بازنشر / گروه اقتصاددریا - عضو هیئت علمی پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی و هواشناسی به ارائه 6 پیشنهاد برای توسعه اقتصاد دریا محور و 8 فرصت جهت استفاده از ظرفیت مناطق ساحلی کشور پرداخت.
ایران ظرفیت بالایی در حوزه تجاری، شیلات و حمل‌ونقل دارد
در سواحل جنوبی کشور با 5 هزار کیلومتر خط ساحلی، چهار استان با 190 شهر و بیش از 129 هزار روستا قرار دارد که ظرفیت بسیار بالایی در حوزه تجاری، گردشگری، شیلات، صنایع و حمل ونقل است. مناطق ساحلی کشور و جزایر حدود 24 درصد کل مساحت کشور را دربردارند و حدود 6.2 درصد از کل جمعیت کشور را در خود جای داده‌اند. توزیع جمعیتی در سواحل جنوبی و شمالی کشور بسیار نامتوازن بوده و در شمال کشور با اشباع جمعیتی و در جنوب کشور با خالی شدن بخش وسیعی از سواحل روبرو هستیم.
از ظرفیت سواحل دریایی بهره‌برداری مناسب نشده است
بنابراین می‌توان گفت با وجود منابع عظیم و ظرفیت‌های بسیاری که در سواحل و مناطق دریایی کشور داریم، اما بهره‌برداری مناسبی نشده است، در حالی که ظرفیت‌های بالایی برای توسعه اقتصادی کشور در این مناطق وجود دارد.
چه برنامه‌هایی برای توسعه اقتصاد دریایی کشور پیشنهاد می‌کنید؟
مرادی: با توجه به شرایط خاص اقتصادی کشور و تحریم‌های پیش رو، مهم‌ترین موضوع در اقتصاد کشور عدم اتکا به فروش نفت است. در خصوص بهره‌برداری از منابع دریایی و کسب نتیجه در کوتاه‌ترین زمان، موارد زیر پیشنهاد می‌شوند:
1) مدیریت و توسعه صنایع آبزی‌پروری و توسعه برنامه‌های ماهی در قفس به‌منظور دستیابی به یک برنامه پایدار و مراقبت از صنایع مرتبط موجود تا رسیدن به یک سطح اطمینان خاص از لحاظ درآمدزایی و پایدار ماندن کسب‌وکارهای کوچک مرتبط
2) رسیدگی به محیط زیست دریاها و پیشگیری از تهدیدات پیش رو به‌منظور رونق دادن صنایع و گردشگری در حوزه دریاها. همچنین پاک نگه داشتن محیط‌های دریایی عاملی برای رسیدن به توسعه پایدار و بهره‌برداری از منابع نوین دریایی مانند انرژی‌های نوین و بیوتکنولوژی دریایی می‌شود.
3) در اولویت قرار دادن برنامه‌های بهره‌برداری و توسعه‌ای کلیدی مانند گردشگری، حمل ونقل دریایی و منابع دور از ساحل
4) ایجاد ظرفیت‌های لازم با استفاده از پشتیبانی‌های دولتی برای مدیریت منابع دریایی و توسعه زیرساخت‌های مبتنی بر منابع طبیعی مانند جنگل‌های حرا
5) حمایت از کسب‌وکارهای کوچک در مناطق ساحلی مرتبط با منابع و صنایع دریایی
6) حضور گسترده و بهره‌برداری از منابع دور از ساحل توسط صاحبان صنایع بزرگ و واگذاری منابع و صنایع نزدیک ساحل و آب‌های سرزمینی به کارآفرینان و کارگاهای صنعتی کوچک
جزایر در اقتصاد دریا محور چه نقشی دارند؟
جزایر کوچک مانند کیش و هندورابی، قابلیت‌ و ظرفیت‌های فوق‌العاده‌ای در محدوده دریایی کشور دارند. قرارگیری این جزایر در قلب آب‌های سرزمین کشور می‌تواند به‌عنوان ترمینال‌هایی برای ارائه خدمات و فعالیت‌های لجستیک دریایی و یکی از بهترین الگوهای توسعه صادراتی باشد. از طرف دیگر با توسعه مناطق آزاد در این جزایر، راه برای ارتباطات و تجارت بین‌المللی تسهیل شده و از طرف دیگر رقابت‌پذیری کشور را در بهره‌وری منابع دریایی در رقابت با کشورهای منطقه تسهیل می‌کند.
در حال حاضر، تعداد اندکی از جزایر کوچک مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌ است. این جزایر با توجه به ظرفیت‌ و قابلیت‌های بی‌بدیلی که دارند می‌توانند نقش عمده‌ای در تبادلات اقتصادی کشور داشته باشند. به‌نظر می‌رسد وقت آن رسیده است که جزایر در برنامه‌های راهبردی و نظام بودجه‌ریزی کشور به‌طور خاص مورد توجه قرار بگیرد.
8 فرصت برای استفاده از ظرفیت مناطق ساحلی کشور
مرادی: فرصت‌های بسیاری در مناطق ساحلی کشور وجود دارند. با توجه به توانمندی‌های صنعتی و اقتصادی کشور، بهترین راهکارهایی که در این خصوص پیشنهاد می‌شود، عبارتند از:
1) توسعه صنایع نفتی و پتروشیمی در مناطق ساحلی توسعه‌نیافته به‌منظور توسعه ترمینال‌های صادراتی
2) فرآهم کردن نقل و انتقالات فرآورده‌های صنعتی و انتقال انرژی به کشورهای همجوار
3) توسعه و ساخت ترمینال‌های صادراتی پشتیبان در مناطق ساحلی دور از دسترس
4) توسعه و احداث بنادر بزرگ چندمنظوره در سواحل شهرهای کوچک مانند جاسک
5) توسعه زیرساخت‌های گردشگری در سواحل توسعه‌نیافته و دارای پتانسیل‌ طبیعی مانند چابهار و بوشهر
6) توسعه صنایع کوچک و چندمنظوره در سواحل
7) توسعه صنایع و بنادر بزرگ در همجواری مرزهای دریای عمان و پاکستان برای ارتباط و تبادلات تجاری با کشورهای بزرگ
8) گسترش مناطق آزاد در حوزه آب‌های سرزمینی دور و توسعه‌نیافته