به گزارش اقتصاد سرآمد، گزارش جدید «سامانه جهانی پایش اقیانوس‌ها» که به‌صورت مشترک توسط یونسکو و سازمان جهانی هواشناسی منتشر شده، نشان می‌دهد با وجود افزایش توان برخی شبکه‌های رصدی، سیستم جهانی مشاهدات اقیانوسی همچنان با کمبود پوشش، کاهش تجهیزات شناور و اُفت داده‌های کشتی‌پایه مواجه است. این وضعیت، توان کشور‌ها برای ارائه پیش‌بینی‌های دقیق آب‌وهوایی، هشدار‌های دریایی و تحلیل تغییرات اقلیمی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. در این گزارش تأکید شده است که مشاهدات اقیانوسی نقش اساسی در پیش‌بینی رخداد‌های حدی مانند طوفان‌ها، پایش ال‌نینو، حفاظت از تنوع‌زیستی و پشتیبانی از اقتصاد‌های وابسته به دریا دارند. بااین‌حال، اتکای بیش‌از حد به تعداد اندکی کشور، کاهش شناور‌های دریفتینگ و محدود بودن منابع مالی، توانایی سیستم برای ارائه داده‌های پایدار را تهدید می‌کند.
گزارش ۲۰۲۵ نمونه‌هایی از دستاورد‌ها را نیز معرفی کرده است؛ از جمله بهبود پیش‌بینی ال‌نینو در آمریکای‌جنوبی، استفاده از فوک‌های دریایی برای جمع‌آوری داده‌های جنوبگان، تقویت ظرفیت پایش در آفریقای‌جنوبی و طرح مهمی که قرار است ۱۰هزار کشتی تجاری را به ایستگاه‌های بلادرنگ هواشناسی و اقیانوس‌نگاری تبدیل کند. به گفته کارشناسان؛ این طرح‌ها می‌توانند بخشی از خلأ موجود در داده‌های مناطق دورافتاده اقیانوسی را جبران کنند. مقام‌های یونسکو و WMO هشدار داده‌اند که بدون سرمایه‌گذاری پایدار و مشارکت گسترده‌تر بخش خصوصی (خصوصاً صنعت کشتیرانی) شبکه جهانی رصد اقیانوس‌ها در بلندمدت قابل‌اتکا نخواهد بود. آن‌ها تأکید می‌کنند که اقیانوس باید به‌عنوان یک «زیرساخت حیاتی اطلاعات اقلیمی» دیده شود و کشور‌ها باید مسئولیت مشترک در تأمین و توسعه آن را بپذیرند.
مشاهدات اقیانوسی پایه‌ای‌ترین نقش را در پیش‌بینی دقیق اقلیم، هشدار رخداد‌های حدی، مدیریت تنوع‌زیستی و شکل‌دهی اقتصاد پایدار اقیانوسی ایفا می‌کنند. گزارش امسال با قالبی تعاملی منتشر شده و هدف آن این است که تصمیم‌گیران، پژوهشگران و افکار عمومی درک دقیق‌تری از وضعیت کنونی سامانه پایش اقیانوس‌ها، نقاط ضعف آن و نیاز فوری به تقویت این شبکه جهانی داشته باشند.

گزارش اخیر یونسکو چه می‌گوید؟
GOOS در گزارش ۲۰۲۵ خود می‌گوید که در چند سال اخیر پیشرفت‌هایی در شبکه‌های رصدی به‌وجود آمده- از داده‌محوری برای هواشناسی دریایی تا به‌کارگیری شبکه‌های نوظهور- اما در مجموع ظرفیت جهانی برای پایش مداوم و جامع اقیانوس‌ها همچنان نامناسب و در معرض خطر است. یونسکو و گزارش‌های وابسته در یک سال‌های اخیر هشدار داده‌اند که اقیانوس‌ها با شتاب بیشتری نسبت به گذشته گرم می‌شوند‌(نرخی که در دو دهه اخیر تقریباً دوبرابر شده است) و این گرم‌شدن با افزایش سطح دریا، کاهش اکسیژن و از بین رفتن زیستگاه‌های کلیدی در ارتباط است؛ مسائلی که اهمیت شبکه‌های نظارتی را دوچندان می‌کند. 
