براي تحقق «اقتصاد دريا محور» چه کنیم« اقتصاد سرآمد» بررسی می کند

تشکيل «استان جزاير» در گرو عزم ملی

 گروه اقتصاددریایی - محمد مونسان،عضو هیات مدیره انجمن مهندسی دریایی ایران -  تعداد 36 جزيره ايراني خليج فارس در حوزه سياسي سه استان بوشهر، خوزستان و هرمزگان قرار دارند که بيش از نيمي از آنها غيرمسکوني هستند. جزايري هم که مسکوني هستند اغلب داراي وضعيت معيشتي و اقتصادي بسيار نامناسب هستند چراکه از پتانسيل هاي اين جزاير جهت رونق اقتصادي استفاده نمي شود.
هم اکنون جمعيت کل اين جزاير حدود 200 هزار نفر (کيش 45 هزار و قشم 150 هزار نفر و ساير جزاير 5 هزار نفر)  است. در يک برنامه ريزي فشرده مي توان در کوتاه مدت، حداقل دو ميليون نفر و در بلند مدت بيش از پنج ميليون نفر جمعيت در اين جزاير مستقر نمود. ايجاد فرصت هاي شغلي جديد در جزاير به معني مهاجرت ايرانيان به سمت جزاير است.
برخي ظرفيت هاي مهم جزاير عبارتند از: جذابيت هاي تفريحي و توريستي (با توجه به طبيعت زيباي اين جزاير و همچنين آثار تاريخي مانند جزيره هرمز)، بانکرينگ و سوخت رساني به کشتي ها (با توجه به قرارگيري در مسير تردد کشتي هاي تجاري عبوري از خليج فارس و کمترين فاصله تا اين خطوط کشتيراني)، صنايع دريايي (کشتي سازي، تعميرات کشتي و فراساحل)، استقرار صنعت اوراق کشتي (با توجه به معضلات زيست محيطي کمتر در جزاير کوچک)، استقرار پايانه هاي جديد نفتي مشابه جزيره خارک، مناطق آزاد اقتصادي (براي استقرار کارخانجات و صنايعي که نيازمند قطعات وارداتي بدون گمرک يا تردد متخصصين خارجي بدون ويزا هستند)، بنادر تجاري جديد (به خصوص در جزيره قشم و با توجه به ساخت پل خليج فارس)، استفاده از معادن و منابع طبيعي، شيلات و صنايع وابسته (براي فرآوري سريع تر و نزديکتر محصولات شيلاتي در کارخانجات مستقر در جزاير) و غيره. همچنين اجراي طرح هايي مانند پل خليج فارس که جزيره قشم را به خشکي متصل مي کند مي تواند اقتصاد اين جزاير را بطور کلي متحول نمايد.
امروزه وضعيت اقتصاد و معيشت در جزاير را مي توان با واژه «اسفناک» تشريح نمود به طوريکه حتي مردم برخي جزاير داراي برق و امکانات زيرساختي اوليه هم نيستند. تنها جزايري که هم اکنون از رونق اقتصادي نسبي و جمعيت مناسبي برخوردار هستند جزاير قشم و کيش هستند.
اگر از قابليت هاي جزاير به خوبي استفاده شود به تنهايي مي توان بيش از کل بودجه کشور از همين جزاير درآمد داشت. دو مقايسه در اين جا مي تواند مفيد باشد. کل کشور سنگاپور يک جزيره به مساحت حدود 700 کيلومترمربع است در حالي که مساحت جزيره قشم (به عنوان بزرگترين جزيره ايراني خليج فارس) به تنهايي برابر 1500 کيلومتر مربع است يعني بيش از دو برابر مساحت کشور سنگاپور!. اين در حالي ست که بودجه ساليانه کشور سنگاپور 43 ميليارد دلار و کل بودجه ايران 80 ميليارد دلار (با احتساب بيش از نيمي از اين بودجه از فروش نفت وگاز) است!!. يعني يک جزيره کوچک که مساحت آن کمتر از نيمي از مساحت جزيره قشم است معادل نيمي از کل بودجه ايران يا برابر کل درآمد غيرنفتي ايران در سال درآمد دارد!!.
