گروه صمت – محمد آیتی - زنجیره فولاد ایران با چالش‌های متعددی روبرو است. از جمله چالش‌های ساختاری این زنجیره می‌توان به عدم توازن زنجیره، ابهام در تحقق برنامه‌های توسعه صنعت فولاد، عقب ماندگی در زمینه اکتشافات معدنی و چالش تامین مواد اولیه، فراهم نبودن زیرساخت ها (تامین آب، بنادر، راه آهن و...)، ساختار معیوب تعیین قیمت حامل‌های انرژی، سیاست‌های نادرست تنظیم بازار، بهره‌وری پایین، بی‌توجهی به ارتقای فناوری و فقدان سامانه‌های آماری و اطلاعاتی جامع در زنجیره فولاد اشاره کرد.
یکی از گزارشات کمیسیون صنایع و معادن، عنوانش «توسعه، تولید و نظارت بر زنجیره فولاد» بود که بر مبنای اصلاح روندهای فعلی تنظیم بازار زنجیره فولاد تدوین شده است. از جمله نقاط قوت این طرح می‌توان به این نکته اشاره کرد که در طرح حاضر به کلیه حلقه‌های زنجیره ارزش فولاد توجه شده و برای حمایت و توسعه صادرات محصولات زنجیره فولاد پیشنهادهایی ارائه شده است که اجرای صحیح آن‌ها می‌تواند علاوه بر تامین نیاز داخل کشور، موجب صادرات پایدار محصولات زنجیره فولاد شود. از جمله ایرادهای این طرح می‌توان به الزام کلیه تولیدکنندگان زنجیره فولاد به عرضه محصولات خود در بورس کالا اشاره کرد که با توجه به واقعیات موجود، امکان عرضه محصولات زنجیره فولاد توسط کلیه تولیدکنندگان به ویژه تولیدکنندگان کوچک و متوسط و برخی واحدهایی که دارای قراردادهای بلندمدت تامین مواد اولیه هستند، امکان‌پذیر نخواهد بود و بازار زنجیره فولاد کشور با چالش روبرو خواهد شد. طرح حاضر با شناسایی برخی از آسیب‌های زنجیره فولاد، در صدد حل آن‌ها بوده است و تا حدی در این خصوص موفق بوده است.
سیدالبرز حسینی، عضو کمیسیون عمران مجلس در خصوص صنعت فولاد در ایران به اقتصاد سرآمد گفت: شاید 15 درصد زنجیره تولید فولاد، برای ما ارزبری داشته باشد، جز آهن اسفنجی، همه آن در کشور تولید می‌شود و به دانش آن، واقف هستیم و خیلی وابستگی به خارج از مرزها نداریم.
وی افزود: تمام این محصولات در عرضه بازار سنجیده می‌شود، آن هم با قیمت جهانی. بر هر حال، ما منابع طبیعی آن را داریم. در این صنعت، در حیث دانش فنی و خط تولید و در برخی جاها از حیث ماشین آلات و کارخانجات، مشکلاتی داشته‌ایم و حتی داریم، ولی در کل ما نباید خیلی در این زمینه، گیر و گرفتاری داشته باشیم که متاسفانه داریم.
در حوزه فولاد 10 میلیون تن مازاد داریم و فرصت مناسبی است برای صادرات
نماینده خدابنده تصریح کرد: حوزه‌های مختلف ما به شدت درگیر صنعت فولاد هستند و صنایع ما به شدت، وابسته به آن است. مدت‌ها پیش، فولاد را به بورس بردیم که از حیث قیمت، شفافیت ایجاد شود، ولی ایراداتی است که اکنون ما با آن روبرو هستیم و برمی‌گردد به نوع رفتار و مدیریت‌مان. بخشی از آن کشف قیمت می‌شود و بخش مهمی، در بازار به صورت خارج از بحث بورس، عرضه می‌شود که یک رانتی در آن است که باید حل شود تا صنایع وابسته ما و زنجیره زیرمجموعه آن، آسیب نبینند. ولی باید بپذیریم که در این حوزه، مشکل داریم. وقتی جایی مشکل است، حتماً یک بخشی از آن برمی‌گردد به روابط ناسالم و غیرمتعارف.
حسینی اظهار داشت: 85 درصد در صنعت فولاد، خودکفا هستیم و 15درصد وابستگی وجود دارد. ما یکی از قطب‌های تولیدکننده فولاد هستیم. در بحث فولاد، نزدیک به 30 میلیون تن تولید داریم و مصرف داخلی ما، 18 میلیون تن است. یعنی بیش از 10 میلیون تن مازاد داریم و فرصت مناسبی است برای صادرات.عضو مجمع نمایندگان استان زنجان یادآور شد: از آنجایی که در فولاد خودکفا هستیم باید قیمت‌ها در داخل، متعارف باشد، مخصوصاً در حوزه مسکن؛ مابقی هم با یک قیمت مناسب جهت حمایت از سرمایه‌گذاران این حوزه، صادر کنیم. این روند دنبال شود، بخشی از مشکل ما هم حل خواهد شد.
وی در پاسخ به اینکه نحوه مدیریت ما بر این صنعت چطور بوده است؟ گفت: در سال‌های مختلف، سیاست‌های مختلفی در پیش گرفته شد و برای همین نمی‌توان برای 43 سال مدیریت این حوزه در انقلاب، یک ارزیابی داشت. این صنعت بالا و پایین زیاد داشته است. در سه، چهار سال گذشته که بیشتر مربوط به دولت آقای روحانی می‌شود، فولاد آزاد و همه صادر می‌کردند و به تبع آن، صادرات بالا و ارزآوری داشتیم.
حسینی در پایان خاطرنشان کرد: در ایامی، قیمت داخلی میلگرد و مشتقات آن بالا رفت، چون قیمت فولاد را آزاد کردیم. الان، کمی قیمت‌ها تثبیت شده است. باید به شرایط داخلی و نیازمان و همچنین شرایط جهانی توجه کرد و سپس روی به سیاست‌گذاری آورد. فولاد، محصولی استراتژیک است و نباید نسبت به آن بی‌تفاوت بود. از لوازم خانگی گرفته تا حوزه مسکن، به شدت به این صنعت وابسته هستیم و نگاه مردم به سیاست‌گذاری‌ها مسئولان امر است.