گزارش و تحلیل‌های خبری به‌ صراحت از «ناهمگونی پوشش نظارتی»، کاهش مشاهدات مبتنی بر بویه‌های شناور و کشتی‌محور و تکیه سنگین بر تعداد محدودی از مشارکت‌کنندگان‌(کشورها و نهادها) یاد می‌کنند؛ وضعیتی که کارشناسان آن را خطرناک توصیف کرده‌اند. این ضعف‌ها به معنای تأخیر در شناسایی روندهای بحرانی و کاهش کیفیت خدمات پیش‌بینی و هشدار است. علاوه بر داده‌های یونسکو، تحقیقات و پوشش رسانه‌ای بین‌المللی نشان می‌دهند افزایش سطح دریا در سال‌های اخیر نیز شتاب گرفته، مطالعاتی که نشان می‌دهند در ۲۰۲۴ نرخ افزایش سطح دریا از برآوردها بالاتر بوده و بخش مهمی از این شتاب ناشی از گرم‌شدن سریع اقیانوس‌هاست؛ بنابراین فقدان شبکه رصدی‌ قوی می‌تواند تاب‌آوری سواحل و شهرهای ساحلی را تضعیف کند. 
این گزارش به راهکارهایی مانند استفاده از کشتی‌های تجاری، توسعه شاخص‌های جهانی اقیانوس و شبکه‌های نوظهور برای گسترش پوشش اشاره کرده و از ضرورت جلب مشارکت بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری بلندمدت صحبت می‌کند. چند خبر تخصصی این رویکرد را ضروری اما ناکافی توصیف کرده‌اند، یعنی نوآوری تنها در صورتی کارآمد است که با تعهد مالی و هماهنگی بین‌المللی همراه شود.

پیشنهاداتی برای عبور از بحران در اقیانوس
گزارش تازه سامانه جهانی پایش اقیانوس‌ها وابسته به یونسکو، تصویری دوگانه اما نگران‌کننده از وضعیت رصد اقیانوس‌های جهان ارائه می‌دهد؛ جایی که پیشرفت‌ فناوری‌ها و گسترش ابزارهای نوین پایش، با کاهش پوشش نظارتی، افت مشاهدات سنتی و اتکای بیش از حد به چندکشور محدود همراه شده است. کارشناسان معتقدند؛ این شکاف‌ها، توان جهان برای پیش‌بینی تغییرات اقلیمی، مدیریت ساحل، هشدارهای دریایی و حفاظت از منابع‌زیستی را با چالشی جدی روبه‌رو کرده است. گزارش ۲۰۲۵ GOOS که توسط کمیسیون اقیانوس‌شناسی بین‌دولتی یونسکو منتشر شده، نتیجه یک‌سال گردآوری داده، مدل‌سازی و تحلیل وضعیت شبکه‌های جهانی پایش اقیانوس‌هاست؛ شبکه‌ای که از هزاران حسگر، بویه، شناور خودکار، کشتی‌های تحقیقاتی، سنجش‌های ماهواره‌ای و سامانه‌های زیستی تشکیل شده و به‌عنوان «چشم اقلیمی سیاره» شناخته می‌شود.
به‌رغم گسترش فناوری‌ها، جهان هنوز فاقد یک شبکه مقاوم و همگن برای رصد اقیانوس‌هاست. بسیاری از نقاط تاریک، به‌ویژه در اعماق، قطب‌ها و دریاهای باز زیر رادار قرار دارند. افت کیفیت پایش می‌تواند به کاهش دقت پیش‌بینی‌های هواشناسی دریایی، شناسایی دیرهنگام طوفان‌ها، کاهش بهره‌وری شیلات و تهدید زیرساخت‌های ساحلی منجر شود؛ موضوعی که اقتصاد دریایی کشورها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. در این میان رسانه‌های جهان تأکید کرده‌اند بخش خصوصی (از شرکت‌های کشتیرانی تا صنایع انرژی دریایی) باید در این فرایند نقش فعال‌تری بگیرد. ابزارهای جدید، مانند تجهیز کشتی‌های تجاری به حسگرهای اقیانوسی، از نمونه‌های موفق این همکاری
 است.
تحلیلگران باور دارند که گزارش ۲۰۲۵ GOOS پیامی روشن دارد: اگرچه جهان در حوزه فناوری‌های اقیانوس‌پایش به پیشرفت‌های مهمی دست یافته، اما شبکه موجود زیر فشار کمبود منابع، نابرابری پوشش و فرسایش برخی سامانه‌های حیاتی، در وضعیت شکننده قرار گرفته است. این وضعیت ممکن است تلاش جهانی برای مقابله با تغییرات اقلیمی، مدیریت سواحل، حفاظت از تنوع‌زیستی و امنیت غذایی میلیون‌ها نفر را تضعیف کند. بازسازی و تقویت شبکه پایش اقیانوس‌ها نه‌فقط یک ضرورت علمی، بلکه یک اولویت اقتصادی، انسانی و زیست‌محیطی برای همه کشورهاست؛ اولویتی که تعلل در آن می‌تواند آینده اقیانوس‌ها و به تبع آن آینده انسان‌ها و کره‌زمین را در معرض خطر قرار دهد.