«روزنامه دریایی سرآمد» گزارش می‌دهد

تحقق رشد 8درصدی اقتصاد از مسیر دریا!

گروه دریاپایه-امید اسماعیلی-  اقتصاد دریامحور در حال حاضر سهم اندکی از رشد اقتصادی کشور را به خود اختصاص داده است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که برای دستیابی به رشد 8درصدی هدف‌گذاری‌شده برای اقتصاد کشور، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و افزایش سهم اقتصاد دریا از اقتصاد ملی ایران هستیم.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، به نظر می‌رسد دولت چهاردهم به این جمع‌بندی رسیده است که برای دستیابی به رشد اقتصادی پایدار باید سرمایه‌گذاری هدفمند و برنامه‌محور در حوزه دریا، بنادر و سواحل را در دستور کار قرار دهد. برگزاری جلسات هفتگی اقتصاد دریامحور در هیات دولت به ریاست مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری و با حضور وزرا و دعوت از مسئولان نهادها و دستگاه‌های دیگر مرتبط با این حوزه نیز نشان‌دهنده درک این اهمیت از سوی دولتمردان است.
اقتصاد دریامحور در ادبیات جهانی عموماً با عنوان اقتصاد آبی شناخته می‌شود. اقتصاد دريامحور به ‌منزله استفاده پایدار از ظرفیت منابع و گستره‌های آبی اعم از اقیانوس‌ها، دریاها، دریاچه‌ها و جزایر برای رشد اقتصادی، بهبود وضعیت معیشت و ایجاد اشتغال و در نهایت افزایش تولید ناخالص داخلی تعریف می‌شود. ازاين‌رو، حوزه اقتصاد دریا فراتر از مواردی از قبیل شیلات و گردشگری دریایی است و مستلزم ظهور و حمایت از صنایع مرتبط با آب و دریا و از جمله حمل‌ونقل دریایی، گردشگری دریایی، انرژی‌های تجدیدپذیر، آبزی‌پروری و شیلات، بیوتکنولوژی دریایی، زیست هواشناسی و معدنکاری دریایی است.
اقتصاد دریامحور، راهبردی اساسی، توسعه‌ای و کنش‌گرا و در نهایت تحول‌آفرین است، زیرا در سطح بالاي كشور نهادها و سازمان‌های مختلفي از جمله مناطق آزاد و ويژه اقتصادي را شامل مي‌شود. توسعه‌ای است، چراکه با موضوعات مختلفي مانند جمعیت‌پذیری، ایجاد زیرساخت‌ها و ارتباطات گره خورده است. کنش‌گر و تحول‌گراست، زیرا محرک جدی به‌کارگیری و به‌کاراندازی صنایع و اشتغال در دریاها و سواحل است. 

برنامه هفتم و اقتصاد دریامحور
در برنامه هفتم توسعه موضوع «اقتصاد دریامحور» مطرح شده و مورد تاکید قرار گرفته است ضمن اینکه در این برنامه مسئله استقرار 8درصد جمعیت کشور در پسکرانه سواحل جنوب کشور نیز پیش‌بینی شده است. توسعه سواحل دریا که ظرفیت رشد اقتصاد و اشتغال صدها هزار نفر را دارد، این‌بار با ساخت شهرک‌های مولد دریایی وارد مرحله جدیدی شده است. افزایش ۷درصدی سهم دریا از تولید ناخالص داخلی و ایجاد شغل برای ۱۰۰هزار نفر در سال، حداقل آورده توسعه اقتصاد دریامحور برای کشور است. گزارش سازمان برنامه‌وبودجه نشان می‌دهد. اقتصاد دریا یا همان اقتصاد آبی، محور فعالیت‌های مرتبط با دریا در حوزه‌های کشتیرانی، شیلات، انرژی‌های تجدیدپذیر دریایی و گردشگری ساحلی بوده که ایران را با داشتتن ۵،۸۰۰کیلومتر مرز آبی مزیت‌دار کرده است.

