به گزارش اقتصاد سرآمد، نوار ساحلی سیستان و بلوچستان با برخورداری از اقلیم و آب‌و‌هوای مناسب، دسترسی به آب‌های آزاد اقیانوسی و دریای عمان و اراضی ساحلی مستعد، ظرفیت‌های فراوانی در زمینه تکثیر و پرورش آبزیان دریایی دارد. به گفته کارشناسان، سیستان و بلوچستان با بهره‌گیری از موقعیت راهبردی بندر چابهار در مسیر رشد صادرات ماهی و میگو قرار دارد و در صورت ارتقای کیفیت محصولات براساس استانداردهای جهانی و متنوع‌سازی بازارهای هدف، می‌تواند سهم ایران را در بازار جهانی شیلات به‌طور چشمگیری افزایش دهد. شرایط محیطی و وضعیت جغرافیایی مطلوب و مناسب، شهرستان‌های ساحلی چابهار، زرآباد، کنارک و دشتیاری را به بهشت آبزی‌پروری کشور و استان تبدیل کرده است به‌طوری که توسعه صید صنعتی و تجاری یکی از کلیدهای رشد منطقه بوده و درآمد حاصل از آن حتی می‌تواند با درآمدهای نفتی رقابت کند.
از اهمیت جغرافیایی این منطقه، می‌توان به نقش ارتباطی در اتصال به مسیر راهبردی شمال به جنوب، داشتن ظرفیت‌های ژئوپلیتیکی و تنها بندر اقیانوسی ایران اشاره کرد. بنابراین، این منطقه یکی از نقاط کلیدی در طول سواحل مکران است. مکران از نظر تاریخی سرزمینی ساحلی در جنوب‌شرقی ایران و جنوب‌غربی پاکستان است که در طول دریای عمان از رأس‌الکوه در غرب جاسک تا جنوب‌شرقی ایالت بلوچستان در پاکستان گسترده است. از مهم‌ترین ظرفیت‌های این منطقه می‌توان به وجود سواحل دریای عمان به‌عنوان جانشینی فراتر از سواحل خلیج‌فارس، امکان ایجاد ظرفیت‌های پایانه‌ای و فروش نفت به‌عنوان جانشینی به غیر از خلیج‌فارس، وجود منابع معدنی و انرژی خورشیدی، تجارت فرامنطقه‌ای و بین‌المللی با سطوح ملی، منطقه‌ای و با تأکید بر کشورهای آسیای‌میانه و ارتباط مستقیم با آب‌های آزاد از طریق سواحل دریای عمان اشاره کرد.

بازسازی ذخایر آبزیان پس از سال‌ها
آبان‌ماه سال‌جاری بود که رسانه‌ها گزارش دادند؛ در راستای حفظ ذخایر ژنتیکی آبزیان و به منظور بازسازی ذخایرآ بومی دریای عمان، بازسازی ذخایر میگو پس از حدود ۸سال در استان سیستان و بلوچستان اجرایی شده و این امیدواری ایجاد شده که با توجه با افزایش میزان صید به منظور حفظ ذخایر این گونه‌های با ارزش بومی با حمایت سازمان شیلات و مسئولان استانی این پروژه در سنوات آتی نیز بیش از پیش پیدا کند. علی فاتحی جهان‌تیغ، مدیرکل شیلات استان سیستان و بلوچستان همان زمان اعلام کرد که این پروژه از شهریورماه آغاز شده و از مهرماه با همکاری یکی از مراکز تکثیر منطقه مکران اقدام به تهیه مولدین از آب‌های سواحل استان کرده و با همکاری ارگان‌ها و مراجع ذی‌صلاح اقدام به تکثیر گونه‌های بومی‌(سفید هندی ببری سبز و سیاه) کرده است. سازمان شیلات ایران نیز در خبری پیرامون همین موضوع از رهاسازی ۳میلیون قطعه لارو میگو در محدوده جنگل‌های حرا کنارک برای بازسازی ذخایر دریایی منطقه مکران تنها در یک مرحله خبر داده است.
