گروه اقتصاد- در ترکیه مناطق آزاد به مناطقی اطلاق می گردد که خارج از قلمرو گمرکی فعالیت می کنند و از معافیت‌های مالیاتی و مزیت‌های حقوقی برتری حق استفاده دارند. مانند تعریف سایر مناطق آزاد در سراسر جهان تاکنون ۲۱ منطقه در ترکیه با این نام آغاز به کار کرده اند و بر خلاف مناطق آزاد ایران، دارای محدوده و وسعت بسیار کم و مشخص هستند. همانطور که در گزارش‌های قبلی نیز به آن اشاره کردیم گفته می‌شود که مرسین و آنتالیا اولین مناطقی هستند که با این نام در سال ۱۹۸۸ شکل گرفتند.
البته برخی منابع نیز از شکل گیری منطقه دیگری به نام آدانا در سال ۱۹۸۷ صحبت به میان می‌آورند و آن را قدیمی‌ترین منطقه آزاد کشور ترکیه می‌دانند که بر پتروشیمی و صنایع سنگین تمرکز کرده است. بیشتر  اکثر مناطق آزاد تجاری و اقتصادی در کشور ترکیه بر حیطه خاصی تمرکز کرده اند و کارشناسان معتقدند یکی از دلایل مطرح بودن آن‌ها و موفقیتشان همین تمرکز بر توانمندی هایشان است. برای مثال منطقه آزاد بورسا بر صنایع، منطقه آزاد شرق آناتولی بر تولید و تجارت، منطقه آزاد اروپا بر نساجی، ساخت و تولید انرژی، خودروسازی و گردشگری، منطقه آزاد استانبول بر مونتاژ و تجهیزات پزشکی، دستگاه‌های مهندسی و پارچه بافی تمرکز کرده اند.
در حقیقت کشور ترکیه شهرت و موفقیت بسیاری از صنایع خود را مدیون مناطق آزاد و ویژه اقتصادی این کشور است. بیشترین سهم تولید این کشور را بخش نساجی و پوشاک به خود اختصاص داده است و با توجه به این توانمندی برخی از مناطق آزاد مانند منطقه آزاد دنیزلی به طور ویژه بر صنعت نساجی تمرکز کرده اند یا منطقه آزاد سامسون که تمرکز خود را تولید و تجارت، تولید دارو و وسایل طبی، پنل‌های ام دی اف و چوبی و پالت گذاشته است.
جای خالی منطقه آزاد ویژه نساجی در ایران
محمد سيف‌الهی، مشاور واحدهای صنعتی و كارشناس صنعت نساجی در اینباره به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: وضعيت و مشكلات كنوني اين صنعت نظير تمامي چالش‌ها و مسايل مرتبط با توليد و فناوري با استفاده از شيوه‌هاي علمي و تحقيقاتي اصولی قابل رفع است. با اين حال بديهی است كه مهم‌ترين عامل تعيين كننده درتحقق اين امر سياست‌گذاری اصولي از سوی دولت و تعيين خط‌ مشيی های مشخص توسعه در مناطق آزاد و بخش نساجی است.
عقب ماندن ایران در ویژه سازی مناطق آزاد
 از همسایه ترک خود
وی در ادامه افزود: طی دهه‌های گذشته، دنیزلی به یک مرکز صنعتی و نمونه‌ای از اقتصاد شهری با سرعت در حال توسعه در ترکیه تبدیل شده است. رشد اقتصادی این کشور نسبت به همتایان خود در اژه و سایر مناطق ترکیه سریع تر بوده است. به همین دلیل، دنیزلی در سال‌های اخیر مورد توجه سیاست گذاران و همچنین دانشمندان قرار گرفته است.
دور اندیشی ترکیه در ایجاد مناطق آزاد 
او با بیان این مطلب که صنعت نساجی حدود ۱۶ درصد از تولیدات صنعتی، ۱۹ درصد از سهم نیروی کار در کارخانجات و ۳۲ درصد سهم کل صادرات ترکیه را به خود اختصاص داده است، افزود: کیفیت مواد خام تولید شده، قیمت مناسب و نزدیکی به بازار‌های بزرگ جهانی از جمله دلایل موفقیت این صنعت در ترکیه هستند. همچنین این کشور دارای اتحادیه گمرکی با اتحادیه اروپا و موافقتنامه تجار آزاد با جامعه تجارت آزاد اروپا، کشور‌های اروپای مرکزی و شرقی نیز هست.
کارشناس صنعت نساجی تصریح کرد: صنعت نساجي ايران همچنين به دليل وارد كردن ماشين‌آلات دست دوم كه عمدتا خراب و از رده خارج بودند، زيان‌هاي زيادي را متحمل شده است. به اين ترتيب وضعيت تجهيزاتي و فناوري اكثر واحدهاي نساجي كشور به صورتي است كه حتي در صورت فراهم شدن بهترين امكانات صادراتي نيز توان حضور در بازارهاي خارجي را ندارند.
وی معتقد است: براي رفع مشكلات صنعت نساجي و برنامه‌ريزي علمي در اين بخش بايد از نيروهاي متخصص و متعهد صنعتي و دانشگاهي كه منافع خاصي را در تصميم‌گيري‌ها مدنظر قرار نمي‌دهند استفاده كرد. همچنين با توجه به وجود اصناف و گروه‌هاي مختلف در مجموعه صنايع نساجي بايد از كارشناساني استفاده كرد كه با مسايل تمامي اين بخش‌ها آشنايي داشته باشند. اما جای خالی دانش بنیان ها در صنعت نساجیِ ویژه مناطق آزاد در کشورما به رغم حس شدن پیش بینی می‌شود تا مدت ها قبل پر شدن نباشد.
تا پیش از شیوع کرونا و بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۸ ترکیه موفق شده بود با دستیابی به رشد متوسط سالانه بالای پنج درصدی به یکی از سریع‌ترین اقتصاد‌های جهانی تبدیل شود. با این حال در سال ۲۰۱۸ بحران ارزی ترکیه مسیر این رشد را متوقف کرد و شیوع کرونا نیز بر مشکلات اقتصادی این کشور افزود. البته با این وجود و به گزارش بسیاری از منابع در سه ماهه پایانی سال ۲۰۲۰ ترکیه توانست از بسیاری از رقبای بزرگ خود پیشی بگیرد. منطقه آزاد دنیزلی با وسعت ۵۴۰ هکتار در سال ۲۰۰۱ تشکیل شد و از همان زمان بر صنعت نساجی و جذب نیروی جوان برای توسعه این صنعت تمرکز کرد و امروز نیز با استفاده از قوانین و معافیت‌های ویژه مناطق آزاد توانسته توجه بسیاری از فعالان اقتصادی و صنعتگران را به خود جلب کند. شرکت‌های فعال در مناطق آزادی مانند دنیزلی علاوه بر استفاده از معافیت مالیاتی، امکان حضور دراز مدت در منطقه را نیز دارند و واحد‌های موجود در منطقه برای ۲۰ سال اجاره داده می‌شوند و چنانچه سرمایه گذار خودش اقدام به احداث کند، برای فعالیت تجاری ۲۰ سال و برای فعالیت تولیدی ۳۰ سال می‌تواند حضور داشته باشد. اما آیا ایران نیز به تمرکز بر موضوعی خاص در مناطق آزاد نظر داشته است؟