گروه ترانزیت - توحیدورستان - سران امریکا، عربستان، هند، امارات، فرانسه، آلمان، ایتالیا و اتحادیه اروپا در نشست اخیر گروه ۲۰ از امضای یادداشت تفاهمی برای همکاری در جهت توسعه گذرگاه اقتصادی جدید که هند، خاورمیانه و اروپا را به یکدیگر متصل می کند، خبر دادند. جو بایدن، رئیس جمهور امریکا در حاشیه نشست گروه بیست گفت که این یک معامله بزرگ حقیقی است که بنادر دو قاره را به یکدیگر متصل می کند و منجر به خاورمیانه ای با ثبات تر، شکوفاتر و منسجم تر می‌شود. وی افزود که این پروژه فرصت بی‌نهایتی برای انرژی پاک و برق پاک و گسترش کابل‌ها برای اتصال جوامع فراهم می‌کند. البته پیش از این جلسه نیز، جان فاینر، معاون مشاور امنیت ملی ریاست جمهوری آمریکا گفته بود که: «یادداشت تفاهم پیشنهادی برای کریدور حمل و نقل ریلی و کشتیرانی بین کشورهای ایالات متحده آمریکا، هند، عربستان، امارات و اتحادیه اروپا و سایر کشورهای عضو گروه ۲۰ خواهد بود.»
تحول بزرگ در حمل بار از طریق کریدور عرب-مد
این کریدور که هند را از طریق امارات، عربستان، اردن، اسرائیل به بندر پیرائوس یونان و سپس اروپا متصل می‌کند، می‌تواند تاثیر ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی بالایی داشته باشد که البته احتمالا منافع ایران را نیز با تهدید مواجه خواهد کرد.  کریدور جدید عربی-مد  وهند به اروپا، یک کریدور تجاری چندوجهی در حال ظهور است که نوید پیکربندی مجدد الگو‌های تجارت بین منطقه اقیانوس هند، خاورمیانه و اروپا را با ایجاد یک مسیر ارتباط تجاری در سراسر حاشیه جنوبی اوراسیا، از ساحل دریای عرب هند تا سواحل مدیترانه شرقی یونان را می‌دهد. با ایجاد ارتباط ریلی از امارات متحده عربی به بندر حیفا رژیم صهیونیستی، ارتباط دریایی هند با امارات می‌تواند منجر به رسیدن کالا‌های هندی به سرزمین اصلی اروپا در کمتر از ۱۰ روز شود و از طریق مسیر دریایی ترانس مدیترانه از بندر حیفا رژیم صهیونیستی به بندر پیرائوس یونان منتقل می‌شود. با خدمات حمل‌و‌نقل ریلی از پیرائوس، کالا‌های هندی می‌توانند به بازار‌های اصلی و مراکز تولیدی اروپا برسند و زمان سفر فعلی برای حمل‌و‌نقل تجاری هند به اروپا را تا ۴۰ درصد کاهش دهند. در مجموع، این کریدور با تغییر پارادایم استراتژیک و اهمیت ژئوپلیتیکی بزرگ، پتانسیل تبدیل شدن به زیربنای اتصال تجاری اوراسیا را دارد و جایگاه هند را در نظم اقتصادی جهانی در حال ظهور تغییر می‌دهد.

سود بزرگ برای دهلی
علیرغم جمعیت بالای هند، جغرافیا و زیرساخت‌های حمل و نقل تجاری به تنهایی برای اطمینان از تحقق پتانسیل هند به عنوان یک قدرت اقتصادی اوراسیا کافی نیست. کریدورهای تجاری تنها در جایی پدیدار می‌‍شوند که سرمایه گذاری‌های کلان مورد نیاز در زیرساخت‌های بندری و ریلی با پایه صنعتی تثبیت شده در زنجیره‌های ارزش تولیدی همراه باشد. اینکه هند به یک رهبر جهانی در ایجاد معماری تجاری قرن بیست و یکم تبدیل شود به توانایی دهلی نو برای توسعه زنجیره‌های ارزش تولیدی در کریدور هند به اروپا یا همان عرب-مد بستگی دارد. توسعه کامل همکاری اقتصادی چندجانبه هند در میان کشورهای کریدور عرب-مد از اهمیت بالایی برخوردار است. در حالی که هند در ایجاد یک کریدور غذایی به خاورمیانه و توسعه یکپارچه‌سازی زنجیره ارزش هیدروکربنی از طریق تولید مواد پتروشیمی موفق بوده است، دهلی نو یک ضرورت استراتژیک برای تثبیت موقعیت خود از طریق مشارکت های سرمایه گذاری چندجانبه نیاز دارد که پایگاه تولیدی را در کریدور عرب-مد گسترش می‌دهد.  پیشرفت هند به سمت اقتصاد نوآوری و انرژی سبز برخی از امیدوارکننده‌ترین راه‌ها را برای تعامل با یونان، اسرائیل، امارات متحده عربی و عربستان سعودی در سرمایه‌گذاری‌های مشترک ارائه می‌دهد، زیرا هند را به یک رهبر پیشرفته در ارتباط اوراسیا تبدیل می‌کند. هند با استفاده از فرصت‌های ارائه شده توسط انرژی سبز و ابتکارات اقتصاد نوآوری خود، می‌تواند خود را در کریدور هند به اروپا از طریق ایجاد سرمایه گذاری مشترک، تأسیسات تولید با شرکای عربی و مدیترانه‌ای به لنگر آن تبدیل کند. میزان موفقیت این کشور در ادغام زنجیره ارزش صنعتی نقش آن را در این معماری تجاری فرامنطقه‌ای جدید و همراه با آن، جایگاه استراتژیک هند به عنوان یک قدرت اقتصادی اوراسیا را تعیین خواهد کرد.

