گروه امنیت دریایی - رضا اکبری پویا - نیروی دریایی راهبردی ارتش ج.ا.ایران با اشراف به وضعیت پیرامونی و تأثیرپذیری سیاست داخلی از اقتدار دفاعی نیروهای مسلح و با اهتمام به نگهبانی از حدودوثغور و حفظ تمامیت ارضی کشور و دفاع از منافع آن در آب‌های دریای خزر، رزمایشی مشترک به مدت سه روز از 29 الی 31 تیرماه 1403 با حضور و مشارکت 5 کشور ساحلی در دریای خزر در حوزه‌های امداد و نجات، تاکتیکی و مقابله با دزدان دریایی در آب‌های دریای خزر انجام می‌گیرد حال سؤال این است که در رزمایش مرکب ایران - روسیه چه تاکتیک‌ها و راهبردهایی تمرین شد و چه تأثیری بر رفع تهدیدها از ج.ا.ایران دارد؟
رزمایشی مشترک مرکب به مدت سه روز از 29 الی 31 تیرماه 1403 با حضور و مشارکت 5 کشور ساحلی در دریای خزر با شرکت یگان‌هایی از ناوگان چهارم نیروی دریایی راهبردی ارتش ج.ا.ا.، و نیروی دریایی 4 کشور ساحلی دیگر (روسیه - قزاقستان- ترکمنستان- آذربایجان) با شعار: «با هم برای دریای خزر ایمن و امن» در راستای افزایش سطح آمادگی‌های رزمی نیروی دریایی 5 کشور با بهره‌گیری از پیشرفته‌ترین تجهیزات و تاکتیک‌ها برای مقابله با تهدیدات متصوّر و جنگ‌های ترکیبی برگزار شد. در این رزمایش با توجه به تنوع و تعدّد نیروها و یگان‌های شرکت‌کننده، تمرین شرایط واقعی جهت مقابله با طیف‌های مختلف تهدید که دارای ویژگی‌های هم‌زمانی، پیوستگی و درهم تنیدگی در حوزه‌های نرم، سخت، نیمه سخت و هوشمند هستند که در این رزمایش عملیاتی خواهد شد. با این وصف باید اذعان نمود که نیروی دریایی راهبردی ارتش ج.ا.ایران با انجام رزمایش‌های نظامی مداوم سهم بسزایی در رفع تهدیدات نظامی و دفاعی از ج.ا.ایران دارد.

ارتش در قانون اساسی
 برابر اصل يکصدو چهل و سوم قانون اساسی، ارتش، وظیفه پاسداري از استقلال، تمامیت ارضي نظام ج. ا. ا. را بر عهده دارد و به‌حکم آیه کریمه: «و ان جندنا لهم الغالبون و...» وظیفه دارد جهت غالب شدن بر دشمنان ج. ا. ا. بر توانمندهای دفاعی خود بیافزاید؛ لذا با نگرش به نسبی بودن امنیت و مطلق بودن تهدید، حفظ آمادگی و تمرین شرایط نبرد واقعی جهت غافلگیر نشدن در برابر تعرضات نیروهای منطقه و فرامنطقه‌ای و طیف مختلف تهدیدات من‌جمله: تهدیدات نرم، سخت، نیمه سخت و ترکیبی از حیطه وظایف اصلی ارتش ج.ا.ایران و بخصوص نیروی دریایی راهبردی آن می‌باشد.
 ازنظر اندیشمندان علوم سیاسی و مدیریت راهبردی نظامی، تهدید عبارت است از: قابلیت‌ها، نیّات و گاه اقدام دشمنان بالقوه و بالفعل برای ممانعت از دست‌یابی موفقیت‌آمیز خودی به علائق و مقاصد امنیت ملی به‌نحوی‌که ثبات سیاسی و امنیت ملی کشور به خطر بیفتد. تهدید ممکن است اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، نظامی و یا تهدید نرم، سخت، نیمه سخت و هوشمند بوده و ازنظر نوع تهدید خارجی یا داخلی باشد. در حال حاضر نیروهای فرامنطقه‌ای و رژیم صهیونیستی با حضور در قفقاز جنوبی و میل به حضور در آسیای مرکزی و گسترش این حضور همواره درصدد تهدید نظامی نظام مقدس ج.ا.ایران به روش‌های ذیل بوده‌اند:

تهدید نوین (ش. م. ه)
تهديداتي هستند كه عمدتاً از طريق ابزارهاي جنگي شیمیایی، میکروبی و هسته‌ای که به‌اختصار ش. م. هـ نام دارد انجام شد و مربوط به جنگ‌هایی است که در آن‌ها از سلاح‌های شیمیائی، بيولوژي و رادیواکتیویته و هسته‌ای استفاده شد.

