اصفهان – مریم مومنی خبرنگار اقتصادسرآمد-  در حالی هنوز ،مدت زمانی از پایان خاموشی های تابستانه برق صنایع فولادی نگذشته است که بحران نا ترازی گاز ،در ماه‌های سرد سال به دغدغه‌ای برای مسوولان این حوزه تبدیل‌شده است.
به گزارش اقتصادسرآمد، اتفاقی که درچند سال اخیر ،همواره فولادی‌ها را در فصول گرم وسرد سال درگیر خود نموده و تنگناها و زیان‌هایی را موجب شده است.

فولاد مبارکه پیشران شرکت‌های فولادی
بر طبق آمار وزارت نیرو از حدود ۶۰ تا ۶۴ هزار مگاوات برق تولیدی در کشور حدود 3هزار و ۶۰۰مگاوات برق آن به صنایع فولادی اختصاص دارد.این چنین  که 6تا 7درصد برق کشور در بخش فولاد مصرف می‌شود .
به علاوه آخرین گزارش‌های شرکت ملی‌ گاز ایران نیز حکایت از آن دارد که فقط ۷ درصد از گاز تولیدشده در کل زنجیره فولاد مصرف می‌شود.
 بااین‌وجود هرساله با توجیه مصرف بالای برق وگاز توسط صنایع فولادی ، محدودیت‌های زیادی برای آن ها اعمال می شود. 
و عجیب ،آن که علی رغم افزایش ظرفیت تولید فولاد از 10میلیون  تن به 39 میلیون تن در سال‌های‌ اخیر، زیرساخت‌ها و انرژی‌ در کشور، متناسب‌ با رشد صنعت‌ فولاد ،ارتقا نیافته است‌ که این نکته خود ،جای تامل دارد.
چه‌بسا همین کمبود تولید انرژی ،باعث‌ شده است صنایع فولاد به دلیل محدودیت های برق وگاز در تحقق برنامه‌ریزی‌ هاوچشم اندازهای افزایش تولید خود با موانع زیادی همراه شوند.
در این میان فولاد مبارکه اصفهان، که به‌عنوان شرکت پیشران در بین فولادی‌ها مطرح است. خسارات سنگینی را ازناترازی های انرژی کشور متقبل شده است. هرچند این شرکت با سرمایه‌گذاری‌هایی در حوزه‌های تکنولوژی و استفاده از دانش روز، اقداماتی را مانند احداث نیروگاه‌های ۹۱۴ مگاواتی، نیروگاه خورشیدی ۶۰۰ مگاواتی، نیروگاه بادی ۱۰۰ مگاواتی و همچنین پروژه انتقال آب از دریای عمان به فلات مرکزی به انجام رسانده است. اما دیدگاه مسوولان وکارشناسان این حوزه برآن است که این اقدامات ،هنوز کافی نیست و تاکید برآن می شود دستگاه حاکمیت با نگاه جامع به ظرفیت‌های موجود در بخش معدن و صنایع فولاد کشور که می‌تواند جایگزین مناسبی برای اقتصاد نفتی باشد، تولیدکنندگان را یاری نماید.
حال آن که باوجود سرمایه گذاری های فراوان این شرکت درجهت خود تأمینی انرژی برق در سال‌های اخیر ، همواره درجدال با کمبود انرژی، دچار ضررهایی شده است. 
دراین زمینه سلیمی معاون بهره‌برداری فولاد مبارکه بیان می کند :باید به خاطر داشته باشیم که وقتی فولاد مبارکه به‌عنوان یکی از شرکت‌های زیرمجموعه ایمیدرو می‌تواند در مدت‌زمان کمتر از یک سال و نیم نیروگاهی را احداث نماید و به بهره‌برداری برساند، قطعاً ضرورت دارد که دستگاه حاکمیت نیز در بسیاری دیگر از بخش‌ها و صنایع دیگر کشور با حمایت‌های لازم شرایط دست‌یابی به چنین موفقیت‌هایی را هموار سازد. در نظر داشتن این نکته نیز بسیار حائز اهمیت است که در آینده نه‌چندان دور بسیاری از فولادسازی‌های در دست احداث که فراتر از ظرفیت لازم مجوز احداث گرفته‌اند، به بهره‌برداری خواهند رسید و نیاز به برق خواهند داشت؛ بنابراین باید برای افزایش ظرفیت‌های تولید انرژی اقدامی عاجل و مؤثر از سوی متولیان امر انجام شود.

