گروه صمت- محمد رحیمی -  مصرف سرانه فولاد در هر کشور نشانگر سطح توسعه یافتگی آن کشور است. بطور کلی در کشورهای در حال توسعه مصرف سرانه فولاد بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم و در کشورهای صنعتی و توسعه یافته بیش از ۳۰۰ کیلوگرم است. پیش‌بینی می‌شود که در سال‌های آتی نیز روند رو به رشد تولید و مصرف فولاد به خصوص در اقتصادهای در حال توسعه ادامه‌دار باشد.
به گزارش اقتصادسرآمد، در سال‌های گذشته میزان تولید و مصرف فولاد خام در جهان به صورت چشمگیری افزایش یافته است. در سال ۲۰۱۹ تولید فولاد خام در سرتاسر دنیا حدود ۱۸۷۰ میلیون تن بوده که نسبت به سال ۲۰۰۹ (ده سال قبل آن) حدود ۵۰% افزایش یافته است. کشور چین با تولید 1030 میلیون تن فولاد خام در سال 2023 بزرگترین تولیدکننده فولاد در جهان بوده است. این کشور علاوه بر رتبه یک تولید فولاد در جهان، رتبه اول در مصرف فولاد را نیز در اختیار دارد. پس از چین و با اختلاف زیاد هند (120 میلیون تن) و ژاپن (100 میلیون تن) بزرگترین تولیدکنندگان فولاد در جهان هستند. ایران نیز یکی از تولیدکنندگان فولاد در جهان است. در سال ۲۰۲۳، ایران حدود 2/27 میلیون تن فولاد تولید کرد که رتبه هشتم برترین تولیدکننده دنیا را به خود اختصاص داده است. 

امروز صنعت فولاد ایران
در حال حاضر، ایران با داشتن ۳۱ کارخانه فولاد بزرگ، می‌تواند نیاز داخلی خود را در زمینه فولاد تأمین کند و همچنین به‌عنوان یکی از صادرکنندگان بزرگ فولاد در جهان شناخته می‌شود. صنعت فولاد پس از انقلاب از رشد قابل توجهی برخوردار بوده است. از جمله واحدهایی که پس از انقلاب ایجاد شدند می‌توان به فولاد خراسان اشاره کرد. البته واحدهای فولادسازی بسیاری طی دهه های گذشته به زنجیره فولاد کشور افزوده شدند که این واحدها شامل فولاد هرمزگان در بندرعباس، فولاد گل‌گهر در گل‌گهر سیرجان، فولاد چادرملو و فولاد ارفع در اردکان، فولاد زرند کرمان و فولادهای هشتگانه در نقاط مختلف کشور از جمله قاین، سبزوار، سپیددشت چهارمحال، نی‌ریز فارس، میانه، بافت کرمان، شادگان خوزستان و بافق یزد می‌شوند. برترین واحدهای فولادسازی کشور نیز شامل موارد زیر هستند:
1-کارخانه فولاد مبارکه اصفهان که یکی از اصلی ترین تولید کنندگان ورق های فولادی در کشور و خاورمیانه به شمار می آید، با تولید بیش از 8/8 میلیون تن فولاد در سال رتبه اول کشوری را به خود اختصاص داده است. بیشترین کاربرد این فلزات نیز در صنایع خودروسازی، ساختمانی، لوازم خانگی، لوله سازی و ... می باشد و به صورت کلاف عرضه می گردند.
2-یکی از بزرگ ترین تولید کنندگان شمش یا اسلب فولادی در ایران، کارخانه فولاد خوزستان می باشد که به صورت سالیانه حدود 5 میلیون تن از این ماده را تولید و عرضه می کند. روش تولید شمش در این کارخانه به صورت احیا مستقیم یا میدرکس می باشد.
3-شرکت ذوب آهن اصفهان نیز که با نام اختصاری ESCO شناخته می شود، دومین تولید کننده مقاطع فولادی در کشور به شمار می آید. کارخانه ذوب آهن به صورت سالیانه حدود 6/3 میلیون تن بیلت، میلگرد، تیرآهن، نبشی و ناودانی را تولید و عرضه می کند.