فعالیت بازسازی ذخایر آبزیان از سال‌۱۳۵۰ در ایران آغاز شده است و درحال حاضر ۱۴مرکز بازسازی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی آبزیان دولتی در حوزه دریای خزر، خلیج‌فارس و دریای عمان و در آب‌های داخلی کشور وجود دارد که وظیفه تکثیر و رهاسازی بیش از ۳۳گونه آبزی را به‌‌عهده داشته است. ۱۴مرکز فعال بازسازی ذخایر آبزیان در کشور فعال هستند که از میان آن‌ها ۹مرکز بازسازی دخایر آبزیان خاویاری و استخوانی در حاشیه دریای خزر در سه‌استان شمالی، ۴مرکز در حاشیه آب‌های داخلی، (خوزستان ۲مرکز، سیستان و بلوچستان یک مرکز و آذربایجان‌غربی یک مرکز) و یک مرکز بازسازی ذخایر آبزیان نیز در حوزه خلیج‌فارس و دریای عمان‌(هرمزگان) مشغول فعالیت است.
بسیاری از کارشناسان با تاکید بر اهمیت فعالیت‌های مراکز بازسازی ذخایر آبزیان، در کشور معتقدند که این مراکز نقش بسزایی در پایداری و ارتقای ذخایر آبزیان و به‌دنبال آن پایدار کردن صید و صیادی و معیشت ساحل‌نشینان باتوجه به فشار موجود بر ذخایر آبزیان دارد. در چنین شرایطی بازسازی ذخایر آبزیان نیاز امروز، پشتوانه فردا و گامی استوار در تامین امنیت غذایی است و مراکز بازسازی ذخایر آبزیان ظرفیتی ویژه‌ای برای صنعت آبزی‌پروری و همچنین بازسازی ذخایر آبزیان است.
برخی کارشناسان معتقدند که ترکیب طرح‌های رهاسازی، حفاظت جنگل‌های حرا، توسعه زیرساخت‌های صیادی و حمایت از کسب‌وکارهای محلی، امروز مکران را در مسیر تبدیل‌شدن به یکی از قطب‌های مهم شیلاتی و زیست‌محیطی کشور قرار داده است. استمرار این برنامه‌ها می‌تواند ضمن تضمین پایداری ذخایر آبزی، نقش شیلات را در اقتصاد دریامحور و توسعه محلی جنوب‌شرق ایران بیش از پیش تقویت کند. بازسازی ذخایر دریایی مکران، نه‌فقط یک پروژه زیست‌محیطی که سرمایه‌گذاری راهبردی برای آینده اقتصاد دریا، امنیت غذایی و شکوفایی جامعه ساحلی محسوب
 می‌شود.
اهمیت استان سیستان و بلوچستان در شیلات
عباس حیدری، کارشناس حوزه شیلات در گفت‌وگو با «اقتصاد سرآمد» درباره اهمیت اقتصادی شیلات و صیادی در استان سیستان و بلوچستان، بیان کرد: طبق آخرین آمار ۳۶درصد صید آب‌های جنوب کشور، ۳۱درصد صید کل کشور و ۲۰درصد کل تولید آبزیان کشور مربوط به استان سیستان و بلوچستان است. همچنین در حال حاضر استان سیستان و بلوچستان با ۹۰۰فروند لنج فراساحل، ۱۸۰۰قایق صیادی و حدود ۲۵هزار صیاد فعالیت قابل‌توجهی در این حوزه دارند. همچنین مطابق برخی گزارش‌ها حدود ۳۰۰هزار فرصت شغلی در حوزه شیلات شهرستان‌های استان سیستان و بلوچستان تعریف شده که بیشتر در زمینه پرورش میگو، صید با کشتی‌های پیشرفته، پرورش ماهی در قفس، تکثیر آبزیان، ایجاد صنایع و کارخانه‌های وابسته است.
این کارشناس شیلات در ادامه با اشاره به اهمیت استراتژیک توسعه شیلات در منطقه مکران خاطرنشان کرد: نوار ساحلی جنوب سیستان و بلوچستان و موقعیت جغرافیایی منطقه و نیز وجود دریای عمان و شرایط اقلیمی، ظرفیت‌های کم‌نظیری را به لحاظ آبزی‌پروری ایجاد کرده است که این ویژگی‌ها می‌تواند شیلات و توسعه آبزی‌پروری را محور توسعه منطقه به لحاظ ایجاد اشتغال، تولید غذا و توسعه اجتماعی و امنیتی در سطح منطقه‌ای و حتی ملی قلمداد کرد. توسعه آبزی‌پروری با نگاه صیانت از محیط‌زیست و به‌ نوعی کمک‌کننده به گردشگری نیز می‌تواند محسوب شود و در مقایسه با سایر صنایع با کم‌ترین سرمایه‌گذاری و کم‌ترین مخاطره برای محیط‌زیست، می‌تواند اهداف اقتصادی و اشتغال و توسعه فرهنگی و اجتماعی منطقه و بعضاً کشور را تأمین کند.
«حیدری» ادامه داد: توسعه آبزی‌پروری با نگاه صیانت از محیط‌زیست، به نوعی اکوتوریسم و کمک‌کننده به گردشگری نیز می‌تواند محسوب شود و در مقایسه با دیگر صنایع با کم‌ترین سرمایه گذاری و کم‌ترین مخاطره برای محیط اهداف اقتصادی، اشتغال، توسعه فرهنگی و اجتماعی منطقه را می‌تواند، تأمین کند. همچنین ترویج صنعت پرورش آبزیان در قفس می‌تواند شامل آبزیان حلال با هدف بازارهای داخلی و کشورهای مسلمان باشد و در عین حال بسیاری از گونه‌های دیگر نیز با اهداف صادراتی می‌توانند در این صنعت جایگاه داشته باشند.

اهمیت جنگل‌های حرا برای بازسازی ذخایر
جنگل‌های حرا (مانگرو)، این پدیده شگفت‌انگیز طبیعی که در آب‌های شور دریای عمان و خلیج‌فارس ریشه دوانده، نقش محوری در بازسازی ذخایر دریایی مکران ایفا می‌کند. این اکوسیستم‌ها که بیش از ۱۵درصد کربن آلی رسوبات دریایی جهان را ذخیره می‌کنند، به‌عنوان زایشگاه آبزیان عمل کرده و پناهگاهی برای گونه‌های مهاجر و بومی فراهم می‌آورند. در مکران، جنگل‌های حرا در مناطقی مانند خور تیس، کنارک و گواتر گسترده‌اند و محل تغذیه، تخم‌ریزی و رشد لارو میگوها و ماهیان هستند. برای نمونه، ریشه‌های تنفسی حرا‌(پنوماتوفورها) اکسیژن‌رسانی به رسوبات را افزایش داده و زیستگاه‌های ایمن برای بیش از ۱۰۰گونه آبزی ایجاد می‌کند.
«حیدری» در این زمینه تصریح کرد: تعداد قابل‌توجهی خور و خلیج کوچک در مکران با پوشش حرایی وجود دارد که سالانه میلیون‌ها لارو میگو را پرورش می‌دهند. برنامه‌های اخیر، مانند کاشت نهال حرا توسط برخی صنایع، می‌تواند این روند را تسریع کند. علاوه بر بازسازی ذخایر، حرا در کنترل فرسایش ساحلی، تعدیل دما و جذب آلاینده‌ها مؤثر است که این امر امنیت غذایی و تنوع‌زیستی منطقه را تضمین می‌کند. بدون شک، جنگل‌های حرا نه‌تنها ریه‌های دریایی مکران هستند، بلکه کلیدی برای پایداری کل اکوسیستم جنوب‌شرقی ایران به‌شمار می‌روند.
این کارشناس شیلات ادامه داد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که ارتباطی مستقیم بین سلامت جنگل‌های حرا و میزان ذخایر آبزیان در خورها و مناطق صیادی مکران وجود دارد؛ موضوعی که حفاظت و توسعه این جنگل‌ها را به بخشی حیاتی از راهبرد بازسازی ذخایر تبدیل کرده است. در این میان بازسازی ذخایر دریایی علاوه بر جنبه زیست‌محیطی، برای سواحل مکران آثار قابل‌توجهی در حوزه اقتصاد محلی، اشتغال و امنیت غذایی به همراه داشته است.
«حیدری» در پایان گفت: بازسازی ذخایر دریایی مکران، با رهاسازی آبزیان بومی و حفاظت از جنگل‌های حرا، نه‌تنها اکوسیستم را احیا می‌کند، بلکه پایه‌ای برای اقتصاد دریا‌محور می‌سازد. شیلات این منطقه، با پتانسیل اشتغال ۱۰۰هزار نفری و صادرات میلیاردی، می‌تواند مکران را به قطب توسعه جنوب‌شرق تبدیل کند. دولت چهاردهم با تأکید بر سیاست‌های رهبری، فرصت‌های مغفول‌مانده را احیا کرده، اما موفقیت نیازمند همکاری بیشتر بخش خصوصی، نظارت زیست‌محیطی و آموزش محلی است.