« اقتصادسرآمد» اولویت بهره برداری از میادین نفتی مشترک دریایی را بررسی کرد

حقوق بین‌الملل ضمانت اجرایی در بهره‌گیری از انرژی های دریایی

گروه انرژی دریایی - امروزه تامین انرژی مورد نیاز، یکی از مهم ترین مولفه های امنیت ملی هر کشوری محسوب می شود. ایران با در اختیار داشتن حداقل ۲۸ میدان مشترک، شامل ۱۸ میدان نفتی، ۴ میدان گازی و ۶ میدان نفت و گاز با کشورهای همسایه، یکی از معدود کشورهای جهان با این تعداد ساختار مشترک است. از این ۲۸ میدان، ایران با عراق ۱۲ حوزه مشترک، با امارات ۷ مخزن مشترک، با قطر و عمان هرکدام ۲ مخزن مشترک و با کویت و ترکمنستان هرکدام یک مخزن مشترک دارد. در سال های اخیر به دلیل وجود مشکلاتی، ایران نسبت به سایر رقبای خود در بهره برداری از میادین مشترک عقب افتاده است.
به گزارش اقتصادسرآمد، کشور ایران از تعداد زیادی ذخایر بزرگ نفت و گاز مشترک با کشورهایی مانند عراق، امارت و عمان بهره مند است. با این وجود، عواملی مانند عدم سرمایه گذاری کافی، سرعت کند توسعه، بالا بودن هزینه های توسعه، ضعف کیفیت پروژه ها، مشــکلات نگه داشت تولید و افت شدید تولید میادین مشترک، توسعه میدان های مشترک در ایران را با مشکلاتی روبه رو کرده است. این مشکلات منجر به عقب ماندن ایران از این رقبا در بهره برداری از ذخایر مشترک شده است. با توجه به شاخص های کلیدی میدان گازی پارس جنوبی، میادین گازی فرزاد A و فرزاد B در اولویت توسعه قرار دارند.
مخزن گازی پارس جنوبی که با کشور قطر مشترک است، از بزرگترین و مهم ترین مخازن اشتراکی ایران و جهان به شمار می رود. این میدان گازی مشترک در بخش قطری، ۱۱ سال زودتر از بخش ایرانی به بهره برداری رسید. همچنین در حال حاضر، امارات متحده عربی از میدان مشترک سلمان و عربستان از میدان مشترک فروزان، بیش از دو برابر ایران برداشت می کند. عدم برنامه ریزی مناسب به منظور توسعه منابع انرژی نه تنها روند صادرات متوقف خواهد شد، بلکه با توجه به رشد روزافزون مصرف انرژی در داخل کشور، در تامین نیازهای داخلی نیز با مشکل مواجه خواهیم شد. بنابراین ضروری است با شناخت عوامل موثر بر این عقب افتادگی، راه حل هایی جهت بهره برداری بیشتر از این منابع مشترک ارائه شود.
اولویت بهره برداری از میادین مشترک دریایی
چراغی کارشناس اقتصادانرژی اما در اینباره به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: توسعه میادین مشترک ایران در سال های اخیر به ویژه در دریا همواره با مشکلاتی روبه رو بوده است؛ این مشکلات شامل مواردی مانند عدم سرمایه گذاری کافی، سرعت کند توسعه، بالا بودن هزینه های توسعه، ضعف کیفیت پروژه ها، مشــکلات نگه داشت تولید و افت شدید تولید میادین مشترک، نیازهای تکنولوژیک و ضعف مدیریت پروژه ها می شود.
الزامات فعالیت های توسعه و بهره برداری از میادین مشترک
او در ادامه با اشاره به این نکته که فعالیت های توسعه و بهره برداری از میدان مشترک، شامل سه ضلع اقدامات ملی، تعامل با کشور همسایه و الزامات بین المللی می شود، افزود: نقطه شروع فعالیت ها، اقدامات ملی و پس از فراهم  نمودن زمینه لازم داخلی، مذاکره با کشور همسایه است. در این مذاکره عرف و استانداردهای بین المللی باید رعایت شود. به همین منظور، تشکیل کارگروهی تخصصی پیشنهاد می شود.
نقش تعامل با همسایگان در استفاده درست از انرژی دریایی
وی تصریح می‌کند: با توجه به اینکه اقدامات ملی و تعامل با کشور همسایه در صحنه بین المللی انجام می گیرد، باید عرف بین المللی را رعایت و طبق معاهدات پذیرفته شده، مانند کنوانسیون زیست محیطی، عمل کرد. در مرحله اول، در صورت همکاری نکردن کشور همسایه، از طریق مراجع قضایی منطقه ای و بین المللی اعتراض صورت پذیرد؛ زیرا این اعتراض ها در دعاوی حقوقی به نفع کشور اعتراض کننده است. 
چراغی می‌گوید: در مرحله بعدی، از ضمانت اجرای حقوق بین الملل، برای حفظ منافع ملی استفاده شود؛ اگرچه نمی توان با استفاده از این ضمانت ها، کشور همسایه را به همکاری وادار کرد، ولی برای حفظ منافع ملی در سطح بین المللی، چاره ای جز استفاده از این ابزار وجود ندارد که با دیپلماسی سنجیده این کار انجام شود.
به دلیل مشکلاتی مانند عدم سرمایه گذاری کافی، سرعت کند توسعه، ضعف تکنولوژیک ایران نسبت به رقبای خود در استفاده از میادین مشترک نفت و گاز دچار عقب افتادگی هایی شده است.  بر این اساس ضروریست که با شناخت موانع، اقداماتی جهت انتفاع ایران از این میادین مشترک صورت گیرد. در این پژوهش، پس از بررسی وضعیت ایران در این حوزه، پیشنهاد می گردد که وزارت نفت، توسعه میادین مشترک با اولویت میادین گازی را از طریق شرکت های داخلی، یا از طریق همکاری با شرکت های خارجی در دستور کار قرار دهد و به سرعت ان ها را به بهره برداری برساند. همچنین باید بازنگری هایی در قوانین تحدید حدود صورت گیرد و در صورت همکاری نکردن کشور همسایه، از طریق مراجع قضایی بین المللی اعتراض صورت پذیرد، زیرا این اعتراض ها در دعاوی حقوقی به نفع کشور اعتراض کننده است.
حقوق بین‌الملل ضمانت اجرایی در بهره‌گیری از انرژی های دریایی
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه