گروه فرهنگ دریا - ایرج گلشنی - قلک، عنوان نشریه‌ای است برای فرزندان گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در سنین 3 تا 6 سال. قبل از هر چیزی باید گفت، فارغ از هر نقد و نظر، اصل و اساس کار چنان شریف و شایسته است که هیچ نقد منفی نمی‌تواند خللی در این کشتی بادبان کشیده به سمت اقیانوس نسل‌ها را زیر سوال ببرد. اصل موضوع چنان مهم و حیاتی است که به هر شکل و شمایل باید آن را ستود و مورد تحسین قرار داد. شاید این تنها نشریه‌ای است که به طور مستقل و کامل به رابطه دریا و نسل‌ها توجه دارد و از این بابت، دست گردآوردندگان آن را به گرمی فشرد و بر چشم نهاد. آن چه در این نوشتار قصد نگارش آن را دارم، تایید اصل و البته نکاتی برای بهبود است. چند نکته قابل تامل و توجه می‌تواند هم‌اندیشی روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد با اهالی قلک محسوب شود و نه چیز دیگر.

اول: نام و عنوان
قلک، نام این نشریه است. از همان ابتدا توی چشم ذهن فرو می‌رود و یک سوال بزرگ ایجاد می‌کند: چرا قلک؟ چه رابطه‌ای می‌تواند بین قلک و دریا و نسل‌ کودک وجود داشته باشد؟ آیا این عنوان برای این نشریه ارزشمند، مناسب است؟ 
از دیدگاه این قلم، هیچ مناسبتی پیدا نشد و نمی‌توان با تفاسیر و توجیهات و توضیحات قانع شد که یک نشریه دریایی، عنوان قلک را با خود حمل کند. تناسبی احساس نشد. تصور کنید به یک آدم نحیف و لاغر و ضعیف، نام رستم بگذارند. آیا تناسبی حس می‌شود و با صدا کردن آن فرد، حس خوبی به آدم دست می‌دهد؟ 
می‌دانیم که اسم و محتوا اگر همراهی داشته باشد، ارتباط بهتری برقرار می‌شود، مگر این که منظور از اسم و محتوا، چیز دیگری باشد که با ذهن قرابت مستقیم نداشته باشد. می‌گویند، نصرالدین حلوا می‌فروخت و فریاد می‌زد آی سرکه! گفتند ملا، تو حلوا می‌فروشی چرا می‌گویی سرکه؟! گفت از مگس‌ها بیم دارم!
این شوخی کوچک برای آن است که بگویم خیلی رابطه معنادار و ملموسی بین قلک و دریا و کودکان دریایی پیدا نکردم، کما این که ممکن است طول و تفسیری داشته باشد که نگارنده از آن آگاه نیست. 
تصور من بر این است که بهتر بود به جای قلک، عنوانی زیب دفتر باشد که رابطه‌ای با کودک و دریا داشته باشد. 

دوم: لوگو
سادگی لوگوی قلک، و ریتم طرح و رنگ و نور در این لوگو، قابل قبول است. ساده و بی آلایش معنای خودش را می‌رساند و به اسم تایپوگرافی، چنان درهم و برهم نشده که کودکان با آن رابطه برقرار نکنند. اما خط روی کاف که تداعی سوراخ قلک است و سکه‌ای آفتاب نشان که قرار است در آن فرو رود، به شدت به کار لطمه زده است. باز این پرسش در ذهن متبادر می‌شود: چرا قلک؟ چرا سکه؟ دریا کجاست؟ کشتی کجاست؟ ملوان کجاست؟ کاپیتان کجاست؟ خلاصه این که بهتر بود عنصر دریایی لوگو را تزیین کند و معنا ببخشد. 

