هزاران هکتار مزارع میگو هرمزگان در محاصره آلودگی ناشی از قاچاق سوخت
​​​​​​​گروه زیست دریایی-امید اسماعیلی-  «آلودگی ناشی از قاچاق سوخت که هزاران هکتار از مزارع پرورش میگو استان هرمزگان را تحت تأثیر قرار داده و نگرانی‌های جدی برای مزرعه داران ایجاد کرده است.» این مطلب را مجتبی قهرمانی رئیس کل دادگستری استان هرمزگان هفته نخست آذرماه سال جاری در نشست ویژه با تجار و فعالین اقتصادی این استان مطرح کرده بود و همزمان از ورود دستگاه قضا به این موضوع خبر داده بود.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد،  دستگاه قضایی استان هرمزگان مدت‌هاست مسائل زیست محیطی مربوط به حوزه آبزی‌پروری و سواحل خلیج فارس را با حساسیت ویژه‌ای مورد بررسی قرار می‌دهد. مدتی قبل نیز رئیس دادگستری این استان از ورود دستگاه قضا به موضوع پرداخت یک و نیم درصد عوارض آلایندگی از سوی شرکت‌های بزرگ خبر داده بود. این اتفاق قرار بود با همکاری اداره کل محیط زیست استان هرمزگان و با شناسایی صنایع آلاینده و ثبت آنها در سامانه‌های مربوطه جهت تشکیل پرونده قضایی برای متخلفین آغاز شود.
در همین حال موضوعی که طی هفته‌های گذشته مورد توجه مسئولان و رسانه‌ها قرار گرفته است، مربوط به آلودگی ناشی از قاچاق سوخت است که هزاران هکتار از مزارع پرورش میگو استان را تحت تاثیر قرار داده و نگرانی‌های جدی برای مزرعه داران ایجاد کرده است. از طرف دیگر اواسط آبان ماه گذشته بود که خبر ضرب الأجل ۱۰ روزه دستگاه قضایی هرمزگان به اداره کل محیط زیست استان جهت بررسی و ثبت وضعیت شرکت های آلاینده توسط روابط عمومی دادگستری هرمزگان در رسانه‌ها اعلام شد.

آسیب قاچاق سوخت به محیط زیست و آبزی‌پروری
قاچاق سوخت با وجود مبارزه جدی و سختگیرانه همچنان حرفه ای برای آتش زدن سرمایه ملی در هرمزگان خودنمایی می‌کند و تاکنون لطمه‌های فراوانی به محیط زیست آبزیان و درختان کم نظیر حرا زده است. تفاوت قیمت ریالی و دلاری، سهولت ارسال سوخت از طریق دریا به کشتی‌های بزرگ قاچاق سوخت در آب‌های خلیج فارس و دریای عمان و همچنین طولانی بودن مرز استان هرمزگان، زمینه را برای  قاچاق سوخت در هرمزگان   فراهم کرده و زیان‌های فراوان اقتصادی را به بار آورده است. استان‌های ساحلی هریک به نوعی درگیر قاچاق سوخت هستند ولی قاچاق سوخت در هرمزگان بیشتر معطوف به گازوییل به عنوان سبک و ارزان ترین سوخت بوده که با هر بار گران شدن قیمت دلار وسوسه قاچاقچیان برای قاچاق این سرمایه ملی بیشتر می‌شود.
بارها و بارها مسوولان  شیلات، محیط زیست و دوستداران زیست محیطی به این رویه قاچاقچیان اعتراض شده که نباید به هنگام تعقیب و گریز و حتی در شرایط عادی سوخت همراه خود در جنگل‌های حرا که نادرترین درختان دریایی هستند، در لابه لای ریشه این درختان مخفی و یا خالی کنند. صیادان وملوانان کشتی های صیادی هم به قضیه اعتراض دارند که چرا قاچاقچیان سوخت به خودشان اجازه دهند که سوخت در لابه لای ریشه درختان حرا مخفی کند و بوی تند ومواد نفتی موجب خفگی و تلف شدن آبزیان نابالغ شود.

خطر آلودگی‌ها برای مزارع میگو هرمزگان
آلودگی‌های نفتی و پساب‌های شهری و حتی خود مزارع پرورش میگو به‌عنوان آلوده‌کننده‌های محیط‌زیست، حیات میگوهای ذخایر طبیعی را در آب‌های کشور تهدید می‌کنند. آن‌طور که کارشناسان می‌گویند ممکن است عامل کاهش مواد غذایی میگوها نیز علت دیگری برای کم شدن جمعیت این گونه‌های کف‌زی در برخی از مناطق آبی کشور باشد. آلوده‌شدن مزارع پرورش میگو در هرمزگان آنقدر مهم و مسأله‌ای ملی است که پای دستگاه قضا را به این موضوع باز کند.

