گروه استانها- هفت هزار کیلومتر رودخانه در مازندران جاری است و روند کُند و دقیقه نودی لایروبی، شدت خسارت سیلاب را در این استان بیشتر کرده است.
به گزارش اقتصادسرآمد،  هفت هزار کیلومتر از رودخانه از دل شهرها و روستاهای مازندران می‌گذرد و بارندگی‌ها و سیلاب خسارات زیادی در استان به جای می‌آورد.
۱۲۰ شاخه رودخانه اصلی در مازندران جریان دارد و هزار کیلومتر آن از محدوده‌های شهری می‌گذرد و هر بارندگی یا ناپایداری جوی لرزه بر اندام حاشیه نشینان رودخانه‌ها می‌گذرد.
آمارهای غیر رسمی طی یک دهه گذشته بیش از ۱۰۰ فقره سیلاب در استان مازندران به وقوع پیوست و خسارت‌های زیادی را به جای آورده است، لایروبی نشدن رودخانه‌ها و تجاوز به حریم و بستر آنها مهم‌ترین دلایلی بوده که خسارت سیلاب را دوچندان کرده است.
کالبد شکافی از سیلاب اخیر نیز نشان می‌دهد که تخریب و تجاوز دو عامل مهم خسارت چهار هزار میلیارد تومانی سیلاب در استان مازندران به شمار می‌رود. روند کند و دقیقه نودی لایروبی رودخانه‌های استان مازندران این جاذبه‌های زیبا و بکر را به تهدیدی فراروی شهرها و روستاهای استان تبدیل کرده است.
یک شهروند چالوسی با بیان اینکه رودخانه سرداب رود در بسیاری از مناطق آن از گل و لای و آورده‌ها انباشته شده است، گفت: لایر وبی نشدن رودخانه سبب شده تا بر اثر هر بارندگی خسارت‌هایی به اهالی و حاشیه‌نشینان آن وارد شود.لایر وبی نشدن رودخانه سبب شده تا بر اثر هر بارندگی خسارت‌هایی به اهالی و حاشیه‌نشینان آن وارد شود
جهاندار با بیان اینکه بالا آمدن سطح رودخانه سرداب رود به دلیل عمق کم آن و تجاوز و تخریب به بستر و حاشیه آن سبب می‌شود تا بر اثر هر بارندگی و طغیانی شدن رودخانه سطح جاده کندوان انباشته از گل و لای و مسدود شود.
متأسفانه ساخت و سازهای بی‌رویه در حاشیه رودخانه‌ها از جمله سرداب رود سبب شده که بر اثر هر بارندگی شاهد طغیان رودخانه‌ها و وارد شدن خسارت باشیم از مسئولان امر خواست تا مقابله جدی با این پدیده‌ها داشته باشند.
رودخانه‌های بسیار زیادی از داخل شهرهای مازندرانی می‌گذرد و رودخانه ماشلک در نوشهر از جمله آن است و پس از بارندگی و خسارات اخیر متولیان امر اقدام به لایروبی آن کردند.
یک شهروند نوشهری با بیان اینکه سال‌های سال شاهد طغیانی شدن رودخانه ماشلک و وارد شدن خسارات به حاشیه هستیم، آب گرفتگی منازل حاشیه نشین را از جمله خسارت‌ها ذکر کرد.
علی جعفری در گفت وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه تاکنون سیلاب‌های مخرب و زیانباری از جمله سیلاب سال ۷۰ را در شهرستان شاهد بودیم، گفت: بر اثر این سیلاب پل منطقه ستارخان تخریب شده بود و اکنون نیز در منطقه فردوسی شاهد رانش حاشیه بستر رودخانه هستیم.
دیواره سازی رودخانه‌های مازندران نیز ازجمله طرح‌هایی است که می‌تواند شتاب تخریب ناشی از سیلاب‌های ویرانگر را کاهش دهد و در سال جاری فقط ۵۹ کیلومتر از نقاط استان حادثه خیز استان لایروبی و ۱۳۰۰ متر از این نقاط دیواره سازی شده است.
مازندران ۱۲۰ رودخانه اصلی به طول حدود هفت هزار کیلومتر دارد که بیش از یک‌هزار کیلومتر از این رودخانه‌ها در محدوده شهری واقع شده و در مواقع طغیانی شدن رودخانه‌ها نیز بیشتر در همین محدوده‌ها شاهد بروز خسارت هستیم.براساس اعلام آب منطقه‌ای مازندران از ابتدای امسال تا پیش از وقوع سیل اخیر با صرف اعتباری بالغ بر ۸۰۰ میلیارد ریال حدود ۵۹ کیلومتر لایروبی رودخانه‌های استان در نقاط حادثه‌خیز انجام شد و یک‌هزار و ۳۰۰ متر نیز دیواره‌سازی شد که نقش مؤثری در کاهش خسارت سیلاب داشت.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران در جلسه ستاد مدیریت بحران استان خاطرنشان کرد: در دو سال گذشته به ترتیب ۴۳ و ۷۷ کیلومتر دیوار حفاظتی ساخته شد. حدود ۳ هزار و ۵۰۰ متر لایروبی نیز طی این ۲ سال در استان انجام شد.
