برگزاری آئین های فرهنگ ایرانی زیر سایه شرایط اقتصادی

هالووین و ولنتاین تهدیدی برای آئین‌های ایرانی

گروه جامعه - مریم همتی - یلدا یکی از مهمترین آئین‌های کهن فرهنگ ایرانی است که سبب تقویت مهرورزی و انسجام فرهنگی در جامعه می‌شود. از این رو باید تلاش کرد تا با جلوگیری از ورود جشن‌های بیگانه از این آئین‌ ملی به عنوان گوشه‌ای از نمودهای فرهنگی، قومی و تاریخی این مرز و بوم محافظت کرد.یلدا یکی از مهمترین سنت‌های باستانی ایرانیان است که با گذشت سالیان متمادی همچنان پابرجا مانده و فرصتی برای دورهمی بستگان، فارغ از دغدغه‌های روزانه است، شبی که با یک دقیقه طولانی بودنش بهانه‌ای برای دور هم نشستن خانواده‌ها محسوب می‌شود. گرچه چندسالی می‌شود که جشن‌های غربی با نفوذ خزنده خود، جا پای آئین‌های ایرانی گذاشته‌اند و مورد توجه اقشار خاصی از مردم جامعه قرار گرفته‌اند و در روزهای خاصی شاهد بازار خرید و فروش لوازم و تزئینات این جشن‌های نامتجانس با فرهنگ ایرانی هستیم که دگرگونی‌های فرهنگی و فراگیری فضای مجازی به این معضل دامن زده است بنابراین می‌بایست با احیای این جشن و دیگر آئین‌های ملی به عنوان گوشه‌ای از نِمودهای فرهنگی، قومی و تاریخی از فراموشی آنها جلوگیری کنیم زیرا در غیر این صورت ناخواسته شرایط را برای سوق دادن جوانان به سوی برگزاری جشن‌های غیربومی فراهم می‌کنیم.
به گزارش اقتصاد سرآمد، پاسداشت مناسبت‌هایی چون یلدا، چهارشنبه سوری، نوروز و دیگر جشن‌های ایرانی به انسجام و تقویت ملی کمک می‌کند. ایجاد نشاط، شادابی و استحکام بنیادهای خانواده‌ها از عمده‌ترین مزیت‌های برگزاری این سنت‌های باستانی به شمار می‌رود. 
در همین زمینه علی‌اصغر شعردوست صاحب‌نظر و ادیب درباره علل برگزاری آئین شب یلدا و دیدگاه‌های پیرامون آن به خبرنگار ما می‌گوید: هر آئین و سنتی، بدون تردید بازمانده باورهای بسیار کهن و برداشت هر قوم از پدیده‌های طبیعی پیرامون خویش است. برای رخنه به این باورها، بررسی دقیق اساطیر و رمزپردازی‌ها از جمله راه‌های کشف پایه این اعتقادها به شمار می‌رود. شعردوست: یلدا به عنوان یکی از مناسبت‌هایی که ایرانیان از هفت هزار سال پیش آن را گرامی داشته‌اند، آشکارا وابستگی انسان را به طبیعت حکایت می‌کند که بیشتر از تاثیرپذیری طبیعت در زندگی اجتماعی و اقتصادی نشأت می‌گیرد.
مجید ابهری متخصص رفتارشناس و عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به اینکه برگزاری مراسم‌های ملی و آئینی سبب استحکام باورهای فرهنگی و اجتماعی می‌شود، به پژوهشگر ایرنا بیان می‌کند: تمامی جشن‌های ملی ایرانیان به خصوص شب یلدا از ریشه و سابقه تاریخی خاصی برخوردارند. همه ساله در نزدیکی آخرین شب فصل پاییز مردم در تکاپو برای زنده نگه داشتن شب یلدا و تشویق یکدیگر برای دورهمی هستند و همه در این شب سعی دارند تا ساعاتی را در کنار بزرگ‌ترها سپری کنند. همواره یلدا فرصتی برای صله رحم و دورهمی خانواده‌ها بود اما اینک تهدیدی برای سلامت شده است زیرا در این دو سال اخیر به علت بیماری کرونا مردم آگاهانه برای حفظ سلامتی و حیات خود این مراسم را به صورت مجازی برپا داشته‌اند. سال‌های گذشته در مهمانی و مراسم شب یلدا توصیه می‌شد که به محض رسیدن به مراسم گوشی‌ها را خاموش کرده یا کنار بگذارید، اما در شرایط کنونی همین گوشی و استفاده از فضای مجازی برای برقراری ارتباط با یکدیگر مورد توجه قرار گرفته است.
همچنین محمدرضا محبوب‌فر جامعه‌شناس و پژوهشگر حوزه آسیب‌های اجتماعی معتقد است که در روزگار کنونی طبیعی به نظر می‌رسد که آئین‌های ملی و باستانی همچون شب یلدا به دلیل مشکلات موجود در جامعه همچون، تورم و بیماری‌های مختلف، آلودگی هوا، چالش‌های زیست محیطی و کرونا 
کمرنگ شوند.