4- کارخانه اکسین اهواز یکی دیگر از تولید کنندگان برتر در تولید ورق های فولادی و مواد اولیه صنایع مهمی مانند پتروشیمی، دریایی، نفت، گاز و خودروسازی به شمار می آید؛ در واقع قیمت ورق سیاه این کارخانه تأثیر به سزایی در این صنایع دارد؛ زیرا بیشترین تولیدات این مجموعه مربوط به ورق سیاه و آلیاژی می باشد. این فلزات یکی از نخستین ورق های تخت فولادی به شمار می آیند و با داشتن گرید ها و ابعاد متنوع کاربردهای بسیاری را به خود اختصاص می دهند.
تولیدکنندگان فولاد با بهره‌گیری از پتانسیل‌های ایران مانند معادن غنی سنگ‌آهن و سوخت ارزان‌قیمت، سال‌ها است که در جمع بزرگ‌ترین تولیدکنندگان جهان قرار گرفته‌اند و نقش تعیین‌کننده‌ای در این صنعت ایفا می‌کنند. تولید فولاد ایران در سال‌های گذشته همواره روند افزایشی داشته و نسبت به سال 1390 حدود ۳ برابر شده است و با تولید حدود ۳۲ میلیون تن فولاد در سال ۲۰۱۹ و با جهش ۴ رتبه‌ای نسبت به سال ۲۰۱۶ در رتبه دهم دنیا قرار گرفته است. همچنین صنعت فولاد در ایران توانسته علاوه بر تأمین مصرف داخلی، در بین ده کشور صادرکننده فولاد خام نیز قرار گیرد. 
مجموع تولید شمش فولاد ایران در سال ۲۰۲۰ به بیش از ۲۹ میلیون تن رسید و ایران همچنان جایگاه دهمین تولیدکننده فولاد در دنیا را حفظ کرد. ایران علاوه بر جایگاه دهمین فولادساز جهان، نخستین تولیدکننده منطقه خاورمیانه را نیز به خود اختصاص داد. بر اساس آمار انجمن جهانی فولاد، تولید فولاد ایران طی سال ۲۰۲۱ به ۲۸.۳ میلیون تن رسیده است که نسبت به سال ۲۰۲۰ کاهش ۱.۸ درصدی را نشان می‌دهد. تولید فولاد ایران در سال ۲۰۲۲ به ۳۰ میلیون و ۶۰۰ هزار تن رسیده که نسبت به سال گذشته ۸ درصد بیشتر شده است.
صنعت فولاد ایران تنها در ماه آوریل ۲۰۲۳ (از ۱۲ فروردین تا ۱۰ اردیبهشت) ۳.۱ میلیون تن به حجم تولیدات فولاد خام خود اضافه کرده است. این میزان تولید در مقایسه با زمان مشابه در سال گذشته حدود ۵.۹ درصد افزایش داشته است. به‌این‌ترتیب، ایران در سال ۲۰۲۳ میلادی توانسته به رتبه ۸ برسد و پس از چین، هند، ژاپن، آمریکا، روسیه، کره جنوبی و آلمان، بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد در دنیا شناخته شود.

فردای صنعت فولاد ایران
باتوجه‌به رشد روزافزون شهرنشینی و توسعه صنعتی در جهان، نیاز به فولاد نیز روبه‌افزایش است و به همین دلیل تولید فولاد در سراسر جهان به‌عنوان یکی از بخش‌های مهم صنعتی و اقتصادی محسوب می‌شود. به‌طورکلی، تولید فولاد با مسائل متعددی مانند تأمین منابع مواد اولیه، استفاده بهینه از منابع، استفاده از تکنولوژی‌های جدید و همچنین تعامل با بازارهای جهانی مواجه است. برای همین، کشورهایی که به دلیل داشتن منابع غنی و تکنولوژی‌های پیشرفته، به طور خاص در تولید فولاد برجسته هستند، به‌شدت تحت‌تأثیر قرار گرفته و باید باتوجه‌به نیازهای جدید بازار، بهبود کیفیت محصولات و کاهش هزینه‌های تولید، تلاش کنند تا جایگاه خود را در بازار جهانی فولاد حفظ نموده و افزایش دهند.
