مصر از تخفیف 15درصدی در کانال سوئز چه هدفی دارد؟
​​​​​​​گروه اقتصاد بین‌الملل- توحید ورستان- اخیرا اداره کانال سوئز (SCA) از تخفیف ۱۵درصدی در هزینه‌های ترانزیت برای کشتی‌های کانتینری با تناژ خالص حداقل ۱۳۰.۰۰۰تن متریک خبر داد که از ۱۵مه۲۰۲۵ لازم‌الاجرا و به مدت ۹۰روز معتبر است. این اقدام در پی کاهش درآمد و تردد به دلیل چالش‌های امنیتی در دریای سرخ صورت می‌گیرد که باعث شده خطوط کشتیرانی بزرگ مسیر کشتی‌ها را به سوی «دماغه امیدنیک» تغییر دهند. هدف از تخفیف استراتژیک مصر، بازگرداندن اطمینان کافی در مورد قابلیت دوام کانال به‌عنوان یک مسیر دریایی حیاتی است.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، آنطور که رسانه میدل‌ایست بریفینگ گزارش داده؛ اهمیت تجاری کانال سوئز از اواخر سال۲۰۲۳ به‌شدت تحت تاثیر قرار گرفت، زیرا تشدید تنش‌ها در منطقه دریای سرخ، ترافیک دریایی را مختل کرد. گروه حوثی‌های یمن، کشتی‌های مرتبط با اسرائیل و متحدانش را هدف قرار دادند که این امر نگرانی‌های ایمنی قابل‌توجهی برای شرکت‌های کشتیرانی جهانی ایجاد کرده است. با افزایش تنش‌ها، بسیاری از بزرگ‌ترین خطوط کانتینری جهان تصمیم گرفتند به‌طور کامل از کانال سوئز اجتناب کرده و کشتی‌ها را به اطراف دماغه امیدنیک هدایت کنند.
هرچند این تصمیم باعث افزایش مصرف سوخت و طولانی‌شدن زمان تحویل ۱۰ تا ۱۴روز شد، اما در بحبوحه خطر حملات موشکی و پهپادی، جایگزین امن‌تری ارائه داد. در این میان، تأثیر این بحران بر زیرساخت‌های تجاری مصر فوری و شدید بود. ترافیک کانال تقریباً به نصف کاهش یافت و از ۲۶۴۳۴کشتی در سال۲۰۲۳ به تنها ۱۳۲۱۳کشتی در سال۲۰۲۴ رسید. حجم کلی محموله‌های عبوری از کانال حتی به‌طور چشم‌گیری کاهش و نسبت به سال گذشته ۶۶.۶درصد افت کرد. کشتی‌های کانتینری و ال‌ان‌جی با کاهش ۸۸.۶ و ۸۵.۷درصدی، شدیدترین ریزش را تجربه کردند. این ارقام نشان می‌دهد که تغییر مسیر تا چه حد بر آبراه استراتژیک مصر تأثیر گذاشته است.
پیامدهای اقتصادی بسیار شدید بوده است. درآمد کانال سوئز از ۱۰. میلیارد دلار آمریکا در سال۲۰۲۳ به تنها ۴میلیارد دلار آمریکا در سال۲۰۲۴ کاهش یافت که نشان‌دهنده از دست‌دادن بیش از ۶میلیارد دلار درآمد سالانه است. این رکود به صورت ماهانه به ضرر تقریباً ۸۰۰میلیون دلار تبدیل شد. تا سه‌ماهه چهارم سال تقویمی۲۰۲۴، درآمدها به ۸۸۰.۹میلیون دلار رسید که نسبت به ۲.۴میلیارد دلار آمریکا در مدت مشابه سال قبل، کاهش یافته است. این سقوط درآمد، فشار بیشتری را بر مصر وارد کرده است تا برای بازگرداندن ایمنی و کارایی کانال اقدام کند.

ایجاد انگیزه با تخفیف ۱۵درصدی
سیاست تخفیفی مصر چندروز پس از آن اعمال شد که ایالات متحده با میانجیگری خود آتش‌بس نسبی با حوثی‌ها برقرار کرد. اگرچه این آتش‌بس شامل کشتی‌های مرتبط با اسرائیل نمی‌شود، اما این توافق منجر به خوش‌بینی در مصر شد که تردد کشتی‌ها به‌زودی از سر گرفته خواهد شد. مصر با کاهش ۱۵درصدی عوارض، کشتی‌های کانتینری بزرگ را که منبع اصلی درآمد این کشور هستند، هدف قرار داده است. این تخفیف شامل کشتی‌های کانتینری با ظرفیت بیش از ۱۳۰هزار تن می‌شود. قاهره در تلاش است تا حق بیمه بالاتر، هزینه‌های اضافی ناشی از خطر جنگ و هزینه‌های امنیتی مرتبط با ترانزیت دریای سرخ را جبران کند. البته در بحبوحه رکود اقتصادی، مصر به ارتقای زیرساخت‌های استراتژیک خود ادامه می‌دهد. در اوایل سال۲۰۲۵، اداره کانال سوئز یک توسعه ۱۰کیلومتری در نزدیکی دریاچه Little Bitter را به پایان رساند و کانال دوطرفه را به ۸۲کیلومتر از کل ۱۹۳کیلومتر کانال گسترش داد. هدف از این بخش ارتقایافته، کاهش خطر انسداد، مانند حادثه EverGiven  در سال۲۰۲۱ و بهبود جریان کشتی‌هاست. اداره کشتیرانی مصر همچنین نقشه‌های ناوبری جدید را تأیید و با نیروی دریایی مصر هماهنگ کرد تا به شرکت‌های کشتیرانی اطمینان دهد که نظارت امنیتی تشدیدشده‌ای دارند.