در يک مثال ديگر، هنگ کنگ يک جزيره به مساحت 1100 کيلومتر مربع است با بودجه ساليانه 60 ميليارد دلار!. اين اعداد و ارقام به خوبي نشان مي دهند که اگر ما فقط از ظرفيت هاي جزاير ايران به خوبي استفاده کنيم معادل چند برابر درآمدهاي نفتي مي توانيم درآمد کسب کنيم. جزيره قشم به تنهايي بزرگتر از 22 کشور جهان است.
يکي از علل عدم تمرکز بر جزاير ايراني اين است که اين جزاير جزء استان هايي هستند که خود داراي وسعت بسيار زياد و بودجه کم هستند لذا طبيعتا توجه به جزاير در اولويت هاي آخر اين استان ها قرار مي گيرد. مثلا استان هرمزگان به تنهايي حدود 850 کيلومتر خط ساحلي دارد که با احتساب جزاير، به تنهايي حدود 50 درصد از سواحل جنوب کشور را در اختيار دارد که شامل 14 جزيره مهم ايران در خليج فارس است. آيا اين معقول و منطقي است؟ براي يک توسعه پايدار، بايد از ظرفيت هاي بومي هر منطقه براي توسعه آن منطقه استفاده کرد و اين مهم، مستلزم شناخت کامل جزاير و تمرکز و برنامه ريزي جداگانه براي هر جزيره است. در استان هاي وسيع، مديران استاني و فرمانداري ها تمرکز کمي بر جزاير دارند و جزء اولويت هاي برتر آن ها نيست. لذا در طول دهه هاي گذشته هرگز از ظرفيت هاي بزرگ جزاير ايران به درستي استفاده نشده است. اين در حالي است که کشورهاي حاشيه جنوبي خليج فارس اقدام به خشک کردن دريا و احداث جزاير مصنوعي مي نمايند.
در سال هاي اخير با توجه به گرمايش کره زمين و موقعيت جغرافيايي ايران، کشورمان با مشکل حاد خشکسالي و کم آبي مواجه شده است که احتمالا اين مشکل براي سال ها و دهه هاي آتي، حادتر و وسيع تر خواهد شد. در چنين شرايطي و در چنين کشوري، وجود جزاير يک موهبت الهي و يک فرصت بي نظير است چراکه با استقرار جمعيت بيشتر در اين جزاير و استفاده از کارخانجات آب شيرين کن در اين جزاير مي توان به منابع بدون پاياني از آب شيرين دست يافت. جزاير ايران مي توانند بزرگترين شانس ايران در مبارزه با خشکسالي باشند.
تشکيل «استان جزاير» در گرو عزم ملی
ارسال دیدگاه
دیدگاه شما | 1 دیدگاه
فرامرز 1400/11/30 - 10:48
سلام دادن امكانات به جزاير به جز كيش و قشمً ايده خوبي است ولي جزايري مثل تنب بزرگً و كوچك و خارگو وسيري و خارگً كه نظامي و نفتي هستند بنظر من عالي است زير ساخت هاي شهري و بالا بردن رفاه و ايجاد بيمارستان و مراكز پزشكي ولي مهاجرت دادن افراد به جزاير نظامي مثل تنب و جزاير نفتي كار جالبي نيست چون امنيت انها به خطر مي افتد و بايد بنظر من حفاظت شده باقي بماند و امكانات رفاهي انها افزايش پيدا كند كه افراد بومي ساكن ان ها صدمه نبيننذ ولي در عيد عموم مردم ايران بتوانند از اثار باستاني و جاذبه هاي توريستي ان بازديد بعمل اورند كه لازمه ان هماهنگي با سازمان ميراث فرهنگي است ولي در بقيه جزاير كه تاسيسات نفتي و پايگاه هاي نظامي نيست خوب است مسعله ديگر نصب سيستم هاي تصفيه فاضلاب براي حلوگيري از الودگي اب خليج فارس و درياي عمان است
rateup 0
 ratedown 0
اخبار روز
ضمیمه