به گزارش اقتصادسرآمد- حسین افشین در آیین افتتاحیه نمایشگاه ملی توانمندی‌های دانش‌بنیان اقتصاد دریامحور، با بیان اینکه «دریا برای ملت‌ها فقط یک پهنه آبی نیست، یک افق است»، گفت: هر کشور به اندازه آنچه می‌بیند و از دل موج و جریان می‌فهمد از دریا سهم می‌برد.
 
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
 
همکاران ارجمند، اساتید، پژوهشگران و فعالان صنعت دریا.
 
سلام
 
دریا برای مدت‌ها فقط یک پوشه در نقشه بود؛ امروز اما یک افق است. افقی که هر کشور به اندازه آنچه می‌بیند و از دل موج و عمق می‌فهمد، از آن سهم می‌برد. سال‌ها پیش گفته بودم، در جهانی که سرعت فهم تعیین‌کننده است، برنده کسی است که زودتر ببیند. امروز در اقتصاد دریا، این «زودتر دیدن» نامی جز فناوری ندارد.
 
دریا عرصه است اما عرصهٔ رقابت است؛ درست مثل همان استعاره‌ای که همیشه به آن اشاره می‌کنم: شیر و گوزن هر دو صبح بیدار می‌شوند، اما آن‌که زودتر بدود، زنده می‌ماند. اقتصاد دریا نیز چنین است؛ هر چه زودتر موج فناوری را بفهمد و حرکت کند، آینده را از آن خود خواهد کرد.
 
امروز اهمیت اقتصاد دریا بیش از هر زمان دیگری آشکار است. بخش عمده تجارت جهانی از دریا عبور می‌کند، منابع عظیم انرژی در فراساحل نهفته‌اند و امنیت غذایی بسیاری از کشورها به آبزی‌پروری وابسته است. اما آینده این حوزه دیگر با افزایش اسکله و کشتی نوشته نمی‌شود؛ آینده را هوش داده و فناوری می‌نویسند.
 
آینده از آن کسانی است که دریا را نه صرفاً یک «راه» بلکه یک پلتفرم فناوری می‌بینند.
 
هوش مصنوعی تحسین‌برانگیزترین جهشی است که دریا را دگرگون کرده است. امروز الگوریتم‌ها مسیر کشتی‌ها را بهینه می‌کنند، مصرف سوخت را کاهش می‌دهند، آلودگی‌ها را پیش‌بینی می‌کنند و بنادر را از مراکز سنتی به بنادر دیجیتال تبدیل می‌کنند. کشوری که مدیریت دیجیتال بندر نداشته باشد، در عمل بخشی از تجارت خود را به دیگران واگذار کرده است؛ بنادری که داده ندارند، آینده ندارند.
 
همین تحول در رباتیک و پهپادهای زیرآبی نیز رخ داده است؛ ابزارهایی که چشم انسان را به اعماق می‌برند. ربات‌های زیرآبی لوله‌ها را بدون خطر بازرسی می‌کنند، کف دریا را نقشه‌برداری می‌کنند و حتی عملیات نجات را مستقل انجام می‌دهند. کشوری که این ابزارها را نداشته باشد، توان «دیدن زیر آب» را ندارد؛ و در اقتصاد امروز، نابینایی یعنی عقب‌ماندن.
 
در کنار این‌ها، انرژی‌های نو در فراساحل—از توربین‌های بادی تا انرژی موج و جزر و مد—به فصلی تازه از اقتصاد دریا تبدیل شده‌اند. کشوری که توان تولید انرژی در دریا را به دست آورد، در خشکی نیز دست بالا را خواهد داشت. آینده انرژی، بخشی در خشکی و بخش مهم‌تری زیر پرچم بادهای دریاست.
 
فناوری اما فقط موتور تولید نیست؛ موتور اقتصاد است. دیجیتالی‌سازی بنادر، ردیابی هوشمند بار، کشتی‌های خودران، سنسورها و دوربین‌های زیرآبی در آبزی‌پروری، زیست‌فناوری دریایی و حتی گردشگری دیجیتال سواحلی، همگی نشان می‌دهند که دریا وارد عصری تازه شده است.
 
با این حال هیچ دریایی بدون باد حرکت نمی‌کند؛ هیچ اقتصادی بدون زیرساخت نمی‌رود. بزرگترین چالش ما امروز کمبود داده‌های دریایی است. هنوز دریا را به‌طور نظام‌مند اندازه‌گیری نمی‌کنیم اما انتظار بهره‌برداری پایدار داریم. قوانین ما با فناوری‌های نو هماهنگ نیستند، کمبود نیروی متخصص داریم و تهدیدات سایبری بنادر و مسیرها را هدف قرار می‌دهد. اگر این چالش‌ها جدی گرفته نشوند، فرصت‌های دریا به دغدغه تبدیل می‌شوند.
 
از نگاه یک پژوهشگر، راه روشن است: باید نقشه راه پژوهشی اقتصاد دریا تدوین شود؛ نقشه‌ای که اولویت‌ها را از هوش مصنوعی دریایی تا رباتیک و انرژی فراساحل روشن کند. باید مراکز نوآوری و آزمایشگاه‌های تخصصی دریایی ایجاد کنیم؛ جایی که پژوهشگر، صنعت و سیاست‌گذار کنار هم – نه روی کاغذ، بلکه روی آب – کار کنند. باید استارت‌آپ‌های دریایی را حمایت کنیم، زیرا بخش قابل‌توجهی از فناوری‌های دریایی محصول شرکت‌های کوچک اما خلاق است. و باید همکاری‌های ملی و بین‌المللی را گسترش دهیم؛ دریا مرز نمی‌شناسد و فناوری نیز همین‌طور.
 
اگر امروز دریا را فقط یک فرصت اقتصادی ببینیم، نیمی از ماجرا را دیده‌ایم. دریا در عصر فناوری، میدان رقابت است، رقابت دیدن، فهمیدن و پیش‌افتادن. آینده اقتصاد دریا با فناوری نوشته می‌شود و پژوهش هدفمند سوخت این موتور است.
 
اجازه دهید در پایان صریح بگویم:
 
یا به موقع وارد اقتصاد جدید دریا می‌شویم، یا برای همیشه واردات‌محور باقی می‌مانیم. دریا منتظر ما نمی‌ماند؛ موج‌ها اگر از سر کشور بگذرند، بازنمی‌گردند. آینده از آن کسانی است که زودتر ببینند و زودتر حرکت کنند؛ همان‌گونه که در طبیعت، نه قوی‌ترین‌ها بلکه آن‌هایی که زودتر عمل می‌کنند، زنده می‌مانند.
 
اقتصاد دریا، اگر با فناوری پیوند بخورد، می‌تواند یکی از ستون‌های توسعه پایدار و رقابت‌پذیری ملی در دهه آینده باشد. اگر ظرفیت علمی، مدیریتی و فناورانه کشور درست به‌کار گرفته شود، سواحل ما فقط مرز نخواهند بود؛ سکوی پرتاب خواهند شد.
 
از توجه شما سپاسگزارم و آغاز این نمایشگاه دریامحور را به فال نیک می‌گیرم.