در برخی مواقع برق تولیدی این صنایع را به خودشان اختصاص نداده است.
در این راستا شرکت‌های بزرگ فولادی، به دنبال متعهد نبودن وزارت نیرو، در روند تولید با مشکل مواجه شده و مجبورند فقط از همان برق نیروگاه خودتامین خود استفاده کند. وزارت نیرو تقریباً از زمان شروع فصل گرما، برق مورد نیاز این صنعت را اختصاص نداده و این موضوع می‌تواند بازار فولاد را دچار مشکل کند.