پروژه استراتژیک شلمچه-بصره به کمک حمل‌ونقل اربعین می‌آید
​​​​​​​گروه حمل‌ونقل- امید عباسی- راه‌اندازی کریدور گردشگری مذهبی در خاورمیانه با محوریت شبکه ریلی ایران یکی از برنامه‌هایی است که طی سال‌های گذشته در اولویت برنامه‌های اجرایی وزارت راه و شهرسازی و همچنین شرکت ملی راه‌آهن جمهوری اسلامی قرار گرفته است. با توسعه و رونق این حوزه علاوه‌بر پررنگ‌شدن نقش شبکه ریلی کشور در منطقه، درآمدزایی ارزی بالایی نیز به همراه خواهد داشت. آنچه نقش ایران را در این زمینه پررنگ‌تر و بسیار مهم جلوه می‌دهد، وجود مرقدهای مطهر در خاک ایران و همچنین در کشور همسایه یعنی عراق است؛ ظرفیتی که در صورت اجرای درست برنامه‌های پیش‌بینی‌شده می‌تواند موقعیت خاصی برای کشور ایجاد کند.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، پروژه راه‌آهن شلمچه-بصره یکی از مهم‌ترین نمادهای توسعه گردشگری ریلی مذهبی در سال‌های اخیر است. هرساله با فرارسیدن ایام محرم و همچنین موعد زمانی اربعین حسینی، تعداد زیادی از زائران عازم مرزهای ایران و عراق می‌شوند. تجربه سال‌های گذشته نشان داده که ناوگان هوایی کشور به دلایل مختلف از جمله فرسودگی و محدودیت تعداد هواپیماها و هزینه بلیت، نمی‌تواند نقش محوری در جابه‌جایی زائران در این محور را داشته باشد. از سوی دیگر، ناترازی موجود در ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای نیز به اندازه‌ای است که هرساله با بسیج اتوبوس‌های برون‌شهری و تکلیف از سوی دستگاه‌های مرتبط شرایط برای جابه‌جایی زائران فراهم می‌شود. در این میان بسیاری از کارشناسان توسعه شبکه راه‌آهن و ایجاد اتصال ریلی میان دوکشور را یکی از مهم‌ترین برنامه‌های دارای اولویت معرفی می‌کنند.
برخی کارشناسان معتقدند که تکمیل پروژه استراتژیک شلمچه-بصره می‌تواند با ایجاد خط ریلی مستقیم، نقش مهمی در تسهیل جابه‌جایی زائران اربعین و کاهش فشار بر حمل‌ونقل جاده‌ای ایفا کند. اهمیت راه‌آهن شلمچه-بصره به ‌عنوان یک پروژه استراتژیک در ایام اربعین سال‌هاست که مورد توجه قرار گرفته. این پروژه نزدیک به دودهه است که در دستور کار قرار دارد، اما در این مدت به دلایل مختلفی همچون کارشکنی طرف عراقی و ناهماهنگی نهادهای داخلی، پیشرفت قابل‌توجهی نداشته است.
آخرین گزارش‌ها نشان می‌دهد که در حال حاضر پروژه در مسیر مناسبی قرار گرفته و شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران عزم جدی برای تسریع در تکمیل آن دارد. با توجه به موقعیت جغرافیایی و مزیت‌های این مسیر، اتصال ریلی ایران به عراق از طریق شلمچه، یکی از اولویت‌های مهم در حوزه حمل‌ونقل بین‌المللی به‌شمار می‌رود. مسافت این پروژه تنها ۳۲کیلومتر است که با ساخت پل شلمچه به جزیره سندباد در عراق و سپس به ایستگاه بصره متصل می‌شود. از ایستگاه بصره به بعد نیز شبکه ریلی عراق تا بغداد موجود است که امکان اتصال کامل فراهم می‌شود. این در حالی است که هم‌اکنون ۷مرز فعال تجاری و مسافری میان ایران و عراق وجود دارد، تبادل گسترده زائران عتبات‌عالیات و مسافران عراقی مشهد، نیاز به زیرساخت‌های حمل‌ونقل ایمن، سریع و پیوسته را دوچندان کرده است.

اربعین، آزمون بزرگ توسعه گردشگری ریلی مذهبی
خط ریلی شلمچه-بصره را باید مهم‌ترین پروژه بین‌المللی راه‌آهن ایران در بخش مسافری دانست. اگرچه هنوز بخشی از این مسیر به دلیل عدم‌تکمیل این خط ریلی مشترک به‌ویژه پل روگذر اروندرود همچنان به صورت ترکیبی و نه تمام ریلی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد، اما طی ماه‌های گذشته از آغاز به‌کار مدیرعامل راه‌آهن و به‌کارگیری رویکردی تازه نسبت به تکمیل این خط ریلی مسافری بین‌المللی، دچار تحول فراوان شده است. در مهم‌ترین این تحولات، ذاکری، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت راه‌آهن، روز ششم‌مردادماه، در جریان بازدید میدانی از مسیر ریلی شلمچه-بصره، روند پیشرفت پروژه پایانه مرزی مسافری ریلی شلمچه و خط‌آهن در دست احداث شلمچه-بصره را مورد ارزیابی قرار داد.
آنطور که پایگاه خبری ریل ایران در گزارشی نوشته است؛ در این بازدید که به همراه معاون فنی و زیر بنایی، مدیرکل ساختمان و تاسیسات و مدیرکل راه‌آهن جنوب انجام شد، مدیرعامل راه‌آهن، ضمن بررسی مراحل ساخت ۲خط و سکوی پایانه مرزی ریلی شلمچه، ضمن ابراز خرسندی از اتمام فاز اول این پروژه جهت بهره‌برداری در ایام اربعین، بر ضرورت تسریع اجرای این طرح زیربنایی و تسهیل تردد زائران و رفاه حال آنان تاکید کرد. وی همچنین از ایجاد امکانات رفاهی در نظر گرفته‌شده برای زائران در این پایانه ریلی مانند سایه‌بان و سیستم‌های نوین خنک‌کننده سازگار با شرایط اقلیمی، بازدید و دستورات لازم را برای ارتقای سطح کیفی خدمات و رفاه حال زائران در زمان انتظار قطار صادر کرد. ذاکری همچنین با حضور در جزیره سندباد‌(عراق) از پیشرفت پروژه ریلی شلمچه-بصره‌(‌پل ورودی بصره‌) بازدید کرد و گفت: با اتمام این پروژه، امکان تردد آسان‌تر و ایمن‌تر زائران به عتبات‌عالیات فراهم و گام مهمی در راستای توسعه‌ گردشگری-مذهبی و روابط تجاری دوکشور برداشته خواهد شد.
مصطفی داودی، معاون فنی و زیربنایی راه‌آهن نیز در جریان برگزاری نوزدهمین نشست کمیسیون‌عالی گراف راه‌آهن، طی سخنانی از افزایش خدمات‌رسانی به زائران حسینی خبر داد و درباره تجهیز پایانه ریلی شلمچه گفت: با تلاش بی‌وقفه و شبانه‌روزی، احداث بخشی از خط و سکو و سایه‌بان در این پایانه پیش از موعد زمانی مقرر در قرارداد، تحویل و بهره‌برداری شد. وی با اشاره به بهسازی خطوط و در نتیجه افزایش سرعت قطارهای اربعین، از احداث سازه‌های ویژه مانند سایه‌بان و سیستم تهویه برای زائران اربعین حسینی خبر داد.
مجموع اقدامات یادشده نشان می‌دهند که با عنایت پروردگار، تلاش و زمان شبانه‌روزی مدیرعامل و کارکنان راه‌آهن، می‌توان روی تازه‌ای از سفر ریلی اربعین را برای سال‌جاری انتظار داشت. بدون شک، این نخستین و بزرگ‌ترین پروژه راه‌آهن در توسعه گردشگری ریلی بین‌المللی است که در صورت موفقیت، می‌تواند سنگ بنای راه‌اندازی قطارهای منطقه‌ای بیشتر طی ماه‌های آتی باشد. همانطور که مدیرعامل راه‌آهن بارها تاکید کرده، راه‌اندازی قطارهای مسافری در حوزه تمدنی ایران از جمله قطارهای مسافری به سمت آسیای‌مرکزی نیز در برنامه‌های راه‌آهن قرار داشته که در این صورت، می‌توان میزان موفقیت این شرکت را در زمینه توسعه گردشگری ریلی بین‌المللی را پیش‌بینی کرد.

اهمیت ویژه راه‌آهن شلمچه-بصره 
محمدجواد شاهجویی، کارشناس صنعت ریلی در گفت‌وگویی پیرامون اهمیت اتصال ریلی میان ایران و عراق در ایستگاه‌های شملچه و بصره به‌ویژه در ایام اربعین، تأکید کرد: آنچه فعلاً برای این پروژه اهمیت بیشتری دارد، بعد جابه‌جایی مسافری آن است. به‌ویژه در ایام اربعین که حجم جابه‌جایی زائران ایرانی به عراق به اوج می‌رسد، راه‌اندازی یک خط ریلی پیوسته بدون توقف و بدون نیاز به حمل‌ونقل ترکیبی می‌تواند تحولی بزرگ در تسهیل سفرهای زیارتی ایجاد کند.
این کارشناس حمل‌ونقل ریلی با بیان اینکه در حال حاضر انتقال مسافر به عراق از طریق ترکیب قطار و اتوبوس انجام می‌شود، اظهار کرد: در صورت بهره‌برداری از خط ریلی پیوسته شلمچه-بصره، این مسیر می‌تواند بار زیادی از دوش حمل‌ونقل جاده‌ای بردارد و به تعادل ترافیکی بین دوکشور کمک کند. شاهجویی با تأکید بر لزوم تمرکز بر روابط دوکشور ایران و عراق در تکمیل پروژه، گفت: گام نخست این است که این مسیر با هدف جابه‌جایی زائران عتبات‌عالیات و مسافران عراقی مشهد مقدس راه‌اندازی و پس از بهره‌برداری، توسعه تجاری آن نیز به‌ تدریج بررسی شود.
این کارشناس حوزه حمل‌ونقل همچنین درباره آخرین توافقات اجرایی پروژه توضیح داد: براساس تفاهمات جدید، ساخت پل روگذر از اروند، زیرسازی، روسازی و مین‌روبی مسیر در بخش ایرانی برعهده ایران خواهد بود. در مقابل، ساخت بخش واقع‌شده در خاک عراق از پل تا ایستگاه بصره، به یک شرکت پیمانکار اسپانیایی واگذار شده است. وی در پایان اظهار کرد: طبق اعلام مدیرعامل شرکت راه‌آهن، پل و مسیر بخش ایرانی طی ۱۸ماه ساخته خواهد شد و طرف عراقی نیز وعده داده است که عملیات احداث مسیر در خاک خود را ظرف ۳۶ماه به پایان برساند.