تجربه تلخ کاهش تولید میگو در بوشهر
چند سالی می‌شود که بوشهر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مناطق پرورش میگو در کشور و حتی به‌عنوان قطب این صنعت شناخته می‌شود. آمارها نشان می‌دهد که بیش از نیمی از میگوی تولیدی ایران، متعلق به بوشهر است. با این تفاسیر و در کنار تمام پتانسیل‌های موجود و زیرساخت‌های مناسب، ورود بیماری‌های مختلف به سایت‌های پرورشی، تهدیدی جدی برای تولید و آینده این صنعت به‌شمار می‌آید. امسال در ۱۲مجتمع پرورشی به مساحت ۶۱۰۰ هکتار از اراضی ساحلی استان بوشهر زیر کشت میگو رفته و پیش‌بینی می‌شود حدود ۱۵هزار تن میگو از این مزارع برداشت شود. برآوردها نشان می‌دهد که تولید سالانه میگو در بوشهر به نسبت سال‌های گذشته کاهش یافته و اگر تدابیر لازم برای کنترل بیماری‌ها اتخاذ نشود، در سال‌های آینده نیز با کاهش بیشتری در تولید مواجه خواهیم بود.

تهدید آلودگی همسو با بیماری برای میگو
آنطور که کارشناسان حوزه شیلات گفته‌اند با ورود بیماری‌ها به سایت‌های پرورشی، تولید میگو به چالش خواهد کشید. این موضوع نگرانی‌های زیادی را در میان تولیدکنندگان و فعالان این حوزه ایجاد کرده است. برای مقابله با بحران موجود و جلوگیری از گسترش بیماری‌ها در مزارع پرورشی، نیاز به اتخاذ تدابیر جامع و کارآمد است. با این حال ورود بیماری به مزارع میگو تنها چالش پیش رو تولیدکنندگان این محصول نیست و در استان هرمزگان موضوع آلودگی‌های ناشی قاچاق سوخت هم همسو با برخی دیگر از مسائل موجب ایجاد مشکلاتی برای تولید و تکثیر میگو در این استان استراتژیک کرده است.

بی‌توجهی به نیازهای پرورش‌دهندگان میگو
مزارع پرورش میگو به‌عنوان بزرگترین مراکز تولید آبزیان به‌شمار می‌آیند و مشاغل زیادی را به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم ایجاد می‌کنند، اما بی‌توجهی به نیازهای آنها و بالا رفتن میزان آلاینده‌ها روزهای سختی را برای فعالان این عرصه به وجود آورده است. بیش از یک دهه است که موضوع کاهش میزان و جمعیت میگوها نگرانی‌های زیادی را به وجود آورده است. هرچند هر بار علتی برای این موضوع اعلام می‌شود و تحقیقاتی هم صورت می‌گیرد، ولی گویی هنوز نتیجه مشخصی به‌دست نیامده و نمی‌توان به بررسی‌ها استناد کرد.

تکرار تجربه 10 سال قبل؟
۱۰سال پیش زمانی که اعلام شد جمعیت میگوها در منطقه در آب‌های هرمزگان کاهش یافته است، طرحی تحقیقاتی برای بررسی علت این امر در اداره کل شیلات استان تعریف و اجرای آن بر عهده پژوهشکده اکولوژی خلیج‌فارس و دریای عمان گذاشته شد. همان زمان برای اجرای این طرح، گشت‌های تحقیقاتی صورت گرفت. در همان زمان عنوان شد که به احتمال زیاد آلودگی نفتی ناشی از قاچاق سوخت در منطقه یکی از عوامل از بین رفتن لارو میگوهاست. زیرا لاروها در خورها یا همان خلیج‌های کوچک به‌ویژه در منطقه خلیج‌فارس و جنگل‌های حرا پناه می‌گیرند و به علت بالا و پایین شدن آب، مواد نفتی به مرور تاثیر زیادی بر روی آنها می‌گذارد.
البته این تمام ماجرا نبود و بخشی از نتایج تحقیقات نشان می‌داد وجود فاضلاب‌های ناشی از فعالیت مزارع میگو در سواحل نیز عامل دیگر این کاهش جمعیت است. زیرا غذایی که برای میگوها در استخر ریخته می‌شود به احتمال زیاد تمام آن مصرف نمی‌شود. از این رو در زمان تعویض آب حوضچه‌ها مواد آلی زیادی که با باکتری‌ها در حال تجزیه هستند وارد دریا می‌شود که می‌تواند به موجودات کف‌زی از جمله میگو‌ها آسیب وارد کند.