خسارت‌های سنگین ناترازی های انرژی برای فولادی‌ها
خرداد ،تیر و مرداد ماه امسال با گرمای بی سابقه هوا و شدت گیری نا ترازی‌ها برقی، واحدهای صنعتی هم درگیر با خاموشی ها دچار خساراتی شدند.
به‌طوری‌که طبق برآوردهای انجام‌گرفته از سوی مراجع رسمی قطعی برق صنایع در سال جاری باعث شد که تولید 3میلیون تن، یعنی یک‌سوم تولید تابستان فولاد به دلیل کمبود برق از دست برود که این اتفاق به معنی کاهش حدود ۱.۵ میلیارد دلاری صادرات است .
حتی باوجود سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و تلاش‌های فراوان شرکت فولاد مبارکه برای مدیریت مصرف و مدیریت بحران در راستای کنترل خسارات و کاهش آسیب‌های ناشی از نا ترازی برق، اما عدم تأمین برق این شرکت در سال جاری موجب ایجاد زیانی گسترده شده و عدم النفع فولاد مبارکه از قطعی برق به میزان 57 هزار میلیارد ریال تخمین زده‌شده است.
خسارت این خاموشی‌ها برای واحدهای تولیدی گروه فولاد مبارکه موجب شد که ۴۴۰ هزار تن از تولیدات فولاد مبارکه ، 329 هزارتن در فولاد هرمزگان و 54 هزارتن هم در مجتمع فولاد سبا تولیدات از دست برود.  
و اکنون نیز با توجه به فرارسیدن فصول سرد سال ،نگرانی کمبود گاز برای مدیران این شرکت ،همانند چند سال گذشته ،همچنان پای برجا است.
بناییان مدیر ارشد تولید شرکت فولاد مبارکه در این باره بیان می‌کند: در تأمین گاز شرایط بحرانی در ایستگاه‌های انتقال گازداریم و بر اساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده در  فاز اول یعنی آبان ماه سال جاری با محدودیت گاز در ایستگاه‌های برداشت مواجه هستیم که منجر به کاهش تولید می‌شود.
این مسوول می‌افزاید: محدودیت گاز تا انتهای بهمن و اواسط اسفند ادامه دارد و فولاد مبارکه به جهت توانایی که در راستای ذخیره‌سازی آهن اسفنجی داشته، اقدامات لازم جهت ذخیره‌سازی را انجام داده است.
وی یادآور می‌شود: متأسفانه بقیه شرکت‌ها نمی‌توانند ذخیره‌سازی کنند و این موضوع تمام شرکت‌های فولادی را درگیر می‌کند که درنهایت به توقف تولید منجر می‌شود.
ودرپایان تأکید می‌کند : نا ترازی در برق و گاز سبب شده است تا میل به سرمایه‌گذاری در فولاد از دست برود.

سهم فولادی‌ها از مصرف گاز
گفتنی است در حالی نسبت به قطعی گاز ،بیم ونگرانی وجود دارد که جدای ازآمار ارائه شده ازسوی شرکت ملی گاز کشور ،مسوولان فولادی هم بیان می‌کنند سهم مصرف گاز طبیعی در کل زنجیره آهن و فولاد از معدن تا محصول نهایی کمتر از ۵ درصد مصرف کل کشور است. درصورتی‌که با اولین نشانه‌های سرما و کمبود گاز، نخستین اقدام ،اعمال محدودیت یا قطع کامل گاز صنایع فولادی است.
همان محدودیت‌هایی که در دوران گرم سال هم با قطعی‌های برقی برای این صنایع اعمال می‌شود و فولادسازان را با کاهش تولید و تحمل زیان سنگینی روبرو می‌کند که عواقبش بسیار سنگین‌تر است.
بهرام سبحانی رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در گفتگو با خبرنگار ما  بیان می‌کند : متأسفانه درزمینهٔ تأمین برق در تابستان امسال با مشکل مواجه شدیم و تولید کاهش یافت.وی می‌افزاید: و اکنون هم با ورود به فصل سرما نوبت محدودیت‌های گازی صنایع فولادی است.
به گفته این مسوول  اگر روزانه 850 میلیون مترمکعب گاز به شبکه تزریق شود حدود 35 میلیون مترمکعب از آن به‌کل زنجیره آهن و فولاد تزریق می‌شود. که نشان می‌دهد کل مصرف گاز در این زنجیره حدود 4 درصد از کل گاز شبکه است.
وی اظهار می‌کند:  با توجه به سهم اندک مصرف گازی که صنایع فولادی دارد نا ترازی گاز در این بخش جای سؤال دارد! 