نشاط اجتماعی با پرهیز از تجمل‌گرایی و با وجود 
شرایط سخت اقتصادی 
اﻓﺰاﯾﺶ شادی و ﻧﺸﺎط اجتماعی ﺑﻪ ﺗﺤﻮل در تمامی عرصه‌های زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺮدم ﻧﯿﺎز دارد. ﻧﺸﺎط ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ در خلأ و ﺑﻪ دور از رﻓﺎه و ﺧﻮب‌ زﯾﺴﺘﻦ ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﺎﯾﺪ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻣﺮدم در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ‌ای از کشور خودشان بگویند ﮐﻪ ﻧﺸﺎط و ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ آن، از دﯾﺪ آﻧﺎن ﭼﯿﺴﺖ و ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽ‌ﺗﻮان ﺑﺎ ﻣﺸﺎرﮐﺖ آﻧﺎن ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﻬﺘﺮی ﺑﺮای ﻧﺸﺎط ﻓﺮدی و ﺟﻤﻌﯽ ﻓﺮاﻫﻢ آورد. در همین ارتباط مهم‌ترین وظیفه دوﻟﺖ تأﻣﯿﻦ ﻓﺮﺻﺖ و اﻣﻨﯿﺖ ﻓﻀﺎی ﺷﮑﻞ‌ﮔﯿﺮی شادی‌های ﻣﻠﯽ و ﺳﻨﺘﯽ ﻣﺮدﻣﯽ اﺳﺖ. براساس ‌آخرین گزارش‌ها و آمارهای سازمان ملل در ۲۰۲۱ میلادی در میان ۱۴۹ کشوری که شاخص‌های شاد بودن شهروندان در آن‌ها بررسی شده است، ایران در رتبه ۱۱۸ است. شعردوست اعتقاد دارد، صله‌رحم و نزدیکی افراد خانواده به همدیگر نوعی ممارست روحی پدید می‌آورد و روحیه افراد را برای حضور در کارهای جمعی در جامعه تقویت می‌کند. در روزهایی که زندگی ماشینی و روابط مجازی بر جامعه حکم‌فرما شده است، خانواده‌ها کمتر در کنار هم قرار می گیرند. اینک با تمام این دغدغه‌ها بسیار زیبا و مطلوب محسوب می‌شود که به هر بهانه‌ای این سنت آئینی را در طولانی‌ترین شب سال اجرا کرد.در همین ارتباط محبوب‌فر می‌گوید:‌ نشاط در جامعه مهمترین عامل برای افزایش امید اجتماعی است. وقتی که در جامعه نشاط اجتماعی ارتقا یابد، مردم نیز برای برگزاری مراسم‌های آئینی چون یلدا علاقه نشان می‌دهند. بهرامی نیز معتقد است که زمینه به وجود آمدن احساس نشاط اجتماعی در جامعه، امید نسبت به خود، زندگی، جامعه و آینده است. وجود آئین یلدا به خاطر ایجاد پیوند عاطفی می‌تواند تولید امید کند که به دنبال آن اعتماد اجتماعی حاصل می‌شود زیرا اگر روابط منسجم شکل بگیرد یک مسؤولیت اجتماعی نیز شکل خواهد گرفت. جامعه‌ای که از مسؤولیت اجتماعی برخوردار باشد بُعد اعتماد در آن عمیق می‌شود. در شرایط گذار تقویت رشد اجتماعی و امید ضروری است و یکی از نیازهای اصلی جامعه ما نشاط اجتماعی محسوب می‌شود و از مهمترین زمینه‌های آن توجه به آداب و رسوم دیرینه فرهنگی و تاریخی است. می‌توان به دور از تجمل‌گرایی و با وجود شرایط سخت اقتصادی نیز نشاط اجتماعی را ایجاد کرد.
 شبیخون فرهنگی با هالووین و ولنتاین؛ 
گزینه‌هایی برای شادی
چندسالی می‌شود که گوشمان نام‌هایی مانند جشن هالووین و ولنتاین را می‌شنود که به دلیل تبلیغات گسترده در فضای مجازی پای خود را از غرب فراتر گذاشته و وارد ایران هم شده‌اند. در واقع باب شدن اینگونه جشن‌ها در کشور به علت تبلیغات از طریق فروشندگان و سفارش‌های آنلاین توسط مشتری‌ها و در نهایت انتشار عکس‌های این جشن در فضای مجازی است که اختصاص به قشر خاصی از افراد جامعه دارد، شاید هنوز نتوان آن را یک شبیخون فرهنگی نامید اما مسأله مهمی که قابل انکار نیست این است که با گسترش وسایل ارتباط جمعی مانند ماهواره و فضای مجازی، هجوم اینگونه مراسم به فرهنگ ما غیرقابل انکار است و چه بسا در سال‌های آتی این جشن‌ها چنان گسترشی یابند که گویی جزیی از فرهنگ ما بوده‌اند. در این میان آسیب‌شناسان دلایل مختلفی را برای گرایش و استقبال از برخی آئین‌های بیگانه عنوان می‌کنند که مهم‌ترین آن‌ها خلا تفریح و شادی در جامعه و بحران جدی در زمینه تخلیه انرژی به‌خصوص در جوانان است و شاید امروز برای جلوگیری از همه‌گیری جشنی مانند هالووین در ایران بهترین فرصت باشد تا بتوان با بهره‌گیری از شیوه‌های مختلفی، شادی را به جامعه تزریق کرد. حال باید گفت چرا ما ایرانیان، مراسمی مانند جشن هالووین یا ولنتاین را برای یلدا برگزار نمی‌کنیم؟ چرا باید برگزاری جشن‌های غربی در کشور ما با این تاریخ غنی، نوعی باکلاسی محسوب شود؟
هالووین و ولنتاین تهدیدی برای آئین‌های ایرانی
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه