گروه ترانزیت-محمد کیان اسماعیلی نژاد-  نخستین روز اسفندماه سال گذشته بود که سعید رسولی، معاون وزیر راه‌وشهرسازی و سرپرست سازمان بنادر و دریانوردی ایران در همایش اقتصادی خزر، پیشنهاد تشکیل کنسرسیوم لجستیک دریایی خزر با حضور تمامی کشورهای حاضر در حاشیه این دریا را مطرح کرد. حالا و در فاصله تقریبا دوماه از ارائه این پیشنهاد، وزارت حمل‌ونقل روسیه اعلام کرد که روسیه و ایران برای ایجاد کنسرسیومی از شرکت‌های کشتیرانی و بنادر دوکشور به توافق رسیده‌اند.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، روابط ایران و روسیه رو به افزایش و راه‌های همکاری باز است و اکنون دوران طلایی خود را سپری می‌کند. عنصر همسایگی به‌عنوان یکی از عوامل تقویت مناسبات و همکاری‌های اقتصادی میان ایران و روسیه موردتوجه قرار دارد. با توجه به همسایگی ایران و روسیه، توسعه روابط میان دوکشور یک ضرورت است. به تعبیر مقام معظم رهبری در نامه اخیر خود به ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه نیز بر این موضوع تأکید کرده‌اند که ما به‌دنبال یک روسیه مقتدر با نقش‌آفرینی در عرصه جهانی و در عین حال، یک ایران مستقل و بزرگ هستیم.
کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه نیز نزدیکی رویکرد‌های مشترک ایران و روسیه در مسائل منطقه‌ای و ساختار قدرت در عرصه بین‌المللی را دومین عنصر نزدیکی روابط دوکشور و تصمیم آن‌ها برای توسعه مناسبات دوجانبه دانست و تصریح کرد: روسیه در عرصه بین‌الملل به گفتمانی که جمهوری اسلامی ایران ایجاد کرده، پیوسته است؛ نمونه آن گفتمان بریکس است. وی با اشاره به تصویب معاهده جامع راهبردی همکاری ایران و روسیه در شورای فدراسیون و مجلس دومای این کشور اظهار کرد: روس‌ها امروز به ایران نیاز دارند و ما نیز در برخی زمینه‌ها به روسیه نیازمندیم، باید با درکی صحیح از نیاز‌های متقابل، در مسیر پیشبرد روابط دوجانبه گام برداریم.
جلالی همچنین با بیان اینکه روسیه به‌دنبال گشودن مسیر‌هایی برای صادرات کالا، فراتر از مسیر دریای سیاه است، اظهار کرد: تخصیص بودجه‌ای ۵۰۰میلیارد دلاری به پروژه کریدور شمال-جنوب، نشان‌دهنده عزم جدی این کشور برای فعال‌سازی گذرگاه شمالی واقع در مناطق شمالی است. سفیر ایران در روسیه با بیان اینکه هم‌اکنون انتقال کالا از طریق گذرگاه‌های شمالی در حال انجام است، افزود: در سال۲۰۲۲ میلادی حدود ۳میلیون و ۷۰۰هزار تن کالا از این مسیر عبور کرد که این رقم در سال۲۰۲۳ به حدود ۳۳میلیون تن افزایش یافت.
وزارت حمل‌ونقل روسیه پس از دیدار دیمیتری زورف، معاون وزیر حمل‌و‌نقل روسیه و سعید رسولی، معاون وزیر راه‌وشهرسازی ایران گزارش داد که روسیه و ایران برای ایجاد کنسرسیومی از شرکت‌های کشتیرانی و بنادر دوکشور به توافق رسیده‌اند. آنطور که خبرگزاری‌ها گزارش داده‌اند، این نشست در چارچوب آماده‌سازی و برگزاری کمیسیون دائمی همکاری‌های تجاری و اقتصادی روسیه و ایران انجام شد. توافق ایجاد یک کنسرسیوم (انجمن) از شرکت‌های کشتیرانی روسیه و ایران و بنادر روسیه و ایران حاصل شده است. قرار است مذاکراتی بین این شرکت‌ها و بنادر در ماه می (اردیبهشت ماه) در ماخاچ‌قلعه (یکی از بنادر روسیه در دریای کاسپین) انجام شود. هفته گذشته نیز الکسی اورچوک، معاون نخست‌وزیر روسیه، در جمع خبرنگاران اعلام کرده بود که متخصصان روسیه هم‌اکنون در ایران حضور دارند و در حال کار روی پروژه راه‌آهن رشت-آستارا هستند.