داوودیان افزود: در رودخانه سردآبرود حد فاصل سد انحرافی تا دریا نزدیک به یک کیلومتر دیواره‌سازی داشتیم که اگر این دیوارها نبود برخی روستاها مانند نجارکلا و دیوکلا دچار خسارت‌های بیشتری می‌شدند و ممکن بود شاهد آب گرفتگی شدید در این مناطق مسکونی باشیم.
رئیس هیات مدیره شرکت آب منطقه‌ای مازندران گفت: در فاصله ۶.۵ کیلومتری سد انحرافی سردآبرود تا دریا ۲۰ نقطه آسیب‌پذیر شناسایی شده که برای ایمن‌سازی این نقاط به سه کیلومتر دیواره‌سازی نیاز داریم تا در سیل‌های بعدی شاهد بروز خسارت نباشیم. زیرا در طغیان‌های بعدی قطعاً دامنه خسارت از حریم و بستر فراتر خواهد رفت.
وی اظهار کرد: دِبی دوره بازگشت ۵۰ ساله رودخانه سردآبرود نزدیک به ۶۰ متر مکعب در ثانیه است. اما در سیل اخیر دِبی پیک سیلاب ۱۶۵ مترمکعب در این رودخانه ثبت شد که دوره بازگشت بیش از ۲۰۰ ساله را نشان می‌دهد. دِبی دوره بازگشت ۵۰ ساله پلنگ‌آبرود نیز ۵۷ متر مکعب است که در سیل اخیر شاهد ثبت پیک سیلاب ۱۳۵ مترمکعب بودیم.
داوودیان خاطرنشان کرد: معمولاً هیچکدام از سازه‌هایی که طراحی می‌شوند با در نظر گرفتن دوره بازگشت ۲۰۰ ساله نیستند. مرسوم است که سدهای انحرافی خارج از محدوده شهرها با دوره بازگشت ۲۵ ساله و در داخل شهرها با دوره بازگشت ۵۰ ساله طراحی می‌شود. پل‌هایی که تخریب شدند نیز بر اساس دِبی ۵۰ ساله طراحی درستی داشتند، اما شدت سیل اخیر با دوره بازگشت بیش از ۲۰۰ سال و غیرقابل پیش‌بینی بود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران درباره دلیل وقوع سیل در چالوس گفت: بارندگی شدید در یک بازه زمانی کوتاه چنین وضعیتی را ایجاد می‌کند. ما در گذشته بارندگی‌های بیشتر از این هم داشتیم، اما خسارتی به جا نمی‌گذاشت. چون مدت بارش بیشتر بود و شدت کمتری داشت. در همین سیل نیز کلاردشت که در بالادست منطقه زوات قرار دارد بارندگی نداشت، اما بارش‌های سنگین و کوتاه‌مدت در مناطق جنگلی اطراف سد انحرافی ثبت شد که ایجاد سیل را به دنبال داشت.
در سیل اخیر بیشترین خسارت‌ها در چهار شهرستان عباس‌آباد، چالوس، نور و سوادکوه ثبت شد وبرای رودخانه‌ها در این چهار شهرستان به بیش از ۷ کیلومتر دیواره‌سازی نیاز است و برای اجرای این مقدار دیواره‌سازی و تثبیت بستر باید حدود یک‌هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار تأمین شود.
حسینعلی محمدی مدیرکل مدیریت بحران استانداری مازندران خسارت ناشی از سیلاب اخیر را بیش از سه هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان ذکر کرد و گفت: حدود ۵۰۰ واحد مسکن در این حادثه دچار آسیب شدند که شش واحد تخریب کامل شده است.
وی در گفت وگو با مهر ساخت وسازهای بی رویه وغیرمجاز در حاشیه رودخانه‌ها را از جمله دلایل حوادث ذکر کرد و گفت: شناسایی واحدهای غیرمجاز حریم و حاشیه رودخانه‌ها جزو اولویت‌ها قرار دارد.
وی با بیان اینکه لایروبی رودخانه‌ها باید به صورت جدی در دستور کار قرار گیرد، خواستار تلاش شهرداری‌ها و آب منطقه‌ای در این زمینه شد.
پایش هوشمند رودخانه‌های مازندران برای رصد و جلوگیری از تخلفات دستور وزیر کشور در سفر اخیر به مازندران بوده است./مهر