نبرد بنادر دریای خزر با کاهش آب ادامه دارد
​​​​​​​گروه حمل و نقل - سهیل مرتضوی - با وجود گذشت چهارماه از ضرب الاجل دو ماهه بازرس کل استان گیلان مبنی بر لایروبی بندر آستارا، توسط اداره کل بنادر و دریانوردی استان گیلان، با هدف افزایش عمق کانال و تسهیل تردد و پهلو گیری کشتی‌های بزرگ، اما به نظر می‌رسد که آغاز بارگیری کشتی‌های تجاری در این بندر مرزی، تا پایان سال جاری عملیاتی نخواهد شد.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، «بندر آستارا به دلیل رسوب در حال حاضر از پذیرش کشتی محروم است و با تلاش‌های صورت گرفته این مشکل مرتفع شده و در سال آینده شاهد بارگیری کشتی در این بندر خواهیم بود». این جملات آخرین صحبت‌هایی است که درباره آغاز بارگیری کشتی‌ها در بندر آستارا مطرح شده است. وعده بارگیری کشتی‌ها در بندر آستارا از سال آینده را این مرتبه علی عبدالعلی زاده، نماینده رئیس‌جمهور در هماهنگی اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد دریامحور در جریان بازدید از استان گیلان مطرح کرده است.
روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد مطابق رسالت رسانه‌ای جهت پیشبرد اهداف اقتصاد دریامحور و حرکت اقتصاد دریا به سوی توسعه، پیش از این در گزارش‌هایی متفاوت به بررسی مشکلات «بندر آستارا» در شمال کشور پرداخته است. با نگاهی به گزارش‌های این رسانه دریایی از جمله «بندر آستارا به گِل نشست!»، «ساخت بندر آستارا کارشناسی زمین‌شناسی را ندارد!»، «پای بندر آستارا  به سازمان بازرسی باز شد» و «نبرد بندر آستارا با کاهش آب خزر» درمی‌یابیم تفصیل تحلیل‌ها و مطالب کارشناسی پیرامون چالش ها و مشکلات بندر آستارا در این رسانه منتشر شده است.

ظرفیت‌های دریامحور ایران در دریای کاسپین
علی عبدالعلی زاده، نماینده رئیس‌جمهور در هماهنگی اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد دریامحور در روز پایانی سفر خود به استان گیلان گفته بود: وجود ۸۶ شناور با پرچم جمهوری اسلامی در دریای خزر را یک ظرفیت‌  است و ایران در بین پنج کشور فعال حوزه کشتیرانی در دریایی خزر دارای بیشترین کشتی است.
عبدالعلی‌زاده با بیان اینکه بندر آستارا به دلیل رسوب از پذیرش کشتی محروم است، افزود: با تلاش‌های صورت گرفته این امر مرتفع شده و در سال آینده شاهد بارگیری کشتی در این بندر خواهیم بود. وی با تاکید بر توسعه بندرانزلی و رفع برخی نواقص این بندر بیان کرد: دیگر ظرفیت گیلان در حوزه ترانزیتی بندرانزلی است که آمادگی ترانزیت و انتقال ۱۰ میلیون تن کالا را دارد.
نماینده رئیس جمهور در توسعه دریامحور با اشاره به تلاش دولت برای بهره‌گیری از تمامی ظرفیت بندر کاسپین و راه‌اندازی سکوهای ترانزیتی در این بندر بیان کرد: اکنون بندر کاسپین با ظرفیت یک میلیون تن ترانزیت کالا و پذیرش سه کشتی مشغول فعالیت است که این امر قطعاً در طی چند سال آینده و حتی چند ماه دیگر توسعه می‌یابد.
عبدالعلی زاده با اشاره به ساخت شناورهای سه تا پنج هزار تنی در دریای خزر تصریح کرد: سازمان صنایع کشتیرانی وابسته به وزارت دفاع اکنون شناورهای کوچک را تولید می‌کند ولی این آمادگی وجود دارد که در دریای خزر بتوانیم با استفاده از همه ظرفیت‌ها شناورهای سه تا پنج تنی را به بهره‌برداری برسانیم.