محتوای عمومی و فنی
محتوا به موضوع کشتی و کشتیرانی و سفر و کار دریایی متمرکز است که نقطه حسن و مثبت کار است. قلک از نظر مفهومی که می‌رساند به سمت و سوی بانکداری و اقتصاد و سرمایه گذاری میل دارد، اما بر عکس عنوان، محتوا به سمت درست و هدف معلوم جهت‌گیری کرده است که نقطه مثبت کار است. با این حال، از نظر فنی، ایراداتی وارد است. مثلا اوزان در اشعار رعایت نشده و حتا در بسیاری موارد، قافیه اشعار از نظر فنی درست نیستند. در بخش داستانک‌ها و اطلاعات عمومی، اغلب زبان از دایره کودکان بین سه تا شش سال خارج می‌شود و به زبانی مطنطن برای کودک می‌رسد که این نیز نقطه ضعف بزرگی است. با تمام این‌ها همان طور که در ابتدا نگاشتم، ارزش اصل کار چنان است که می توان از ایرادات فنی به امید بهبود در آینده گذشت و نباید به خاطر پاره‌ای ایراد فنی، اصل کار را زیر سوال برد. 
اما از نظر محتوایی، نکته مهمی هست که لازم می‌دانم به آن اشاره کرده و هشداری بدهم. در پاره ای موارد، محتوای نشریه، «دریازدایی» می‌کند. این بسیار نامطلوب و خطرناک است. کودک و نوجوان باید عاشق دریا شود نه «دریا هراس». نکاتی در مطالعه این نشریه انگار قصد دارد ما را از دریا بترساند. تاکید بر سختی کار دریا، دور ماندن از شهر و خانواده، آرزوی پاگذاشتن روی خشکی! دل تنگ شدن برای راه رفتن در ساحل، خطر غرق کشتی و مردن دریانوردان و... بسیار به چشم می خورد. نه این که نباید به سختی کار دریا اشاره کرد، اما پرداختن به این مقوله به نظر این قلم، حساسیت خودش را دارد. این که کودک و نوجوان همواره در هراس از برگشت پدر باشد یک چیز است و این که به زحمت و تلاش پدر خود آگاه شود چیز دیگر. به هر روی، حساسیت در انتقال محتوا به کودک و نوجوان همواره بالا بوده است و بهتر است کمی بیشتر به این نکته دقت شود. 

همت روابط عمومی گروه کشتیرانی
همت بلند این روابط عمومی را از دو جهت ستایش می‌کنم. یکی از باب این‌که جرات کرده و وارد ادبیات کودک شده است و مهم‌ترین نسل دریایی ایران را هدف قرار داده است. بسیار پر اهمیت و سزاوار تقدیر است. و دیگر آن که برای اولین بار چنین ایده‌ای را مطرح کرده و قطعا برای تصویب و تثبیت آن خون دل ها خورده است. نمی‌دانم کیست و کاش بهتر معرفی و تقدیر شود؛ زیرا همواره ایده‌پرداز اول، بسیار گرامی است و خوب است همواره از وی یاد شود. 

تولیدکننده قلک
صاحب امتیاز این نشریه دوست داشتنی، موسسه مطبوعاتی دایره رنگی ایده آل است که با سردبیری معصومه یزدانی کارگردانی می‌شود. از دو جهت جای تبریک دارد. یکی از آن جهت که کار به طور کلی در حوزه کودک، کاری شاق و سخت و سترگ است و اهالی تولید این نشریه تا حد مطلوبی از عهده آن برآمده‌اند و اصل کار را به تولید می‌رسانند. منهای ایرادات فنی که وجود دارد، اصل تولید قابل تحسین است. و دیگر این که کار کودک با گرایش خاص و اختصاصی به مقوله کشتی و دریا، سخت‌تر از مباحث عمومی و موضوع‌های کلی است. دست و قلم بسته‌تر است و تولید یکسان و هم نواخت، مشکل‌تر از موارد عام و عمومی است. با این وجود، کاری تولید می‌شود که با محتوای کشتی و دریا، رابطه‌ای معنادار و مستقیم بین فرزندان و والدین دریایی ایجاد می‌کند. یک خلاء بی‌نهایت بزرگ را پُر کرده است و از این نظر، خوب است مورد حمایت و تحسین هر چه بیشتر به امید محتوای بهتر قرار گیرد.