«گردشگری دریایی» همچنان چشم به راه برنامه هفتم توسعه
​​​​​​​گروه گردشگری دریا-  امید اسماعیلی - آن چنان که روان شناسان معتقدند شنیدن صدای امواج، بوییدن نمک دریا و لمس شن های ساحل در زیر انگشتان تأثیرات شگفت انگیزی بر روی سلامت ذهن و روان انسان ها ایجاد می کند؛ این تجربه را هر یک از ما با یک بار مراجعه به ساحل درک کردیم، چنان که این تأثیر با هر بار یادآوری خاطره آن هم، بروز می کند و انسان را مایل می کند که دوباره و دوباره آن را تجربه کند.در سبد تفریحی خانوار ایرانی اگر امکان ـ به لحاظ مالی و زمانی ـ آن میسر باشد، قطعاً دریا انتخاب اول خواهد بود. دسترسی به پهنه های آبی در شمال و جنوب کشور، فرصت سفر و فراغت در کنار دریا را برای بیشتر ایرانیان فراهم کرده است. اهمیت دریا برای ما ایرانیان هم به لحاظ غنایی که این پهنه های بزرگ آبی به هویت ایرانی ما می بخشند و هم به لحاظ نگاه دینی و اعتقادی در مرتبه بالایی قرار دارد. اهمیت دریا نزد مسلمانان آن چنان است که در حدیثی منقول از پیامبر اکرم (ص) آورده شده است که نگاه به دریا عبادت است. در کشور ما معمولاً گردشگری دریایی به همین مراجعه بیشتر مردم به ساحل و جزایر و حداکثر بهره گیری از قایق برای کمی جلوتر رفتن در دریا و برخی تفریحات آبی نزدیک به ساحل اطلاق می شود، اما این تعریف، با تعریف معمول گردشگری دریایی که فرد باید حداقل ۲۴ ساعت را در دریا به دور از ساحل سر کند، تفاوت زیادی دارد. به نظر می رسد با توجه به اینکه سفر دریایی بنا به تعریف معمول آن نیاز به برخی شناورها و کشتی های تفریحی بزرگی مانند کشتی های کروز دارد که در کشور وجود ندارد و مسافرت با آن ها مستلزم هزینه های بسیار بالا و به صورت ارزی می باشد که برای بیشتر مردم امکان استفاده از آن وجود ندارد، تعریفی متناسب با وضعیت کشور را بپذیریم و در برنامه ریزی های خود، بهره برداری گردشگران داخلی از بسترهای دریایی را به عنوان گردشگری دریایی به عنوان هدف انتخاب کرده و براساس آن برنامه های توسعه ای تدوین و تصویب گردد.
ابوطالب قاسمی، مدیرکل دفتر مطالعات، آموزش و برنامه‌ریزی گردشگری وزارت میراث به خبرنگار روزنامه دریایی اقتصادسرآمد می گوید: ایران یک کشور دریایی است، اما در حوزه گردشگری دریایی یک کشور فقیری محسوب می شود. علیرغم تفکر و تصور مدیران کشور که ایران را یک کشور خشکی پایه می دانند، ما در روزنامه اقتصاد سرآمد معتقدیم که کشور ما یک کشور دریایی است. ضمن معرفی خودتان، نگرش شما نسبت به گزاره پیش گفته را تشریح بفرمایید.
وی درباره گردشگری ساحلی و دریایی افزود: با توجه به اینکه دو سوی کشور در شمال و جنوب به دریا متصل است و ۷ استان ما در کنار دریا قرار داشته و بخش قابل توجهی از معیشت مردم به دریا ارتباط مستقیم دارد و همچنین اینکه در داخل کشور هم دریاچه ها و منابع آبی زیادی موجود است، کشور با مقوله گردشگری منابع آبی و دریا درگیر بوده و بخشی از تفرج و اوقات فراغت مردم مرتبط با منابع آبی و نوار ساحلی است و بسیار برای مردم جذابیت دارد  و یکی از مقاصدی است که مردم به دفعات در مواقع سفر به این نواحی مراجعه می کنند.