نقش بندر چندمنظوره آستارا در تجارت ایران
شهرستان آستارا به دلیل وجود مزیت های مرز زمینی و دریایی و ریلی تاکنون نتوانسته آنگونه که باید از این ظرفیت‌ها در راستای توسعه تجارت بخصوص در بخش دریایی استفاده بهینه داشته باشد. بندر چندمنظوره آستارا با ۶۰ هکتار وسعت، نخستین بندر بخش خصوصی کشور و نزدیک ترین و مقرون به صرفه ترین مسیر تجارت و حمل و نقل کالا بین آسیا، آفریقا و اروپا برای تخلیه و بارگیری کشتی های ۲ هزار و ۵۰۰ تن است که در ابتدا با کاربری بندر شیلاتی مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما پس از تصمیم هیئت دولت در سال ۸۷ به سازمان بنادر و دریانوردی واگذار و سپس از آن به منطقه ویژه اقتصادی در سال ۹۳ تغییر کاربری داد تا امکان حضور در مبادلات دریای خزر به ویژه صادرات و واردات کالاها از این بندر قدیمی استان فراهم شود. در همین سال نیز سازمان بنادر و دریانوردی پس از تشریفات قانونی یک مزایده، طی یک قرارداد بلندمدت ۴۰ ساله به‌منظور ساخت و راهبری، آن را به یک شرکت خصوصی واگذار کرد.
این بندر در سال‌های اخیر با مشکلات زیادی در حوزه زیرساختی از جمله لایروبی کانال و حوضچه بندری مواجه شده که مانع از ورود کشتی‌های بزرگ تجاری دریای خزر به این بندر شده است. در حالیکه بندر آستارا یکی از کریدور های مهم ترانزیت، صادرات و واردات شمال کشور محسوب می‌شود اما در حال حاضر هرگونه توسعه اقتصادی از این بندر و مراودات اقتصادی با کشورهای حوزه قفقاز و CIS با معضل جدی رسوب گذاری وکاهش عمق کانال ورود کشتی‌های بزرگ تجاری مواجه است.

اهمیت مرز آبی در شهرستان آستارا
مدتی پیش، هادی حق‌شناس، استاندار گیلان در سفر به شهرستان آستارا به موضوع اسکله و بندر آستارا و برخی مباحث مطرح شده درباره غیراقتصادی بودن این بندر اشاره کرد و گفت: مرز آبی ما در شهرستان آستارا یکی از مهم‌ترین مرزها و بنادر کشور و یک ظرفیت مهم برای استان است و باید در کنار مرز ریلی و زمینی برای تقویت نقش این اسکله و بندر در حوزه تجارت اقدامات عملی انجام شود؛ در واقع عقب‌نشینی ۲ متر و نیم آب دریای خزر در ۲ دهه اخیر آن را با مشکلاتی مواجه کرده است. 
عالی‌ترین مقام دولت در استان گیلان همچنین گفته بود: این عقب نشینی آب دریا در بنادر شمالی مشهود است که برای حل آن باید راهکارهای مناسبی تدبیر شود؛ در این بندر نیز مسئولیت و کار آن بر عهده شرکت خصوصی است که باید موارد قرارداد آن‌ها بررسی شود که چه تعهداتی دارند و چه اقداماتی باید انجام دهند در عین حال از اداره کل بنادر و دریانوردی انتظار است که این بندر به سرعت لایروبی شده و زمینه تردد و پهلوگیری کشتی‌ها در آن فراهم شود. 

چالش کاهش آب خزر و بندر آستارا
کاهش آب دریای خزر و انباشت رسوبات در دهانه ورودی حوضچه این بندر از مهم‌ترین عوامل تعطیلی چندماهه بندر آستارا و اسکله بود اما با پیگیری‌هایی که در سطح شهرستان و استانداری و سازمان بازرسی انجام شد در نهایت لایروب یاسین توسط اداره‌کل بنادر کشتی‌رانی در منطقه مستقر و در حال لایروبی است. از طرف دیگر شرایط آب و هوایی و دریایی باعث بروز مشکلاتی شده است. هرچند استاندار گیلان تاکید بر بازگشایی مجدد بندر داشتند تا در کنار کاهش مشکلات ترافیکی موجب افزایش اشتغال و درآمدزایی در این شهرستان شود چراکه بندر آستارا ظرفیت بزرگی‌ بوده و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همچنین می‌توان گفت که تمامی بنادر حوزه دریای خزر امروز با مشکلات ناشی از کاهش سطح آب دریا و کاهش عمق حوضچه‌ها و در نتیجه مشکلات اساسی در پهلوگیری کشتی‌ها مواجه هستند و باید فکری اساسی در این زمینه شود و در حال حاضر در حال رفع‌ مشکلات بندر آستارا هستیم تا مجدداً تردد در این بندر صورت بگیرد.

وضعیت سطح آب دریای خزر
سطح آب دریای خزر که زیر سطح دریاست، از سال ۱۹۹۶ تاکنون به‌ طور مداوم کاهش یافته و از سال ۲۰۰۶ این روند شدت بیشتری پیدا کرده است. طبق پروژه مطالعاتی مختلف، تا سال ۲۱۰۰، سطح آب دریای خزر ممکن است بین ۹ تا ۱۸ متر کاهش یابد. کاهش سطح آب دریای خزر یک بحران پیچیده است که از تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی ناشی می‌شود. درحالی‌که انطباق با شرایط جدید ضروری است، اقدام فوری برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و مدیریت منابع آب اهمیت بیشتری دارد. این اقدامات می‌توانند نقش مهمی در حفظ این منبع ارزشمند برای نسل‌های آینده ایفا کنند.