گروه حمل و نقل - اعظم زندیه - در حالی کامیون‌های فرسوده همچنان در حال گرفتن تلفات و به هدر دادن سوخت یارانه ای هستند که تاکنون از ۶ هزار کامیون ثبت سفارش شده تنها ۲ هزار دستگاه از گمرک ترخیص شده است. موضوع نوسازی ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای و کاهش تعداد کامیون‌های فرسوده در کشور از محل واردات کامیون‌های تا ۳ سال کارکرده اروپایی پس از آنکه با مشکل حجم انبوه کامیون‌های دپوشده در انبارهای گمرکات روبه رو و شد، سبب شد تا از اواخر شهریور امسال دادستان تهران به این موضوع ورود کرده و دستوراتی برای رفع مشکلات و تسریع ترخیص آنها صادر کند.میزان مصرف سوخت کامیون‌های فرسوده ۳۰ تا ۴۵ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر و کامیون‌های نوساز ۱۵ تا ۲۵ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر است که تفاوت ۲۰ لیتری هدررفت سوخت دارند؛ از سوی دیگر ۲۰۰ هزار دستگاه کامیون فرسوده در جاده‌های کشور تردد دارند که میزان متوسط پیمایش هر کامیون سالانه ۸۰ هزار کیلومتر است.اگرچه این روند تا حدودی بهبود یافته، اما بر خلاف دستور دادستان تهران که قرار بود، تا پایان مهرماه، کامیون‌های مانده در انیارهای گمرکات تعیین تکلیف و ترخیص شوند.
در حال حاضر غول‌های آهنین فرسوده در جاده‌ها هم به کشته‌های سوانح جاده‌ای دامن زده‌اند، هم در افزایش هدررفت سوخت به دلیل مصرف تا دو برابری سوخت یارانه‌ای در کامیون‌های فرسوده نسبت به نوساز سهیم اند و هم در تخریب جاده‌ها مشارکت می‌کنند. بر اساس اعلام سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، سهم کامیون‌ها از سوانح جاده‌ای ۱۴ درصد است. کامیون‌های تولید داخل عمدتاً سبک و زیر ۱۰ تن هستند و ما تکنولوژی تولید کامیون سنگین را نداریم. از سوی دیگر عمده کامیون‌های تولید داخل، به صورت واردات قطعات از چین و سپس مونتاژ آن در داخل است چون ایران تکنولوژی تولید گیربکس یا کامپیوتر این کامیون‌ها را ندارد.
موضوع کامیون‌های دوم خارجی به کجا رسید
احمد حسین‌زاده، کارشناس حمل‌ونقل در توضیح چرایی واردات کامیون‌های کارکرده اروپایی و نیاز حمل‌ونقل سنگین کشور به آن، به خبرنگار روزنامه اقتصادسرآمد می‌گوید: کامیون‌های کارکرده اروپایی بسیار بهتر از کامیون‌های صفر چینی هستند.
نیاز اصلی کشور، نوسازی ناوگان باری
وی اظهار داشت: در حال حاضر نیاز اصلی کشور، نوسازی ناوگان باری و جایگزینی کامیون‌های جدید به جای کامیون‌های فرسوده و قدیمی است لذا چنانچه واردات کامیون‌های دست دوم با برنامه‌ریزی و حساب شده و توسط شرکت‌های حمل‎‌ونقل بار صورت گیرد، جهت نوسازی ناوگان بسیار کارآمدتر خواهد بود.
وی با تاکید بر این مطلب که واردات کامیون‌های دست دوم باید با برنامه ریزی دقیق صورت گیرد و تنها در حد بخش نامه باقی نماند، افزود: در شرایط ممنوعیت واردات خودرو سواری، واردات کامیون‌های دست دوم و کارکرده با چالش‌های متعددی همراه است.
پروژه واردات کامیون‌ها هنوز وارد مرحله اجرایی نشده
حسین‌زاده با یادآوری این موضوع که، البته پروژه واردات این کامیون‌ها هنوز وارد مرحله اجرایی نشده است و تعداد کمی به گمرک‌ جمهوری اسلامی وارد شده است، گفت: دولت دوازدهم اجازه واردات خودرو‌های سنگین دست دوم را داد که انتظار می‌رود دولت سیزدهم از این اقدام جلوگیری کند.
واردات خودروی دست دوم ضرر
 به تولید داخلی
کارشناس حمل‌ونقل کشورمان با اعتقاد براین مهم که واردات خودروی دست دوم به کشور توهین به مردم و ضرر به تولید در سال پشتیبانی از تولید داخل است، افزود: با پایان یافتن دوره گارانتی کامیون‌های کارکرده، خودرو‌های دست دوم وارداتی خدمات پس از فروش ندارد در واقع این خودرو‌ها فاقد گواهی فنی هستند و رانندگان این خودرو‌های سنگین، امنیتی ندارند، زیرا قطعات موردنیاز برای خودروی آن‌ها به سختی پیدا می‌شود.
براساس تصمیم کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی، مقرر شده که وزارتخانه‌های صمت، راه و شهرسازی و کشور جمع‌بندی‌های لازم را انجام دهند و بسته پیشنهادی مربوط به راهکار‌های نوسازی حمل و نقل را که باید برای تصویب به شورای اقتصاد ارسال شود را در اختیار کمیسیون صنایع و معادن قرار دهند. یکی از برنامه‌های سازمان راهداری، صدور مجوز واردات کامیون برای متقاضیان نوسازی ناوگان و بر اساس قانون مصوب مجلس است که در برابر اسقاط هر یک دستگاه کامیون بالای ۴۰ سال، امکان ترخیص یک کامیون زیر ۳ سال ساخت خارجی وجود خواهد داشت.
مجموع کامیون‌های فرسوده بالای ۴۰ سال در کشور به ۵۰ هزار دستگاه می‌رسد که قرار است ۱۰ درصد آنها از محل واردات کامیون‌های دست دوم وارداتی اروپایی یا کره‌ای و ژاپنی نوسازی شوند. خودروسازان معتقد هستند ظرفیت نوسازی ناوگان حمل و نقل سنگین در داخل کشور وجود دارد، نیاز بازار ۶ هزار دستگاه کامیون کشنده در سال است که هم اکنون ۳ هزار دستگاه آن در کارخانه‌های داخلی تولید می‌شود. کیفیت کشنده‌های داخلی کمتر از کشنده‌های وارداتی نیست و تمام کشنده‌های داخلی استاندارد‌های لازم را دارند و قیمت آن‌ها نیز متناسب با کیفیت آنها است.
واردات کامیون‌های دست دوم باعث می‌شود کامیون‌های اروپایی توسط کشور ما نوسازی شوند پروسه‌ای که ما خود نیازمند ان هستیم، در مقابل ما موظف به خدمات پس از فروش به کامیون‌های مستعمل شده و شاهد کاهش تولید داخل و آسیب به صنعت داخل و اشتغال در کشور خواهیم بود. طبق گزارش‌های منتشره، دو هزار دستگاه کامیون کارکرده به گمرکات کشور وارد شده و ازآنجا که واردات آن‌ها به واسطه استفاده از ارز بدون منشا بوده، چند ماه در انتظار صدور مجوز لازم از سوی بانک مرکزی برای ترخیص به سر می‌بردند.