جمهوری اسلامی ایران با بهره‌مندی از ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تن ذخایر سنگ‌آهن خام در میان ده کشور برتر جهان از این نظر قرار دارد. لذا پتانسیل‌های بی‌نهایت مناسبی جهت رشد تولیدات حوزه فولاد در کشور و استفاده از این ظرفیت وجود دارد. در برنامه‌های توسعه کشور نیز توجه به صنعت فولاد به عنوان یکی از اصلی‌ترین حوزه‌های درآمدزایی صنعتی بسیار مورد توجه است. هدف برنامه‌های پنجم و ششم توسعه در کشور تبدیل شدن ایران به عنوان یکی از قطب‌های تولید فولاد در جهان عنوان شد. در جدول (11) ماده (47) لایحه برنامه هفتم توسعه (1402-1406) ظرفیت سالانه شمش فولاد 55 میلیون تُن تعیین شده است.
به طور کلی می‌توان گفت که آینده بازار جهانی فولاد را می‎‌توان مثبت ارزیابی کرد. تولیدکنندگان ایرانی فولاد در صورت اتخاذ استراتژی‌های مناسب می‌توانند از ظرفیت‌های موجود در بازارهای داخلی و خارجی و حمایت‌های دولتی استفاده کرده و علاوه‌ بر سودآوری مناسب برای سهامداران، سهم ویژه‌ای در رشد و رونق اقتصادی کشور داشته باشند. پیش‌بینی می‌شود که طی سال‌های آینده روند تولید فولاد ایران همچنان رو به افزایش بوده و تا سال ۲۰۲۵ به بیش از ۵۰ میلیون تن در سال برسد.
هر چند که با تمامی ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود، به دلیل مشکلات ناشی از تحریم، انتقال تکنولوژی به داخل کشور به سختی صورت می‌گیرد. لذا عمده تولیدات حوزه صنعت فولاد مربوط به فولاد خام و فولادهای مورد استفاده در صنایع ابتدایی مثل مسکن است که حاشیه سود پایینتری دارند. هر چند که امید می‌رود که در سال‌های آتی و با پیشرفت تکنولوژی، راه‌اندازی خطوط تولید فولادهای آلیاژی و پیشرفته‌تر و با حاشیه سود بالا نیز در دستور کار فولادسازان بزرگ کشور قرار گیرد.
در شرایطی که اقتصاد جهانی در عصر‌ گذار به کربن صفر و کاهش میزان آلایندگی در صنایعی نظیر فولاد به سر می‌‌‌برد، صنعت فولاد ایران تلاش هایی را برای کاهش ردپای زیست محیطی خود انجام داده است. این تلاش‌ها شامل سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جدید است که منجر به بهره‌وری انرژی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای مانند استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر و توسعه فرآیندهای جدید فولادسازی است. علاوه بر این، صنعت سیستم های مدیریت زیست محیطی را پیاده سازی کرده و اقداماتی را برای کاهش ضایعات و افزایش بازیافت انجام داده است.
پایداری در حال تبدیل شدن به یک موضوع مهم برای صنعت فولاد در ایران و سراسر جهان است. با ادامه تلاش های جهانی برای مقابله با تغییرات آب و هوایی، صنایع باید بر توسعه روش های تولید پایدارتر و کاهش اثرات زیست محیطی آن تمرکز کنند. این ممکن است شامل سرمایه گذاری بیشتر در منابع انرژی تجدیدپذیر، توسعه فن آوری های جدید و کارآمدتر فولادسازی و اجرای مقررات زیست محیطی دقیق تر باشد. در نهایت، آینده صنعت فولاد در ایران به توانایی آن در ایجاد تعادل بین رشد اقتصادی و پایداری محیط زیست بستگی دارد.