گروه فرهنگ دریا – امید اسماعیلی - درباره كاپيتان محمد رضا تقوی‌فرهی به عنوان یک پیشکسوت حوزه نیروی دریایی هر چه بگوییم کم گفتیم، بسیار دوست داشتنی اهل مباحثه و مراوده، مرد روزهای سخت همین بس که سپید پوش خدمت گزار ایران بوده است. مردی که تمام مراحل از افسر دوم توپخانه ملوان، تا افسر راه، افسر عملیات، فرمانده دوم ناوشکن، فرمانده ناو و... را گذرانده است. با این بینش و شناخت روزنامه دریایی اقتصادسرآمد، باری دیگر با وی هم صحبت شده ایم تا از تجربیاتش از حوزه وسیع دریایی برایمان بگوید، در ادامه مشروح گفت و گو را با هم می خوانیم:

اقتصادسرآمد: توصيف تان درباره سابقه دریانوردی ایران چيست؟
  كاپيتان تقوی‌فرهی: 
ایران در زمان قدیم، در دوره هخامنشیان بزرگترین نیروی دریایی را شامل هزار فروند کشتی لجستیکی و 2000 فروند کشتی جنگی داشت که براساس آن یونان را تصرف کردند. در آن زمان، کانال سوئز را ایجاد کردند؛ این کانال یک بار در زمان داریوش و بار دوم در زمان خشایارشاه حفر شد. تا زمانی که نیروی دریایی داشتیم، ابرقدرت بودیم.
قبل از انقلاب در حوزه نيروي دريايي خیلی هزینه شد؛ چون زمان زیادی بود که فرهنگ دریا در کشور از بین رفته بود و دریانوردی نوین نداشتیم. بخشی هم که قبل از جنگ جهانی شروع شده بود، در شهریور 1320 توسط نیروهای انگلیسی، کاملاً نیروی دریایی ما از بین رفت؛ پرسنل نیروی دریایی در آن زمان 1100 نفر بودند که 600 نفر آن ها به صورت عمدی کشته شدند. چرا که دنبال این بودند که فرهنگ دریا را در این سرزمین از بین ببرند. به خاطر آن که، تکنولوژی نیروی دریایی را به جای انگلیس از ایتالیا وارد شده بود. 
تا چندین سال بعد از آن، نیروی دریایی وجود نداشت. بعد از آن، از سال 1928 و 1329 نیروهای دوره اول و دوم به انگلستان اعزام شدند. قبل از انقلاب یک سری اقدامات انجام شد. مقداری هم تسلیحات سنگین خریداری شد، اما تحویل نشد.

اقتصادسرآمد: انگليس چرا ظرفيت عظيم نيروي دريايي ايران را از بين برد؟
كاپيتان تقوی‌فرهی: 
کشور انگلستان، جزء چند معدن زغال سنگ، از منابع طبیعی خاصی برخوردار نیست. حدود 500 سال پیش که فهمیدند باید دریا را در تسلط خود داشته باشند، در ابتدا دریا را گرفتند و بعد از آن دنیا را تصاحب کردند، طوری که آفتاب در امپراطوری بریتانیا غروب نمی‌كرد! که تنها به اتکای نیروی دریایی به آن نائل آمدند.

اقتصادسرآمد: اهمیت نیروی دریایی از منظر شما؟
 كاپيتان تقوی‌فرهی: 
جمله‌ای جالب و عجیب از زبان داریوش هخامنشی وجود دارد که اگر می‌خواهید از ایران دفاع کنید باید از باب المندب شروع کنید! بنابراین داشتن نیروی دریایی قوي، لازمه بقاي ايران است و اين ضرورت، يك ضرورت تاريخي براي ايران بوده است. کشورهای خارجی این موضوع را بهتر از ما فهمیدند که اگر ایران نیروی دریایی داشته باشد، قدرت دریایی دارد.
در زبان انگلیسی به نیروی دریایی Navy و به نیروی تجاری دریایی  Merchant Navy گفته می‌شود. سیادت دریایی فقط شامل نیروی دریایی نمی‌شود؛ نیروی دریایی فقط امنیت را تأمین می‌کند. سایر فعالیت‌های دریایی هم باید در جریان باشد.
در انگلستان، که بالاترین سطح و سبقه دریانوردی را دارند، وزارتی به نام وزارت دریاداری دارد که مجموع فعالیت‌های دریایی در آن تجمیع شده است. چرا که در دریا هماهنگی بسیار مهم است، متأسفانه در کشور هنوز به این نقطه نرسیدیم. بحث و فحص زیادی در این رابطه انجام شده است و افراد زیادی متوجه این مهم شدند که کشور نیازمند وزارت دریاداری است. باید تمام فعالیت‌های دریایی باید زیر نظر این وزارتخانه باشد و از یک جا دستور بگیرند.

اقتصادسرآمد: از تجربه هايتان در نيروي دريايي بفرماييد؟
 كاپيتان تقوی‌فرهی: 
در گذشته احترام شغل و لباس ما نگه داشته می‌شد. وقتی با لباس سپید نیروی دریایی وارد شهر می‌شدیم، مردم برای لباس ما احترام قائل بودند و حتی تاکسی و اتوبوس هم به احترام این لباس جلوی پای ما می‌ایستادند. در یک مورد، در سال سوم دانشجویی به مجله بندر و دریا که آقای خسرو معتضد سردبیر آن بود، مراجعه کردم، تمامی ارکان مجله به احترام دم در آمدند. در حالی که به دلايل مختلف در حال حاضر، این احترام گم شده است و باید این حرمت برگردد. در گذشته، حمایت مالی خوبی از افسران نیروی دریایی که به مأموریت خارجی می‌رفتند، می‌شده است.
فرمانده حال حاضر نیروی دریایی، دریادار شهرام ایرانی هم دوره عزیز بنده بوده است که می‌توانم شهادت بدهم که کل دوره‌های لازم از دانشکده دریایی، ناوچه  PGMتا جانشین منطقه، فرمانده منطقه و فرمانده نیروی دریایی را طی کرده است.  اکنون شاهدیم که تلاش‌های درستی در جریان است. توانستیم دور کره زمین را با ناوشکن دور بزنیم؛ ناوشکن یک شناور کوچک است که با یک اشتباه با طوفان مواجه شده و غرق می‌شود، اما شاهد هستیم با توانمندی این دور افتخار برای کشور زده شد. همین الان چند ناوگروه دیگر در دریا و اقیانوس در حال مأموریت هستند که در قبل از انقلاب این شرایط را نداشتیم. بنابراین اگر حمایت باشد، این افتخار نصیب کشور می‌شود.
موضوع فرهنگ‌سازی همان گونه که تصریح شد یک مقوله زمان‌بری است، اما اگر جهت حرکت به سمت درستی باشد و جهت‌ها به سمت درست آن تصحیح شود. از طریق تبلیغات و رسانه‌های مانند روزنامه دريايي شما ـ اقتصادسرآمد ـ این مسیر پی گرفته شود. باید تعداد رسانه‌های با موضوع دریا بیشتر و تخصصی‌تر گردد و کسانی که دل درگرو پیشرفت کشور دارند، باید به رسانه‌هایی مانند رسانه شما، بها بدهند.