تهدید متقارن (همطراز)
کشوری که دارای تجهیزات نظامی بیشتر و بهتر است، ظرفیت تهدیدکنندگی بیشتری دارد. تهدید این کشور در مقابل یک کشور ضعیف‌تر تهدید متقارن یا هم‌طراز تلقی می‌شود؛ اما اگر کشور ضعیف‌تر، تهدید غیرمتعارف نسبت به منابع قدرت حریف قوی‌تر ایجاد کند تهدید نامتقارن یا ناهمطراز است. نکته قابل‌توجه آن است که قدرت‌های بزرگ آسیب-های بزرگی نیز دارند و همین امر تهدیدهاي نامتقارن علیه آن‌ها را بیش‌تر و متنوع‌تر می‌نماید. تهدیدهاي نامتقارن ازنظر نوع، شیوه و ابزارها کاملاً منعطف و وسیع می‌باشد و یک دولت، سازمان و حتی افراد می‌توانند این تهدید را اجرا کنند.

تهدید نامتقارن /ناهمگون/ناهمطراز
هر نوع عملیات یا تهدید از طرف نیرویی قوی علیه نیرویی ضعیف را تهديد ناهمگون مي‌گويند. تهدیدهای ناهمگون اغلب بسیار متنوع و چندبعدی هستند این تهدیدها می‌توانند از زمین، دریا، هوا، زیردریا، فضا و جو باشند؛ یعنی تهدیدها و عملیات علیه آن‌ها فقط با جغرافیا مشخص و تعریف نمی‌گردد. رویکردهای ناهمگون به‌طورکلی اثر شدید روانی است مانند ضربه (شوک) یا نوعی سردرگمی که روی ابتکار، آزادی عمل یا میل و اراده دشمن اثر می‌گذارد. اتخاذ روش‌های ناهمگون نیاز به برآورد آسیب‌پذیری‌های دشمن دارد و اغلب از ابتکار عمل تاکتیکی غیر سنتی، تسلیحات و یا فناوری‌ها بهره‌گیری می‌نماید که می‌تواند در تمام سطوح جنگ (تاکتیکی، عملیاتی و راهبردی) و دیگر طیف‌های عملیات نظامی مورداستفاده قرار
 گیرند.
تهدید مرکب/ هیبریدی
مفهوم تهدید هیبریدی القاء کنندۀ تکامل هنر و تغییر پارادایمی بالقوه به‌مثابۀ انقلابی در امور نظامی از حیث دکترین و سازمان است. این تهدید در شکل مدرن آن، پس از جنگ اول خلیج‌فارس ملغمه‌ای از فعالیت‌های تهدیدآمیز نامحدود را بنا نهاد که رمزگشایی از آن سخت است. مفهوم هیبرید به‌عنوان یک روش‌شناسی جمعی نامحدود مرزهای شناختی تهدیدات سنتی را که مشخصۀ آن‌ها به‌کارگیری خشونت جمعی سازمان‌یافته بود، درنوردیده است. به این نوع تهدید ترکیبی نیز گفته می‌شود. تهدیدی که در شکل ابزاری می‌تواند از ترکیب سامانه‌های مختلف ساخت چند کشور استفاده شود؛ و در اجرا تهدید می‌تواند ترکیبی از تهدیدات سخت، نیمه سخت، نرم و هوشمند توسط یک کشور و یا تعدادی از کشورها علیه کشور هدف اجرا گردد.

 تهدیدات نوپدید
تهدیدات نوپدید دانش‌محور بوده و در موارد زیادی از فناوری‌های نوظهور حاصل می‌شوند. فناوری‌های نوپدید آن دسته از فناوری‌های جدید و در حال ظهوری هستند که پی‌ریزی قابلیت‌های فنی آینده را موجب می‌شوند. آن‌ها محیط آینده‌ای را به تصویر می‌کشند که در آن نیروهای مسلح مجبورند در آن عمل نمایند. آن‌ها به‌صورت بالقوه می‌توانند راه‌حلی را تعریف و تجهیز نمایند که در آن جنگ‌افزارهای مدرن ایجاد گردند و ممکن است سبب منسوخ شدن قابلیت‌ها و تجهیزات موجود گردند. 
در این رابطه نیروی دریایی راهبردی  ارتش ج.ا.ایران با رصد مداوم تهدیدات نسبت به بازدارندگی هوشمندانه اقدام می‌نماید.و بازدارندگی هوشمندانه: اقدام يا مجموعه‏اى از اقداماتی است كه برای پیشی جستن از اقدامات خصمانه‌ي دشمن صورت مى‏گيرد. به‌عبارتی‌دیگر کلیه اقداماتی که انجام می‌شود تا دشمن را از حمله به ما منصرف کرده و یا در فکر دشمن هزینه حمله را به حد بالایی افزایش دهد. باید گفت که در حوزه بازدارندگی اقدامات دولت‌ها متفاوت و در محورهایی هم مشترک است و هر کشوری با توجه به ظرفیت‌ها و توانمندی‌های خود اقدام به بازدارندگی می‌نماید.