قاسمی ادامه داد: نکته قابل توجه دیگر درباره موضوع گردشگری دریایی، سکونت بخش اعظمی از جمعیت کشور به جزء هفت استان مجاور با دریا، در قسمت های خشکی و کوهستانی و ... د ر داخل کشور است که همواره دریا به دلیل تفاوت اقلیمی و محیطی که با محل زندگی آنها دارد، برای آنها جذاب است. نوار ساحلی شمال کشور، معمولاً در شش ماهه اول سال و نوار ساحلی جنوبی در شش ماهه دوم سال مقصد بسیاری از گردشگران می باشد.
مدیرکل دفتر مطالعات، آموزش و برنامه‌ریزی گردشگری وزارت میراث  اضافه کرد: زیرساخت های بسیار زیادی برای این دو نوار ساحلی در کشور به ویژه در مناطق جنوب و در جزایری مانند قشم و کیش فراهم شده است و این نقاط را مقاصد گردشگری ایرانیان در مواقع سفر گردانیده است. پرداختن به گردشگری دریایی در این نواحی علاوه بر اهمیت بهره گیری از ظرفیت آن مناطق، اجبار بهره برداری به دلیل اقبال عمومی به آن سرزمین ها و ضرورت ارائه خدمات متناسب وجود دارد.قاسمی در ادامه به اقتصادسرآمد گفت: با این حال، به نظر می رسد درباره گردشگری ساحلی آن چنان که بایسته است نتوانستیم از این ظرفیت موجود در کشور هم در ارائه خدمات با کیفیت و در شأن مردم شریف و هم در خصوص بهره گیری از ظرفیت اشتغال زای  و توسعه آفرین گردشگری دریایی اقدام لازم انجام نشده است. در نوار جنوبی کشور  و در نواحی مانند مکران، نواحی روستایی بوشهر و هرمزگان و ... که مردم مسائل و مشکلات معیشتی عدیده ای دارند، گردشگری بسیار می تواند راهگشا باشد و می تواند علاوه بر رفع دغدغه های اقتصادی مردم، وضعیت اجتماعی و فرهنگی  و سطح زندگی مردم را نیز ارتقاء بدهد.
وی ادامه داد: در واقعیت اگر بخواهیم کارنامه کشور و حتی کارنامه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را در این حوزه بررسی کنیم، باید گفت که کارنامه موفقی نداشته ایم که البته این موضوع دلایلی متعددی داشته است که می توان عوامل و مولفه های عدم توفیق را در ادامه تحلیل کرد.
مدیرکل دفتر مطالعات، آموزش و برنامه‌ریزی گردشگری وزارت میراث  اضافه کرد:  برای اینکه بتوان گردشگری را در آن مناطق به سامان و اثربخش کرد، نیازمند برنامه ها و تکالیفی هستیم که بخش دولتی باید در نواحی برای جذب گردشگران مؤثر در اقتصاد محلی برعهده
 بگیرد.
قاسمی افزود: به این صورت وجود نداشته است. در حوزه گردشگری دریایی تقریباً نداشتیم. در برنامه ششم به صورت کلی وجود داشته است و هرچند بنابراین برنامه اقدامی با موضوع دریا انجام شده است؛ در بند الف ماده ۱۰۰ برنامه ششم که دارای سه جزء  با موضوع تسهیلات و افزایش حمایت از گردشگری در بخش خصوصی بود که باید یک آیین نامه اجرایی برای آن نگاشته می شد. تدوین آیین نامه اجرایی حدود ۵ سال طول کشید و در نهایت در سال ۲۸ اسفند ۱۴۰۰ به تصویب هیأت دولت رسید. در برنامه ششم به صورت کلی برای تمامی بخش های گردشگری و اقتصاد گردشگری و حمایت از سرمایه گذاری بوده است. یکی از احکامی در جزء ۲ و ۳ که مصوب شده است، به موضوع حمایت از توسعه گردشگری دریایی بر می گردد. براساس آن، سعی شد تا ۸۰ درصد سوخت کشتی ها، شناورها و قایق های تفریحی تأمین گردیده و حذابیت سرمایه گذاری برای افراد ایجاد گردد.