طیبه حسین آخوندی معمار-  بندر کنگ یکی از بنادر تاریخی کشور محسوب می‌شود. این بندر در حاشیه ساحلی خلیج فارس و یکی از شهرهای شهرستان بندرلنگه میباشد. بافت تاریخی و قدیمی بندر کنگ همانند دیگر شهر های طبیعی تاریخی ایران دارای ساختار پیوسته منسجم و هماهنگ است. 
این ساختار با نظمی ارگانیک، زنده و پویا شکل گرفته است. نظمی که در طول زمان ایجاد شده و به هیچ وجه اتفاقی نبوده است. شکلگیری بافت متاثر از تمامی عوامل جغرافیایی، اقلیمی، فرهنگی، اقتصادی و غیره می باشد، به همین دلیل کلیه اجزای آن در تعادل و هماهنگی با یکدیگر رشد کرده و از این رو چهرههای سازگار و همخوان را با محیط پیرامون خود دارد. از دیدگاه کلی شاید بتوان مهمترین عامل را اقلیم و مهمترین عنصر طبیعی را دریا دانست. اقلیم در کنار عوامل دیگر چنان تاثیری بر معماری منطقه داشته که هم به لحاظ عملکرد و هم زیبا شناختی معماری منحصربه‌فردی شده است. در بافت قدیم یکپارچه بندرکنگ، عناصر معماری به وجود آمده از اصلیترین ملاکهای ارزشگذاری در این بافت تاریخی محسوب می‌شود. در این تحقیق سعی بر آن است که تصویری کلی از محیط طبیعی- کالبدی بافت ارزشمند بندر کنگ با بررسی عناصر معماری ارائه گردد تا شناختی نسبت به این معماری منحصر به فرد ایجاد شود که چطور این معماری در طی سالیان با اقلیم همساز بوده و به حیات خود نیز ادامه می‌دهد. 
در این فرصت به بررسی عناصر بناهای مسکونی از جمله بادگیر که یکی از عناصر شاخص میباشد تا جان پناهها،... و تاثیر آنها بر مجموعه بافت ارزشمند کنگ پرداخته شده است و همچنین تأثیر عوامل بر شکل گیری آن نیز مورد تا مطالعه قرار گرفته است. در تلاش برای این منظور مطالعات موردی و میدانی مدنظر قرار گرفت، تا با بررسی موردی و تعمیم آن به کل بافت، تا شاید بتوان گوشه‌ای از غنا و ارزشمندی این میراث کهن را به دیگر پژوهشگران معرفی نمود و راهی را برای پژوهشهای بیشتر باز نمود و برای توسعه کالبدی معماری پایدار، الگوپذیری نموده تا معماری معاصر سبب به خطر افتادن ارزش ها و ماهیت معماری تاریخی آن نگردد.
مقدمه: 
 معماری بافت قدیم بندر کنگ با وجود ساختار متفاوت و ارزشمندش، کمتر به لحاظ کالبدی به بررسی عناصر معماری آن پرداخته شده است و بیشتر به لحاظ منظر کلی بافت و زیبایی بصری درباره آن سخن به میان آمده است. 
به نظر می‌رسد معماری این منطقه از مصالح تا فرم کلی بناها تحت تاثیر محیط پیرامون میباشد برای شناختهای معماری باید تاثیر عوامل اقلیمی بر شکل گیری عناصر معماری مورد بررسی قرار گیرد. در این تحقیق سعی شده تا با معرفی خصوصیات اقلیمی منطقه و محیط کالبدی و طبیعی بندر کنگ به بررسی عناصر و المان های بناها و بافت های قدیم و نقش اقلیم در شکل گیری آن ها و تاثیر آن بر ساکنین پرداخته شود در حقیقت هدف یافتن چگونگی قرارگیری عناصر و فضاهای بناهای مسکونی متاثر از اقدام و ایجاد سطح آسایش برای ساکنین آن و همچنین نقش آنها در ارزشمندی کالبد بافت قدیم این بندر تاریخی با رویکردی برای الگوپذیری در معماری معاصر در جهت توسعه کالبدی پایدار بندرکنگ، میباشد. برای رسیدن به آن باید سوالات زیر را مورد بررسی قرار داد: 
*چرا شکلگیری عناصر معماری متاثر از اقلیم بوده است؟ 
*چرا عناصر معماری از مهم ترین ملاک های ارزش گذاری بافت بندر کنگ محسوب می‌شود؟ 
*نقشه عناصر معماری متاثر از اقلیم برای پویا و زنده ماندن بافت قدیم چه بوده است؟ 
برای رسیدن به پاسخ این سوالات به فرضیه هایی را باید مطرح نمود: 
*به نظر می رسد عواملی چون اقلیم، آداب و رسوم (فرهنگ)، مصالح در دسترس، در شکل‌گیری عناصر معماری نقش دارد اما مهمترین عامل اقلیم است.