کانال سوئز در مقابل دماغه امیدنیک
در حالی‌که کانال سوئز به‌طور سنتی ۱۲ تا ۱۵درصد از تجارت جهانی از جمله نزدیک به ۳۰درصد از جابه‌جایی کانتینرهای جهانی و ۸ تا ۹درصد از جریان انرژی را مدیریت می‌کند، مسیرهای جایگزین نیز موردتوجه قرار گرفته‌اند. در ماه مه۲۰۲۵، تنگه باب‌المندب شاهد افزایش حجم تجارت ترانزیت روزانه به بیش از ۱۱میلیون تن متریک بود، در حالی‌که این رقم در سال گذشته کمی بیش از یکمیلیون تن متریک بود. در مقابل، دماغه امیدنیک شاهد کاهش اندک ترافیک، اما همچنان بالا بود و به ۴.۳میلیون تن متریک در روز رسید.
با وجود طولانی‌ترشدن مدت سفر، ۱۰ تا ۱۴روز اضافی و افزایش هزینه‌های سوخت، بسیاری از شرکت‌های کشتیرانی خود را با مسیر کیپ‌تاون وفق دادند. غول کشتیرانی دانمارکی، مرسک، از افزایش شدید سودآوری در سه‌ماهه اول۲۰۲۵ خبر داد، به‌طوری که سود قبل از کسر بهره و مالیات از ۱۷۷میلیون دلار در سال گذشته به ۱.۳میلیارد دلار آمریکا افزایش یافت. این افزایش به دلیل بهبود نرخ حمل بار و استفاده بالا از کشتی‌ها (۹۲درصد) بود، حتی با وجود اینکه خطرات در دریای سرخ همچنان ادامه داشت.

پیامدها برای صادرکنندگان جهانی
برای کشورهای صادرکننده و زنجیره‌های تأمین جهانی، کانال سوئز همچنان یک شریان حیاتی است. تجارت اروپا و آسیا که شامل حجم قابل‌توجهی از کالاهای کانتینری، پتروشیمی و محموله‌های انرژی است، برای تحویل به موقع کالا شدیدا به مسیر سوئز متکی است. اختلالات دریای سرخ منجر به تغییر مسیر گسترده، افزایش نرخ حمل‌ونقل و طولانی‌شدن زمان آن در سراسر قاره‌ها شد که اثرات موجی‌اش از جنوب‌شرقی آسیا تا شمال اروپا و ساحل شرقی ایالات متحده احساس می‌شود. در همین حال، تخفیف ۱۵درصدی احتمالا بلافاصله همه شرکت‌های حمل‌ونقل را جذب نکند. این شرکت‌ها که عملیات خود را در اطراف مسیر کیپ بهینه کرده‌اند، احتمالاً قبل از سرگیری ترانزیت به مقصد سوئز، خواستار تضمین‌های امنیتی پایدار خواهند شد.
برخی تحلیلگران همچنان تردید دارند. آرتورو رگالادو، تحلیلگر LNG و گاز در کپلر، خاطرنشان کرد: «حتی اگر آتش‌بس گامی در مسیر درست باشد، بسیاری از بازیگران تا زمانی که شواهد محکمی مبنی بر ایمن‌بودن واقعی ناوبری وجود نداشته باشد، محتاط خواهند ماند.» بااین‌حال، این تخفیف، عزم مصر برای تثبیت مجدد محوریت کانال سوئز در لجستیک تجارت جهانی را نشان می‌دهد. با ترکیب کاهش قیمت‌ها با ارتقای زیرساخت‌ها و تعامل چندجانبه، SCA  در تلاش است تا وضعیت را به حالت عادی بازگرداند و درآمد از دست رفته را بازیابی کند. با توجه به ادامه گفت‌وگوهای عملیاتی و امنیتی در مورد گسترش کانال، مصر مطمئن است که ترکیبی از مشوق‌ها و بهبودها می‌تواند به آرامی تجارت را به کانال بازگرداند. برای مشاغل، سرمایه‌گذاران و دولت‌هایی که به مسیرهای دریایی کارآمد متکی هستند، این تحولات در ماه‌های آینده از نزدیک رصد خواهد شد.