گروه انرژی - در حالیکه کارشناسان می گویند جانمایی اشتباه سدها موجب خشکسالی شده و خسارت سنگینی را به اقتصاد ایران وارد کرده، مسئولان وزارت نیرو مدعی هستند که اگر سدها نبودند مدیریت سیلاب ها امکان پذیر نبود. خشکسالی خوزستان دوباره، جانمایی اشتباه سدها را سر زبان ها انداخت. بسیاری از کارشناسان محیط زیست مدعی اند که مشکلات مدیریتی و جانمایی غلط سدهای احداث شده روی رود کارون خوزستان به مرزی خشکی رسانده است. بسیاری از متخصصین معتقند که در ایران احداث سد مناسب نیست. در حال حاضر حدود 1330 سد درحال بهره برداری و مطالعه در کشور وجود دارد. بسیاری از این پروژه های سدسازی تعادل زیست محیطی و چرخه آبی را برهم زده اند. این مطلب با 3 سدی که ساخته شده اند اما دردی درمان نکرده اند که هیچ، بر دردهای آبی کشور ما افزوده اند آشنا خواهیم شد.
به گزارش اقتصادسرآمد، اگرچه مسئولان کشور همواره از سد به عنوان راهی برای جلوگیری از سیلاب نام برده‌اند اما گزارش منتشر شده نشان می دهد که  احداث سد بدون ملاحظات زیست محیطی انجام شده است. جدای از این، آنگونه که در این گزارش آمده طرح‌های بزرگ انتقال آب بین حوضه‌ای بدون انجام مطالعات ارزیابی پیامدهای محیط زیستی یا بدون توجه به نتایج این مطالعات، در موارد بسیاری باعث کاهش جریان رودخانه و عدم تامین نیازهای محیط زیستی پیکره‌های آبی شده و این مساله رژیم هیدرولوژیکی رودخانه‌ها را تغییر داده است. کشور ما تر و خشک است. خشکسالی و تر سالی دو رو ی یک سکه هستند. حتی در خشکسالی هم سیلاب‌های وحشتناکی را داشتیم و بدون سدها نمی توان این سیلاب‌ها را مهار کرد. معمولا قبل از ساخت سدها مطالعات زیست محیطی متعددی انجام می شود و عملا بدون تاییدیه متولی این حوزه هیچ سدی ساخته نمی شود. اما وقتی بحران پیش می آید تمامی دستگاه ها نقش خود را منکر می شوند و به دنبال راهی برای فرار هستند.
با خشکسالی مدیریتی آب مواجه هستیم
محمد درویش کارشناس محیط زیست که معتقد است ما در کشور با خشکسالی مدیریتی مواجه هستیم، در اینباره به روزنامه اقتصادسرآمد، می گوید: درست است که امسال میزان بارندگی ها یک دوم سل گذشته بوده و ذخایر آبی کشور مناسب نیست. اما مشکلاتی که ما در کشور با آن مواجه هستیم حاصل یک سال اخیر نیست. به گفته او، از همان سال ۹۰ که این سد شروع به آبگیری کرد بسیاری از کارشناسان به حل شدن ۱۰۰ میلیون تن نمک با آبگیری سد هشدار دادند اما همان زمان طرح‌های مختلفی برای جلوگیری از آب شدن گنبد نمکی ارائه شد که یکی از این طرح‌ها «پتوی رسی» بود. در این طرح برای حل نشدن نمک خاک را روی گنبد نمکی ریختند تا مانع نفوذ آب به داخل گنبد نمکی شوند. آن‌ها اعتقاد داشتند اگر رس را روی نمک بریزند، نمک دیگر حل نمی‌شود، اما این طرح شکست خورد و ۳ روز بعد از آبگیری سد آب پوشش رسی روی گنبد نمک را شست و این پوشش ۷ متر نشست کرد و تخریب شد. رویدادی که باعث شور شدن آب بزرگ ترین و مهم ترین رودخانه کشور شد.
تنها سدسازی عامل خشکسالی نبوده است
اولاد زاده تصریح کرد: اما سدسازی‌های اشتباه تنها عاملی برای خشکسالی در کشور نبوده است. به طوریکه گزارش منتشر شده نشان می دهد که سد سازی و انتقال آب به حریم رودخانه‌ها آسیب زده و همین مساله موجب شده که سیلاب‌ها خسارت سنگینی را به اقتصاد کشور وارد شود.
وی اما مشکل اصلی حوزه آب در ایران را نبود نگاه ملی می داند و می گوید قوانین موجود به هیچ وجه بازدارنده نیست. به عنوان مثال برخورد با متعرضان به حریم رودخانه‌ها سالها زمان می برد و در بسیاری موارد به نتیجه هم نمی رسد.  اما نداشتن نگاه ملی به بحران آب و مدیریت این بحران را مشکل اصلی کشور می داند. او می گوید که آب یک مساله فرادستگاهی است و باید همه ارگان‌ها نسبت به این مساله حساسیت داشته باشند.
در حالی بسیاری مقصر اصلی بحران‌های آبی در کشور چه در دوران ترسالی و چه در دوران خشکسالی وزارت نیرو می دانند، اما به نظر می رسد که در بسیاری موارد دست این وزارتخانه خیلی هم باز نیست. بر اساس آمار اعلامی بیشتر از ۲ هزار و ۴۳۳ مورد سازه تقاطعی غیراصولی و فاقد آبگذری مناسب توسط وزارت نیرو شناسایی و برای رفع انسداد به دستگاه‌های ذیربط اعلام شده اما تاکنون تنها حدود یک درصد آنها رفع انسداد شده است.
آنگونه که به نظر می رسد، در کشور ما هر دستگاهی تنها منافع خود را دنبال می کند. وزارت جهاد کشاورزی به دنبال سطح زیر کشت خود است و وزارت راه و شهرسازی توسعه شهرها را دنبال می کند و شهرداری هم در پی ساخت سازه هستند. به نظر می رسد که در اقلیم خشک ایران نه خبری از آمایش سرزمین است و نه حتی هم بستگی برای آب. بحران‌های مرتبط با آب حالا دیگر با اقلیم ایران عجین شدند، یک سال خشکسالی سوژه اصلی است و یک سال سیلاب. اما آنچه هیچ گاه تغییر نمی کند و هر سال تکرار می شود، نبود مدیریت مناسب برای گذر از بحران است.