عوامل مؤثر بر بازدارندگی  نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران:
*نقش تجربیات گذشته دفاعی و میزان مقاومت و افتخارآفرینی آن‌ها در طول 8 سال دفاع مقدس و 43 سال مقاومت فعالانه.
*نمایش قدرت (برگزاری رزمایش‌ها، تمرینات تاکتیکی، عملیاتی و راهبردی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران). 
*میزان پای بندی منحصربه‌فرد کارکنان نیروی دریایی راهبردی ارتش به اعتقادات و باورهای مذهبی و مشروعیت دفاع (شهادت‌طلبی). 
*ایجاد ابهام در برآورد قدرت نیروهای دفاعی وعدم اطلاع دقیق از قدرت واقعی در نظر دشمنان. 
*تلاش نیروی دریایی راهبردی ارتش ج.ا.ایران در همگرایی عقیدتی و انسجام ملی و تکیه‌بر دفاع مردمی. 
*استفاده بهینه و حداکثری نیروی دریایی راهبردی از موقعیت ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران.
*دکترین دفاعی متأثر از اندیشه‌های دفاعی امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی). 

اقدامات مؤثر بازدارندگی هوشمندانه و فعالانه نیروی دریایی راهبردی ارتش ج.ا.ایران در رزمایش مشترک مرکب خزر
نیروی دریایی راهبردی ارتش ج.ا.ایران با انجام رزمایشی متفاوت تمامی سناریوهای شناخته‌شده نظامی را به شکلی بومی‌سازی شده باقابلیت بازدارندگی هوشمندانه و فعالانه در رزمایش مشترک ایران - روسیه به نمایش خواهد گذاشت. مواردی نظیر:
*تمرین هم‌افزایی و هماهنگی، عملیات ترکیبی.
*طراحی صحنه جنگ.
*عملیات متحرک هوایی.
*عملیات نفوذ و تهاجم.
*خروج از راهبرد تدافعی فعال و اتخاذ راهبرد تهاجمی فعال.
*اخلال در سامانه‌های فرماندهی و کنترل (جنگال).
*پدافند نقطه‌ای و پدافند ارتفاع پست، میانی و بلند.
*شکار پهپاد.
*دفاع همه‌جانبه.
*تهاجم هوایی دور ایستا.
*عملیات نامنظم.
*تست سلاح‌های متعارف.
*نمایش تهدید، نمایش قدرت و نمایش بازدارندگی.
*تمرین وابستگی کمتر به لجستیک متمرکز.
*فروپاشی روانی دشمن با تمرین سناریوهای عملیات روانی.
*تمرین اقدامات تاکتیکی در جهت گرفتن خروجی راهبردی.
*طراحی عرصه و قواعد رزم.
*جنگ ترکیبی خطی و غیرخطی.
*اتخاذ راهبردهای متنوع و تمرین سناریوهای مختلف دفاعی.
*مدیریت راهبردی صحنه جنگ.
*به نظم کشیدن وظایف و تعیین نقش و مأموریت‌ها.
*صورت‌بندی و آرایش نظامی غیرقابل‌پیش‌بینی.
*مدیریت زمان.
*تمرین الگوهای بازدارندگی.
رزمایش مشترک مرکب به مدت سه روز از 29 الی 31 تیرماه 1403 با حضور و مشارکت 5 کشور ساحلی با شعار «با هم برای دریای خزر ایمن و امن» با تمرین هم‌افزایی و هماهنگی موجب اعتلای شأن، موقعیت، اقتدار و نقش دو کشور در منطقه و نظام بین‌الملل به‌منظور تحکیم امنیت ملّی و پیشبرد منافع ملّی با تأکید بر تقویت همکاری‌های دوجانبه منطقه‌ای و بین‌المللی با اولویت کشورهای همسایه و غیر متخاصم و مقابله با افزون‌خواهی و اقدام متجاوزانه در روابط خارجی، تلاشی مؤثر برای رهایی منطقه از حضور نظامی بیگانگان انجام‌شده است. بی‌شک انجام چنین رزمایش‌هایی خود نمایش تهدیدی است برای دشمنانی که همواره چشم طمع به تمامیت ارضی ایران داشته‌اند و با ایجاد بازدارندگی در نمایش قدرت، هزینه اعمال ماجراجویی را برای دشمنان بالا خواهد برد و تهدیدات منطقه و فرا منطقه‌ای را در اقسام مختلف تهدید علیه ج.ا.ایران کاهش خواهد داد.