توسعه همکاری‌های حمل‌ونقلی ایران و روسیه
شاخه غربی کریدور شمال-جنوب حلقه مفقودی خط ریلی رشت-آستارا را دارد که پس از گذشت ۲۵سال از ارائه این کریدور، گام‌های راهبردی برای احداث آن برداشته شده است. از طرفی، همکاری‌های حمل‌ونقل هوایی ایران و روسیه نیز گسترش پیدا کرده به‌طوری که در بهمن‌ماه سال گذشته رئیس آژانس حمل‌ونقل هوایی فدرال روسیه دیمیتری یادروف با اشاره به تعمیر و نگهداری تعدادی از هواپیما‌های مسافربری این کشور در ایران گفته بود که کیفیت کار شرکت‌های ایرانی در این زمینه عالی است. ۹فروردین امسال نیز در راستای اجرای ماده۱۱ سیاست‌های کلی اقتصادمقاومتی و بهره‌برداری حداکثری از فرصت‌های ناشی از توافق‌نامه، کشورمان با اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا به‌ویژه روسیه، مسیر پروازی کارگو (حمل بار) از فرودگاه سردارجنگل رشت به فرودگاه مسکو به‌صورت رسمی شروع به کار کرد. براساس تفاهمنامه منعقدشده میان سازمان منطقه آزاد انزلی با شرکت هواپیمایی اطلس، در این مسیر پروازی دوفروند هواپیمای آنتونو۲۶، با قابلیت حمل ۶ تن بار به ازای هر فروند، محصولات تولیدی کشور را به مقصد روسیه صادر می‌کنند.
براساس ماده۲۱ متن معاهده ایران و روسیه که در دی‌ماه۱۴۰۳ به امضای رئیس‌جمهور دوکشور رسید، طرف‌های متعهد همکاری در زمینه حمل‌ونقل جاده‌ای، ریلی، هوایی، دریایی و ترکیبی و نیز آموزش متخصصان در زمینه حمل‌وژنقل را گسترش خواهند داد که بر کریدور شمال-جنوب تمرکز دارد. از طرفی، طرف‌های متعاهد از هماهنگی نزدیک در سازمان‌های بین‌المللی صنعت حمل‌ونقل حمایت خواهند کرد، بین نهاد‌های اجرایی در زمینه حمل‌ونقل و شرکت‌ها همکاری سودمند متقابل ایجاد و مشارکت آن‌ها را در رویداد‌های بین‌المللی صنعت حمل‌ونقل تسهیل خواهند کرد. کریدور بین‌المللی شمال-جنوب در اوایل دهه ۲۰۰۰میلادی با هدف اصلی ایجاد یک مسیر ترانزیتی کارآمد و مقرون‌به‌صرفه برای حمل کالا‌ها از هند به اروپا و بالعکس از طریق مسیر ایران شکل گرفت که در واقع مسیر سنتی و دریایی کانال سوئز را دور می‌زند.
اعضای اصلی این کریدور ۷۲۰۰کیلومتری ایران، روسیه و هند هستند که می‌تواند هزینه و زمان گذر کالای کشور‌های اوراسیا را به ترتیب ۳۰ و ۴۰درصد نسبت به مسیر سنتی کانال سوئز کاهش دهد. براساس گزارش‌های سازمان ملل، حجم تجارت بین کشور‌های عضو این کریدور در سال۲۰۲۱ حدود ۲۵۰میلیارد دلار بوده ‌است. پیش‌بینی می‌شود با توسعه زیرساخت‌ها و تسهیل فرآیند‌های گمرکی، این رقم تا سال۲۰۳۰ به ۵۰۰میلیارد دلار افزایش یابد. همچنین در سند برنامه هفتم توسعه، دستیابی به ترانزیت ۴۰میلیون تنی تا پایان این برنامه به دولت تکلیف شده که بخش عمده آن از کریدور شمال-جنوب محقق می‌شود.

مذاکره برای ایجاد مرکز لجستیک ازبکستان
 در بندر رجایی
معاون اول وزیر حمل‌ونقل جمهوری ازبکستان و هیأت اقتصادی همراه نیز در دیدار با معاون حمل‌ونقل وزیر راه‌وشهرسازی و سرپرست سازمان بنادر و دریانوردی ایران، راهکارهای توسعه همکاری‌های حمل‌ونقلی و ترانزیتی میان دوکشور از جمله ایجاد مرکز لجستیک ازبکستان در بندر شهید رجایی را بررسی کردند. در این مذاکرات، رسولی با اشاره به حجم  مبادلات تجاری دوکشور که حدود ۵۰۰میلیون دلار برآورد می‌شود، بر ضرورت رفع موانع موجود و اجرای کامل توافقات همکاری دوجانبه برای رشد چشمگیر مبادلات تجاری و توسعه هرچه بیشتر همکاری‌های لجستیکی برای بهره‌گیری بیشتر از ظرفیت‌های دوطرف برای توسعه مناسبات تجاری تأکید کرد. همچنین معاون حمل‌ونقل و سرپرست سازمان بنادر آمادگی وزارت راه‌وشهرسازی را برای حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی از جمله ازبکستان در شقوق مختلف حمل‌ونقل و زیرساخت‌های آن در ایران با هدف توسعه ترانزیت و همکاری‌های تجاری و حمل‌ونقلی بین دوکشور از طریق، معرفی نمایندگان ذی‌صلاح از بخش‌های دولتی و خصوصی یا تشکیل شرکت‌های مشترک اعلام کرد.
از دیگر محورهای مورد توافق، آمادگی طرف ایرانی برای امضای یادداشت‌تفاهم همکاری جهت حضور سرمایه‌گذاران ازبکستانی در پروژه‌های توسعه زیرساخت بنادر جمهوری اسلامی ایران بود. هدف از این همکاری، تسهیل ترانزیت کالاهای ازبکستان از طریق بنادر جنوبی و شمالی ایران و ایجاد یک مرکز لجستیکی کارآمد عنوان شد.