نقش امنیت غذایی در کریدور جدید
بخش فرآوری مواد غذایی به دلیل همزیستی بین نیاز استراتژیک کشورهای عربی خلیج فارس برای تضمین امنیت غذایی خود و ضرورت استراتژیک هند برای افزایش ارزش، به عنوان محور اصلی ادغام زنجیره ارزش هند در کریدور عرب-مد هند به اروپا ظاهر شده است. هند دومین تولیدکننده بزرگ مواد غذایی در جهان است که بر اساس محتوای کالری اندازه گیری می‌شود، اما با اندازه گیری ارزش کل محصولات کشاورزی در رتبه چهارم قرار می‌گیرد که عمدتاً به دلیل این واقعیت است که هند کمتر از ۱۰ درصد محصول کشاورزی خود را فرآوری می‌کند. علاوه بر این، تقریباً تمام فرآوری‌های غذای هند شامل مواد غذایی اولیه با ارزش افزوده پایین مانند برنج، شکر، روغن خوراکی و آرد است. بر اساس بررسی سالانه صنایع (۲۰۱۶-۲۰۱۷) که اغلب مورد استناد قرار می‌گیرد، بیش از یک نفر از هر ۱۰ نیروی کار هند در بخش فرآوری مواد غذایی شاغل است. توسعه ارزش افزوده بالاتر، پردازش ثانویه مواد غذایی و جلوگیری از تلفات توزیع از طریق ادغام کارآمد از مزرعه به مراکز خرده فروشی، دو اولویت استراتژیک هند در این بخش را تشکیل می‌دهد.

انرژی سبز در کانون کریدور عرب-مد
فناوری‌های نوآورانه، از جمله مرتبط به تولید، ذخیره‌سازی و استفاده از انرژی تولیدشده از منابع تجدیدپذیر، بخش‌های بسیار امیدوارکننده‌ای برای ادغام زنجیره ارزش آینده در کریدور هند به اروپا عرب-مد هستند. تاکید شدید هند، امارات متحده عربی، عربستان سعودی، اسرائیل و یونان بر توسعه اقتصادهای نوآور، چارچوبی فراگیر برای همکاری در توسعه فناوری‌های نسل بعدی و تولید مبتنی بر آن ها فراهم می‌کند. در بخش نوآوری انرژی سبز، هر پنج کشور درگیر بخش بخش خصوصی پیشرفته دارند که هم افزایی بین آن ها فرصت‌هایی را برای همکاری چندجانبه و ایجاد مشارکت‌های سرمایه گذاری مشترک در تولید ایجاد می‌کند. از آن جایی که اروپا نیز در کریدور عرب-مد قرار دارد، ادغام یونان در زنجیره ارزش نوظهور این کریدور، یک ضرورت استراتژیک برای آتن و سایر اعضای این کریدور است. دهلی نو و آتن یک ضرورت استراتژیک برای توسعه همکاری اقتصادی خود در راستای پیشبرد یکپارچگی زنجیره ارزش در کریدور نیاز دارند.  با در نظر گرفتن منافع این کریدور، باید منتظر ماند و دید که آیا این کریدور به نوعی پایان کار توسعه بندر چابهار خواهد بود یا خیر؟ و اینکه واکنش تهران در برابر این کریدور چه خواهد بود؟