محسن بهاروند- کشوری که در سیاست خارجی دچار بلاتکلیفی استراتژیک شود هرگز موفق به حفظ منافع و اقتدار خود در سطح بین المللی نخواهد شد. امروزه سیاست خارجی تبدیل به یک مقوله بسیار جدی است و کاندیدایی که انتخاب می شود باید از هم اکنون برای تدوین سیاست‌ها و دکترین شفاف و اجماع سازی داخلی در مورد موضوعات مهم و تاثیر گذار روابط خارجی باشد. ریاست جمهور ایران ناچار است توانایی داشته باشد که مقولات بظاهر متناقض را با هم جمع کرده و از تجمیع تناقضات، اجرای سیاست خارجی را طراحی کند.از اظهار نظرهایی که تاکنون توسط کاندیداهای ریاست جمهوری مطرح شده است چنین برداشت می شود که بعضی از نامزدهای محترم بین دو مقوله «سیاست خارجی» و «دیپلماسی» عمدا یا سهوا خلط مبحث کرده و این دو موضوع را یکسان می پندارند. کسانی که به جای ارائه نظرات خود در مورد سیاست خارجی، دستگاه دیپلماسی را به خاطر اصل انعقاد یک توافق مانند برجام یا موارد مشابه، مقصر جلوه داده یا به آن اتهام می زنند، احتمالا یا با رویه ها و پروتکل‌های تصمیم سازی و تصمیم گیری کشور در مسائل مهم خارجی بیگانه هستند که جای نگرانی دارد یا مسائل دیپلماتیک را از منظر تنگ جناحی و فردی نظاره می کنند که این نوع نگاه هم ممکن است در آینده آسیب جدی به ماهیت فراجناحی و ملی دیپلماسی و سیاست خارجی وارد کند.دیپلمات، نماینده و به نوعی وکیل حاکمیت خویش نزد طرفهای خارجی است. نماینده بدون اذن و اجازه اصیل اقدامی انجام نمی دهد. حتی اگر در فرض یک دیپلمات در موارد بسیار نادری بدون اجازه دولت خود اقدامی انجام دهد نه اقدام او دارای مشروعیت است و نه طرف های مقابل سخن او را جدی تلقی می کنند. پس کاندیداهای محترم در تشریح مواضع و نظرات خود در مورد سیاست خارجی بهتر است از اتهام زنی به دستگاه دیپلماسی و وارد کردن آن به مقولات سیاسی و جناحی پرهیز کنند.
نامزد کرسی ریاست جمهوری ایران باید بداند که در حوزه سیاست خارجی چالش های عمده ای در پیش خواهد داشت. کاندیدای ریاست جمهوری باید روشن کند که آیا از دیدگاه او اصولا روابط خارجی و نظام بین الملل مقوله مهمی تلقی می شود یا خیر؟
کسانی که برای تأثیر روابط خارجی در رفع مشکلات کشور درصد تعیین کرده و برای آن اهمیت چندانی قائل نیستند، برداشت درستی از ماهیت ارگانیک و به هم پیوستگی همه ابعاد داخلی و خارجی سیاست و حکومت ندارند. چگونه می توان وجود فشارهای بین المللی، فقدان روابط بانکی بین المللی، عدم همکاری با نهادهای پولی، مالی جهانی و بیمه ای جهانی و تاثیر آن بر اقتصاد کشور در یک جهان بهم پیوسته را نادیده گرفت؟!
نامزد ریاست جمهوری باید روشن کند که از دیدگاه او تحریم یک مشکل و یک مانع برای تجارت و توسعه کشور محسوب می شود یا خیر؟!
اگر تحریم مشکل محسوب می شود برای چه کسی ایجاد اشکال کرده است؟ و بالعکس از دیدگاه چه کسانی اصولا تحریم تاثیر چندانی ندارد؟!
او باید از نظرات ذینفعان مانند تجار، کارآفرینان، شرکتهای کوچک و متوسط تا شرکتهای بزرگ دولتی و صنایع مختلف مطلع باشد سپس در این خصوص اظهار نظر کند.
 او باید روشن کند چه طرحی برای مقابله و برطرف کردن تحریم‌های ظالمانه علیه مردم ایران در عین حال حفظ دستاوردهای مهم کشور دارد.
هر رئیس جمهوری باید روشن کند که چه چارچوب قانونی برای اجرای تعهدات جهانی، چند جانبه و دوجانبه کشورمان در حوزه ها و موضوعات مختلف پیش بینی کرده است.
او باید در مورد مفاهیم پذیرفته شده و بنیادین نظام بین المللی مانند احترام متقابل، عدم مداخله در امور داخلی دیگران، حفظ صلح و ثبات منطقه ای و جهانی، حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات، همزیستی مسالمت آمیز با سایر کشورها همچنین همکاری مشترک در مقابله با تروریسم، جرایم و جنایات بین المللی، تجارت بین المللی و... ایده های روشن و منطقی داشته باشد و مهمتر اینکه باید بداند چگونه این مفاهیم و ارزشهای بین المللی را با مفاهیم ملی مانند قدرت، اقتدار، استقلال و حاکمیت ملی کشور یکجا و همزمان جمع خواهد کرد.
او باید روشن کند که از دیدگاه وی چگونه باید استقلال و اقتدار کشور، رفاه و معیشت مردم ایران را ارتقا داد و حق آنان بر زندگی شرافتمندانه را پاس داشت در عین حال نسبت به ظلم به مسلمانان و مستضعفان جهان نیز بی تفاوت نبود.
کاندیدای ریاست جمهوری باید به تاثیر روابط خارجی بر وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم ایران اشراف داشته باشد. او باید از هم اکنون به این موضوع بیندیشد که از اظهار نظر و اقدامات عجولانه در سیاست خارجی پرهیز کرده و در مدت زمان معینی سیاستی را تدوین کند که با کمترین شعار زدگی یا کلی گویی بتواند مورد اجماع همه ارکان نظام قرار گیرد. تنها در اینصورت است که دیپلماسی قادر به تامین منافع ملی خواهد بود.
در غیر این صورت، کشوری که در سیاست خارجی دچار بلاتکلیفی استراتژیک شود هرگز موفق به حفظ منافع و اقتدار خود در سطح بین المللی نخواهد شد. امروزه سیاست خارجی تبدیل به یک مقوله بسیار جدی است و کاندیدایی که انتخاب می شود باید از هم اکنون برای تدوین سیاست‌ها و دکترین شفاف و اجماع سازی داخلی در مورد موضوعات مهم و تاثیر گذار روابط خارجی باشد. ریاست جمهور ایران ناچار است توانایی داشته باشد که مقولات به ظاهر متناقض را با هم جمع کرده و از تجمیع تناقضات، اجرای سیاست خارجی را طراحی کند.