گروه صمت - محمد آیتی - توسعه معادن به عنوان یک فرصت در کشورمان همچنان ادامه دارد. ایران یکی از مهم‌ترین دارندگان مواد معدنی در جهان است. اکنون ما با داشتن ۶۸ نوع ماده معدنی، ۳۷ میلیارد تن ذخایر اثبات شده و بیش از ۵۷ میلیارد تن ذخایر بالقوه به ارزش ۷۷۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۴ در میان ۱۵ کشور بزرگ غنی از مواد معدنی قرار داریم.
به گزارش اقتصاد سرآمد، استخراج مواد معدنی تنها ۰٫۶ درصد در تولید ناخالص داخلی کشور نقش دارد. با افزودن نقش سایر صنایع مرتبط با معدن، این رقم فقط به چهار درصد افزایش می‌یابد. عوامل بسیاری در این امر موثر بوده‌اند، از جمله عدم وجود زیرساخت‌های مناسب، موانع قانونی، مشکلات اکتشاف و کنترل دولت. مهمترین معادن ایران شامل زغال‌سنگ، مواد معدنی فلزی، شن و ماسه، مواد معدنی شیمیایی و نمک است. بیشترین معادن فعال ایران در استان خراسان قرار دارند، هرچند که گفته می‌شود تنها در استان خراسان شمالی 125 معدن در حالت تعطیلی به سر می‌برند. دیگر ذخایر بزرگ ایران که عمدتاً توسعه نیافته‌اند عبارتند از: روی (بزرگترین جهان)، مس (نهمین ذخایر بزرگ جهان در سال ۲۰۱۱، به گفته مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران)، آهن (دوازدهمین جهان در سال ۲۰۱۳، بر اساس گزارش‌های سازمان زمین‌شناسی آمریکا)، اورانیوم (دهمین بزرگترین جهان) و سرب (یازدهمین بزرگترین جهان). ایران با تقریباً یک درصد از جمعیت جهان بیش از هفت درصد از کل ذخایر معدنی جهان را در اختیار دارد.
ارزش معادن ایران ۱۰۰ میلیارد دلار برآورد شده‌ است که در صورت سرمایه‌گذاری این عدد قابل افزایش هم هست. اکثر معادن ایران محوطه باز و در کلاس جهانی هستند. مانند معدن مس سرچشمه با ۱٫۲ میلیارد تن با گرید ۰٫7 درصد، معدن روی انگوران با ذخیره باقی‌مانده ۹ میلیون تن با گرید ۳5 درصد، معدن روی مراغه با ۱۶۰ میلیون تن گرید 2 درصد، معدن سنگ آهن سنگان با ذخیره ۱٫۲ میلیارد تن (رتبه نهم جهان) و معدن گل گهر سیرجان با یک میلیارد تن (رتبه دهم جهان).
 وضعیت استخراج و بهره‌وری از معادن 
خوب نیست
با همه این تفاسیر، وضعیت استخراج و بهره‌وری از معادن خوب نیست و علی رغم تاکیدات رهبر انقلاب که در گذشته فرموده بودند در شرایط تحریم نفت می‌باید معادن را جایگزین کنیم، اما همچنان این رویکرد به طور جدی در مسئولان دیده نمی‌شود.از سوی دیگر، خام فروشی در کشور بیداد می‌کند و این یعنی فروش سرمایه نسل‌های بعدی بدون ارزش افزوده.
در همین رابطه، علی رضایی نماینده مردم کنگاور در مجلس به اقتصاد سرآمد گفت: مرتب به گوش همه خوانده شده است که مشکل کشور تحریم‌هاست. من نمی‌خواهم نقش تحریم‌ها را در عدم پیشرفت اقتصادی کشور نادیده بگیرم، اما اگر مدیریت علمی در این چند دهه بر کشور حاکم بود، آیا وضعیت معیشت مردم این بود؟
کارمان به جایی رسیده که میلیون‌ها ایرانی زیر خط فقر هستند
وی افزود: جای بسی تعجب و تاسف دارد که با وجود داشتن حدود هشت درصد از منابع دنیا که بخش زیادی از آن در معادن ایران است، کارمان به جایی رسیده که میلیون‌ها ایرانی زیر خط فقر هستند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تصریح کرد: یکی از وظایف دولت، اشتغال‌زایی است. با وجود این همه معدن در کشور که طبق آمار، بخش زیادی از آن‌ها تعطیل و نیمه تعطیل هستند، چطور می‌خواهیم اشتغال‌زایی کنیم؟ واقعاً حیف است؛ اگر تنها 20 درصد از این معادن هم در یکی، دو سال آینده فعال شوند، هم اشتغال سر و شکل بهتری به خود می‌گیرد و روند اقتصاد رو به جلو خواهد بود. رضایی با اشاره به اینکه عده‌ای فقط دنبال کار راحت هستند، گفت: طبیعتاً خام فروشی راحت‌ترین کار است، اما چرا داریم چنین سرمایه مهمی را با کمترین درآمدزایی به دیگر کشورها صادر می‌کنیم؟ اگر در سال‌های گذشته، کمی در به روز کردن صنایع این حوزه کار می‌کردیم و متخصصان را پای کار می‌آوردیم، اکنون در اوج تحریم‌ها وضعی به مراتب بهتر از این داشتیم.
در عمل خبری از بخش خصوصی نیست
نماینده کنگاور اظهار داشت: مرتباً دولت‌ها ژست به کارگیری بخش خصوصی را می‌گیرند، ولی پای عمل که می‌شود خبری از بخش خصوصی به معنای واقعی نیست. اینکه عده‌ای شرکت ثبت کنند و با رانت، کاری را از دولت بگیرند، اسمش بخش خصوصی نیست. کارها باید خروجی داشته باشد و در نهایت نفع آن در اقتصاد و سفره مردم دیده شود.
وی در ادامه گفت: وظیفه مجلس یازدهم و وزارت صمت است که کمی بیشتر از گذشته، استخراج علمی و حداکثری از معادن را در دستور کار قرار دهند. بسیاری از استان‌ها که بیکاری، امان خانواده‌ها را بریده با راه‌اندازی این معادن قابل حل است و اگر اراده‌ای باشد تا پایان سال 1400 می‌توان تصمیمات خوبی در این رابطه اتخاذ کرد.
نگرانی و اعتراض مردم حاصل
 سوءمدیریت‌ها است
رضایی در پایان خاطرنشان کرد: مردم ایران در چند دهه اخیر خیلی حرف و شعار شنیدند که بی‌عمل ماند. نگرانی و اعتراض مردم که گاهی در قالب تجمع دیده می‌شود، حاصل همین سوءمدیریت‌ها است. مسئولان کشور بدانند که وقت، وقتِ کار کردن است، چون خیلی زود دیر می‌شود.