سهم اقتصاد ایران از دریا
سهم اقتصاد جهانی، به‌ویژه کشورهای پیشرفته از اقتصاد دریامحور، حداقل ۸۰درصد است و سهم ایران کمتر از ۲درصد.این اختلاف به اندازه‌ای فاحش است که ضرورت برنامه‌ریزی برای افزایش سهم اقتصاد ایران از اقتصاد دریا را جدی‌تر از گذشته کرده است. به نظر می‌رسد در طول سال‌های گذشته ظرفیت بزرگ دریایی و سواحل ایران در نظر گرفته نشده و از این ظرفیت عظیم و «مزیت جغرافیایی» مهم و استراتژیک، استفاده نشده است و توانمندی‌های زیادی وجود دارد که همچنان راکد و بی‌مصرف هستند. کارشناسان اقتصادی معتقدند که تحقق بند ۱۰ سیاست‌های برنامه هفتم توسعه ایران نیز بدون توجه جدی به دریا، سواحل و اقتصاد دریامحور ممکن نیست. همچنین در بند ۱۱ برنامه هفتم توسعه کشور، به صراحت و روشنی بر محور دریا تاکید شده است. با این نگاه است که باید انتظار داشت برنامه هفتم توسعه، برنامه توسعه سواحل و تحقق اقتصاد دریامحور در ایران باشد.
کارشناسان اقتصادی معتقدند توسعه بنادر و زیرساخت‌های مرتبط با حمل‌ونقل دریایی، هزینه‌های تجارت خارجی را کاهش داده و دسترسی به بازارهای جهانی را تسهیل می‌کند و درآمدهای غیرنفتی ایران را سالانه تا ۵میلیارد دلار ارتقا می‌دهد. بر این اساس با رونق توسعه اقتصاد دریامحور، مشاغل متعددی به‌ویژه در مناطق ساحلی و کم‌برخوردار ایجاد می‌شود و علاوه‌بر ارزآوری، امنیت غذایی کشور تقویت می‌شود. از سوی دیگر برخی کارشناسان حوزه محیط‌زیست می‌گویند که اگر این توسعه بدون توجه به ابعاد زیست‌محیطی پیامدهای جبران‌ناپذیری دارد، توسعه بنادر و افزایش رفت‌وآمد کشتی‌ها تاثیر منفی بر اکوسیستم‌های ساحلی و منابع طبیعی دریایی دارد در این صورت آلودگی آب‌ها افزایش یافته و زیستگاه‌های آبزیان تخریب می‌شود.

تحقق رشد 8درصدی اقتصاد با رونق اقتصاد دریامحور
در همین حال یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه اگر می‌خواهیم شاهد رشد در اقتصاد دریامحور باشیم، باید برنامه ویژه‌ای داشته باشیم، عنوان کرد: با اقداماتی در حوزه‌هایی نظیر صنعت شیلات و حمل‌ونقل و همچنین انتقال صنایعی که متناسب با اقلیم ایران و پتانسیل موجود در کشور فعالیت می‌کنند به کنار دریا منتقل، می‌توان مقدمات لازم جهت توسعه سواحل و بهره‌مندی از اقتصاد دریامحور را فراهم کرد.
حامد یزدیان، عضو کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط‌زیست مجلس در گفت‌وگویی با ایسنا، با تاکید بر ضرورت توجه به اقتصاد دریامحور از سوی دولت و دستگاه‌های مختلف اظهار کرد: واقعیت این است که موضوع اقتصاد دریامحور از مطالبات رهبری است که در برنامه هفتم نیز آمده، اما هم دولت فعلی و هم دولت قبلی خیلی در این زمینه به صورت جدی عمل نکردند. وی با اشاره به برخورداری ایران از ۵۸۰۰کیلومتر ساحل در مناطق شمالی و جنوبی کشور گفت: با توجه به اینکه در مقایسه با کشورهای منطقه، بیشترین ساحل به‌ویژه در جنوب کشور متعلق به ایران است، این موضوع می‌تواند منبع اقتصادی مهمی برای کشور باشد؛ بر همین اساس جهت بهره‌مندی از ظرفیت‌های سواحل باید با برنامه‌ریزی درازمدت و کوتاه‌مدت اقدام کرد، اما متاسفانه استراتژی بلندمدتی در این زمینه در دولت‌های مختلف مشاهده نمی‌کنیم.
این نماینده مجلس با تاکید بر اینکه اگر می‌خواهیم شاهد رشد در اقتصاد دریامحور باشیم، باید برنامه ویژه‌ای داشته باشیم، عنوان کرد: با اقداماتی در حوزه‌هایی نظیر صنعت شیلات و حمل‌ونقل و همچنین انتقال صنایعی که متناسب با اقلیم ایران و پتانسیل موجود در کشور فعالیت می‌کنند به کنار دریا منتقل، می‌توان مقدمات لازم جهت توسعه سواحل و بهره‌مندی از اقتصاد دریامحور را فراهم کرد. به اعتقاد من، متاسفانه هیچ انسجامی در زمینه بهره‌مندی از مواهب دریا در کشور وجود ندارد و اشکال اصلی در این زمینه آن است که یک مغز متفکر و منسجمی در دولت برای بحث اقتصاد دریا وجود ندارد.
یزدیان با بیان اینکه «بسیاری از مشکلات کشور ساختاری است»، ادامه‌ داد: مسائلی نظیر توسعه‌ اقتصاد دریامحور از موضوعات بین‌بخشی است که باید با همکاری و همراهی وزارتخانه‌های مختلف مورد توجه قرار گیرد. به نظرم باید یکی از کار ویژه‌های معاون اول رئیس‌جمهور بحث اقتصاد دریامحور و برنامه داشتن برای موضوع باشد. 
وی در پایان تاکید کرد: اگر ما به اقتصاد دریامحور بپردازیم، می‌توانیم حتی به بیش از رشد ۸درصدی سالانه پیش‌بینی‌شده در برنامه‌های توسعه دست پیدا کنیم. پتانسیل‌های بسیار خوبی در حوزه دریا در کشور وجود دارد و مطمئن هستم میزان قابل‌توجهی از رشد ۸درصدی پیش‌بینی‌شده برای اقتصاد در برنامه‌های پیشرفت را می‌توان از طریق اقتصاد دریامحور محقق کرد.
 تحقق رشد 8درصدی اقتصاد از مسیر دریا!
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه