طرح پتروپالایشگاه شهید سلیمانی را می‌توان نخستین پروژه در حوزه تلفیق پالایش و پتروشیمی در کشور قلمداد کرد که هدف از احداث آن افزون بر عبور کشور از پالایشگاه‌سازی و حرکت به سمت پتروپالایشگاه‌ها، ایجاد ارزش افزوده و جلوگیری از خام‌فروشی در جهت هم‌سویی با نگاه دولت و پیش‌بینی سند تحول است.
به گزارش اقتصادسرآمد، طرح عظیم و ملی پروژه پتروپالایشی شهید سلیمانی را شاید بتوان نخستین اقدام‌ دولت سیزدهم برای جلوگیری از بحران کمبود بنزین در آینده نزدیک در نظر گرفت، اما این پالایشگاه ۳۰۰ هزار بشکه‌ای، افزون بر تأمین مصرف روزافزون داخلی بنزین و جلوگیری از واردات آن، سبب جلوگیری از خام‌فروشی در کشور می‌شود و افزون بر آن با تولید فرآورده‌های سبک سوختی و پتروشیمیایی، نقش مهمی را در ایجاد ارزش افزوده محصولات پائین‌دستی صنعت نفت ایفا می‌کند.
بر پایه گزارش‌ اخیر شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، هم‌اکنون میانگین توزیع روزانه بنزین کشور با رشد حدود ۱۴ میلیون لیتری در مقایسه با پارسال، به روزانه بیش از ۱۰۰ میلیون لیتر رسیده است که این ارقام حاکی از تحقق پیش‌بینی‌های مدیران و کارشناسان صنعت نفت برای پیشی گرفتن مصرف بنزین از تولید پالایشگاه‌های کشور و خارج شدن کشور از جمع صادرکنندگان بنزین است و همین موضوع، نقش و اهمیت احداث پتروپالایشگاه شهید سلیمانی برای تأمین سوخت کشور تا ۱۰ سال آینده را دوچندان می‌کند.
طرح پتروپالایشی شهید سلیمانی چگونه کلید خورد؟
طرح پتروپالایشگاهی «شهید سلیمانی» با روی کارآمدن دولت سیزدهم، از سوی جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی با رویکرد عبور از پالایشگاه‌سازی و حرکت به سمت احداث پتروپالایشگاه پیشنهاد و جزئیات آن تدوین شد. پس از آن بود که طبق تبصره ۱ لایحه بودجه ۱۴۰۱، وزارت نفت برای احداث یک پالایشگاه نفت خام به ظرفیت ۳۰۰ هزار بشکه در روز از محل منابع داخلی، فاینانس یا تحویل نفت خام به پیمانکاران، مجاز شناخته شد و عملاً این پروژه وارد مرحله اجرایی شد.
محصولات تولیدی در پتروپالایشگاه شهید سلیمانی
این طرح که در قالب یک پتروپالایشگاه تعریف شده است، علاوه بر سوخت، محصولات پتروشیمیایی را نیز تولید می‌کند. ۲۵ تا ۳۰ درصد محصولات تولیدی پتروپالایشگاه شهید سلیمانی، محصولات شیمیایی است.گازوئیل سهمی قابل توجه در فرآورده‌های تولیدی این پتروپالایشگاه دارد و ۳۵ درصد از محصولات تولیدی در این پالایشگاه را نفت‌گاز، ۱۵ درصد بنزین، ۱۱ درصد پروپیلن، ۱۰ درصد سوخت جت، ۹ درصد اتیلن، ۸ درصد نفت کوره، ۵ درصد پارازایلن و ۲ درصد را بنزن تشکیل خواهد داد.
ویژگی‌ها و احجام پروژه
محل احداث پتروپالایشگاه شهید سلیمانی در استان هرمزگان در مجاورت پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس و پالایشگاه بندرعباس با الحاق به منطقه ویژه اقتصادی تعیین شده است. رقم سرمایه‌گذاری در این طرح، حدود ۱۱ میلیارد دلار برآورد شده است.طبق اطلاعات پیش‌بینی‌شده در طرح اولیه، فاز اول این پروژه که در دو فاز پالایشی و پتروشیمی تعریف شده است، در نیمه دوم سال ۱۴۰۵ و فاز دوم آن در نیمه دوم ۱۴۰۶ به بهره‌برداری خواهد رسید.
سهامداران طرح
دومین نشست طرح تأسیس پتروپالایشگاه شهید سلیمانی روز هفتم تیرماه امسال برگزار شد و جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی از به زمین خوردن کلنگ احداث آن در بندرعباس در آینده‌ای نزدیک خبر داد. بر اساس این نشست، موارد و بندهای قانونی در ساخت این پتروپالایشگاه مصوب شد و حدود ۴۳۸ هکتار زمین در جوار پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس در بندرعباس، به پتروپالایشگاه شهیدسلیمانی اختصاص داده شد.
بانک ملی ایران با ۱۵ درصد، رفاه کارگران با ۱۵ درصد، بانک ملت با ۷.۵ درصد، بانک تجارت ۷.۵ درصد و گروه تدبیر انرژی با ۱۵ درصد، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس با ۱۵ درصد، شرکت سرمایه‌گذاری اهداف با ۱۵ درصد و شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با ۱۰ درصد مشارکت به‌عنوان سهامداران این پروژه معرفی شدند.
اهداف طرح
طرح پتروپالایشگاه شهید سلیمانی را می‌توان نخستین پروژه در حوزه تلفیق پالایش و پتروشیمی در کشور عنوان کرد که در این روند تلفیقی و پیش‌بینی کل مجموعه در یک زنجیره به ویژه به لحاظ تأمین خوراک، ‌ چالش‌هایی که به‌صورت جداگانه در هر دو بخش پالایشی و پتروشیمی وجود داشته است،  به حداقل رسیده است یا به‌طور کامل برطرف خواهد شد.
این پروژه همچنین افزون بر تأمین نیاز داخلی کشور به سوخت و جلوگیری از واردات سوخت، نقش مهمی در تغییر چینش خطوط لوله کشور و صنعت انتقال ایفا خواهد کرد؛ ارتقای دانش فنی، اشتغال‌زایی و به‌کارگیری توانایی شرکت‌های داخلی و ظرفیت دانش‌بنیان‌ها نیز از دیگر مزایای این پروژه است که در قالب اجرای آن فرصت استمرار برای حضور کشورمان در بازارهای جهانی فراهم خواهد شد.با اجرایی شدن این پروژه، همچنین ظرفیت پالایشی در منطقه هرمزگان افزایش یافته و به بیش از یک میلیون بشکه می‌رسد که همین موضوع و نیاز به افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی فرآورده‌ها در منطقه، موجبات توسعه ذخایر سوخت کشور و ایجاد زیرساخت‌هایی جدید در بخش دریا، صادرات و اسکله‌ها را فراهم خواهد کرد که امضای تفاهم‌نامه تأمین منابع مالی طرح احداث نفت شهید مهدوی از جمله این اقدام‌ها بوده است که موجب افزایش ۶۰۰ میلیون لیتری ظرفیت ذخیره‌سازی سوخت در منطقه خواهد شد.جلوگیری از بحران کمبود بنزین، جلوگیری از واردات بنزین، ایجاد ارزش افزوده محصولات پایین‌دستی صنعت نفت، جلوگیری از خام‌فروشی، عبور از پالایشگاه‌سازی و حرکت به سمت احداث پتروپالایشگاه، تنوع در سبد محصولات نفتی از دیگر اهداف این پروژه عظیم ملی است که می‌رود برگ زرین دیگری در صنعت پالایش کشور ثبت کند.
اشتغالزایی مستقیم ۱۵۰۰ نفر در پروژه پالایشگاه مروارید مکران
مدیرعامل گروه اقتصاد مفید گفت: در پروژه مروارید مکران برای ۱۵۰۰ نفر به‌صورت مستقیم و ۴ هزار نفر نیز به صورت غیرمستقیم در ساخت تجهیزات اشتغال‌زایی شده است.عبادالله عبداللهی در امضای مشارکت نامه تأمین مالی و احداث پتروپالایشگاه شهید سلیمانی و پالایشگاه مروارید مکران در محل ساختمان ریاست‌جمهوری، گفت: سرمایه‌گذاری انجام شده در پروژه مروارید مکران معادل ۷ میلیارد دلار است که در زمینی به مساحت ۷۲۰ هکتار در غرب بندر جاسک اجرایی خواهد شد.وی افزود: ظرفیت پالایشی این پروژه ۳۰۰ هزار بشکه نفت خام سنگین و فوق‌سنگین است، این پروژه که سال‌ها معطل مانده بود، با تدبیر آقای مخبر در سال ۱۴۰۰ آغاز به کار کرد هم اکنون پیشرفت قابل‌توجهی دارد.
مدیرعامل گروه اقتصاد مفید تأکید کرد: امروز حدود ۱۵۰۰ نفر در پروژه فعال هستند و حدود ۳۰۰ دستگاه ماشین‌آلات سنگین در پروژه در حال فعالیت است.عبداللهی تصریح کرد: ۳۰ درصد از سهام این پروژه مربوط به بانک ملت، ۱۰ درصد مربوط به بانک تجارت، ۱۰ درصد بانک پارسیان و ۵۰ درصد متعلق به گروه اقتصاد مفید است.وی افزود: در این پروژه برای ۱۵۰۰ نفر به‌صورت مستقیم و ۴ هزار نفر نیز به صورت غیرمستقیم در ساخت تجهیزات اشتغال‌زایی شده است. مدیرعامل گروه اقتصاد مفید گفت: در این پروژه به محض تحصیل زمین، دیوارکشی و تسطیح و مهندسی پروژه و ساخت پایپ‌رک‌ها آغاز شده است. عبدالهی افزود: با توجه به نیاز پروژه به مخازن ذخیره‌سازی، قرارداد احداث مخازن خوراک به ظرفیت ۳ میلیون بشکه و ساخت مخازن کروی پروژه نیز امضا شده است.وی با اشاره به اجرایی شدن خط لوله انتقال نفت خام گوره - جاسک و ساخت پایانه جاسک گفت: زیرساخت‌ها در این منطقه در حال فراهم شدن است و با توجه به این که بخش پائین‌دستی نیز در دستور کار قرار گرفته است، پیش‌بینی می‌کنیم رقم سرمایه‌گذاری در این پروژه به ۱۰ تا ۱۱ میلیارد دلار برسد.
مدیرعامل گروه اقتصاد مفید تاکید کرد: در صورت اختصاص یک میلیارد دلار تسهیلات مالی از سوی بانک ملت به این پروژه، قول می‌دهیم مدت زمان اجرای پروژه به مقدار قابل‌توجهی کاهش یابد.