احتمالاً به‌جای مدیریت مناسب برای رفع نا ترازی‌ها ،ساده‌ترین راهکار ،قطع گاز فولاد است که اگرگازکل زنجیره فولادی‌ها قطع شود نهایتاً 4 درصد صرفه جویی در مصرف‌شده است.
وادامه می‌دهد: درصورتی‌که در برابر این میزان ازصر فه جویی ،نقش فولاد در صنایع مختلف ،همچنین اشتغال‌زایی وارزآوری آن را باید در نظر گرفت. به علاوه زیان‌هایی که با قطعی گاز به وجود می‌آید هم بسیار زیاد است. به‌گونه‌ای که  افت تولید فولاد مبارکه یا ذوب‌آهن اصفهان به دلیل کاهش تأمین گاز ویا برق، موجب ایجاد مشکلات زیادی برای صنایع پایین‌دستی آن مانند خودروسازی،لوازم خانگی ،نفت و گازو..می شود.
این مسوول در ارتباط با جایگاه گاز در تولیدات فولاد بیان می‌کند: هفتاد درصد فولاد تولیدشده در دنیا با روش کوره بلند و با سوخت زغال‌سنگ تولید می‌شود. اما در ایران باوجود کمبود زغال‌سنگ و البته بی‌کیفیت بودن آن حدود 90درصد فولاد ما باانرژی گاز و برق تولید می‌شود که چنین فولادی ازلحاظ زیست‌محیطی مطلوب تراست.  
وی در پاسخ به اینکه راهکارهای فولادی‌ها برای رفع این نا ترازی‌ها چه بوده است می‌گوید: در فرایند فولادسازی داخل کشور ،عمدتاً گاز درواحدهای احیای مستقیم به مصرف می‌رسد و مصرف آن با نرم جهانی هم‌خوان است از طرفی هم برای کاهش این میزان مصرف ،راهکاری وجود ندارد.
رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران اظهار می‌کند : در ارتباط بااینکه فولادی‌ها خود اقدام به در اختیار گرفتن میدان‌ها گازی داشته باشند ویا از راهکارهایی مانند نیروگاه خورشیدی استفاده شود اقداماتی توسط فولادمبارکه انجام‌گرفته و پیگیری‌هایی شده است ولی درنهایت وظیفه اصلی شرکت‌های فولادی تولید فولاد وتوجه به افزایش تولید و صادرات است. 
به گفته سبحانی بر اساس چشم‌انداز بیست‌ساله قرار بوده است ما تا سال 1404به تولید 55 میلیون تنی از فولاد دست‌یابیم .اما تا امروز به ظرفیت ۳۲ میلیون‌تن ورتبه دهم تولید فولاد رسیده‌ایم. 
واضح است تا زمانی که ما با کمبود گاز و برق روبه‌رو هستیم، امکان بهره‌مندی از تمام ظرفیت نصب‌شده فولادی کشور را نخواهیم داشت.درحال حاضر،هم  تقریباً 20میلیون تن از ظرفیت مورد نظربه دلیل کمبود انرژی معطل‌مانده است.

یاری و حمایت دولتمردان هم لازم است
در شرایطی که حجم مصرف انرژی در کشور به‌طور فزاینده‌ای رو به افزایش است .به‌طور قطعی در زمان سرمای هوا با افزایش مصرف گاز خانگی هم روبرو هستیم  که معمولا در این زمان‌ها اولین و آسان‌ترین تصمیم ،برای عبور ازنا ترازی‌های گازی شامل حال صنایع بزرگی می‌شود که وقفه تولید در آن‌ها معنایی جز توقف چرخ تولید در کشور ندارد.
و اکنون با به نیمه رسیدن فصل پاییز، کابووس دوباره قطعی‌های گازی برای مدیران صنایع به‌ویژه فولادی‌ها آغاز که کاهش تولید ،کاهش سود وگرانی نهایی کالا هم ماحصل آن خواهد بود.
هرچند طرح‌ها و پروژه‌هایی از سوی صنایع فولادی مانند احداث نیروگاه ،اصلاح الگوی مصرف و حرکت به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر درجهت مقابله با کمبود انرژی دردست اجراست .اما مسئله آن است که اجرای کامل چنین پروژه‌هایی بسیار، زمان بروهزینه براست. به عبارتی بدون یاری و حمایت‌های دولتمردان و سرمایه‌گذاران ،برون‌رفت از این مشکلات ، دشواروحتی امکان‌ناپذیر، خواهدبود.