*گمان می‌رود عناصر معماری به لحاظ عملکردی و بالا بودن کیفیت بصری آن از ملاکهای ارزشگذاری محسوب شده است.
*به نظر میرسد عناصر معماری که همساز با اقلیم و محیط طبیعی و پیرامون خود شکل گرفته است علاوه بر پویایی هر یک از بناها، خود باعث پویایی و حیات بافت قدیم نیز شده است. 
در اینجا مجالی است تا با معرفی معماری منحصر به فرد منطقه، ارزشهای معماری سنتی به فراموشی سپرده نشود و از این طریق با انجام تحقیقات بیشتر بتوان رابطه بین معماری گذشته و حال این شهر برقرار نمود که ضمن تداعی فرهنگ و آداب و رسوم گذشته، با شرایط اقلیمی منطقه نیز تطابق داشته باشد. 
در این مقاله از روش توصیفی استفاده شده است و اطلاعات مورد نیاز از شیوه میدانی و کتابخانه ای بدست آمده است.
شرایط اقلیمی جغرافیایی منطقه: 
 درجه حرارت: منطقه به علت نزدیکی به خط استوا و مجاورت با خلیج فارس و دریای عمان دارای اقلیم بیابانی بسیار گرم و مرطوب می باشد. درجه حرارت در این منطقه به طور متوسط از ۲۳ درجه در ماه های سرد سال و ۴۷ درجه در ماه های گرم سال در نوسان می باشد. تغییرات نسبتا محسوس در درجه حرارت تنها در بین ماه های آذر تا بهمن وجود دارد و بقیه ماه های سال تابستانی گرم است. (تابستان گرم و زمستان معتدل) 
زاویه تابش: زاویه تابش آفتاب زیاد است و بیشتر روزهای سال روزهای آفتابی با زاویه زیاد تابش می باشد. 
میزان بارش: در تقسیمات اقلیمی تمامی سواحل خلیج فارس جز مناطق صحرایی است که از بارش بسیار اندکی برخوردار است و فقط منحصر به ماههای آذر، دی و بهمن بوده و در بقیه ماهها بدون بارش و گاهی به صورت رگبار و سیل آسا می باشد. 
کمبود آب و میزان بارش، از مسائل اساسی این بندر محسوب می گردد. 
پوشش گیاهی: این منطقه از نظر اقلیمی بیابانی میباشد به استثنای بارشهای احتمالی، لذا گیاهانی در این منطقه رشد و نمو می‌کنند که با این شرایط هماهنگی و سازگاری داشته باشند. درخت نخل خرما، کهور، کنار (سدر) و غیره از جمله آنها است.
 شکل کلی معماری بافت قدیم کنگ
 خصوصیات بارزی که چه در بافت قدیم و نحوه ارتباط واحدهای مسکونی و چه در معماری یک واحد و نحوه ارتباطات فضاهای داخلی آنها مشهود است به قرار زیر است: 
باز بودن و گستردگی پالن، تفکیک اغلب بناها با فضاهای باریک با عرض متفاوت 
وجود فضاهای بسته و نیمه باز و باز 
عدم استفاده از زیر زمین به علت بالا بودن سطح آبهای زیرزمینی (قرارگیری در حاشیه ساحلی دریا)
ادامه دارد