گروه شیلات-سعید قلیچی-  خلیج فارس، به عنوان یکی از غنی‌ترین اکوسیستم‌های دریایی جهان، سال‌هاست که با چالش‌های جدی در حفظ ذخایر آبزیان خود روبه‌روست. با توجه به نقش حیاتی این ذخایر در اقتصاد و معیشت میلیون‌ها نفر از ساحل‌نشینان جنوب ایران، تلاش‌های اخیر برای بازسازی و حفاظت از آن‌ها شتاب گرفته است. در سال‌های اخیر، سازمان شیلات ایران با تمرکز بر پروژه‌های زیرساختی و مدیریتی، گام‌های مؤثری برای بازسازی ذخایر آبزیان خلیج فارس برداشته است. یکی از برجسته‌ترین ابتکارات، احداث مراکز بازسازی ذخایر آبزیان است. بر همین اساس، عملیات اجرایی مرکز بازسازی ذخایر آبزیان در شهرستان قشم که طی روزهای گذشته فعالیت اجرایی آن آغاز شده، با هدف ترمیم ذخایر دریایی و حمایت از معیشت ساحل‌نشینان پیگیری می‌شود. آنطور که رسانه‌ها گزارش داده‌اند؛ این مرکز به همراه دومرکز دیگر در استان هرمزگان بخشی از برنامه گسترده‌تر است که شامل ساخت سه‌مرکز بازسازی در خلیج فارس و دریای عمان می‌شود.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، استان‌های ساحلی جنوب ایران– از جمله بوشهر، هرمزگان، خوزستان و سیستان و بلوچستان– بیش از ۸۰درصد تولید شیلاتی کشور را تأمین  و نقش محوری در اقتصاد دریا‌محور ایفا می‌کنند. برنامه‌ریزی دقیق برای این استان‌ها، فراتر از حفاظت به توسعه پایدار و اشتغالزایی منجر می‌شود. رئیس سازمان شیلات ایران اخیراً اعلام کرده که طرح‌های آبزی‌پروری در نوار ساحلی جنوب توسعه می‌یابد، با تمرکز بر تنوع گونه‌ها‌(مانند پرورش میگو، ماهیان گرمابی و سردابی) و ایجاد فرصت‌های شغلی.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که در بوشهر، تنوع آبزی‌پروری به عنوان صنعتی سودآور و اشتغالزا برجسته است، جایی که پرورش در قفس‌های دریایی می‌تواند تولید را بدون وابستگی به صید طبیعی افزایش دهد. سیستان و بلوچستان نیز با ۲۳درصد تولید ملی، به عنوان «پایتخت آبزی‌پروری» شناخته می‌شود و برنامه‌های جذب سرمایه‌گذار خارجی‌(مانند هندی‌ها) برای سواحل مکران در اولویت قرار دارد. این برنامه‌ریزی‌ها، با حل مسائلی مانند بیمه صیادان و تنوع پرورشی، می‌تواند معیشت بیش از ۳۵هزار صیاد را تضمین و به صادرات کمک کند.
استان هرمزگان نیز با جایگاه نخست در تولید شیلاتی کشور، بیش از ۴۰درصد صید و صیادی ملی را برعهده دارد و جزیره قشم به عنوان «نگین صید و صیادی» شناخته می‌شود. قشم سالانه حدود ۹۸هزار تن صید دارد و رتبه اول صید ساردین و تولیدات شیلاتی هرمزگان را کسب کرده است. این جزیره، با مراکز متعدد تکثیر میگو و ماهی، نقش کلیدی در رونق اقتصاد محلی ایفا می‌کند.

قشم؛ قطب جدید احیای ذخایر آبزیان
 خلیج فارس
جایگاه برتر هرمزگان در تولیدات شیلاتی کشور، با یک سرمایه‌گذاری بزرگ در حال ارتقاست. تنها مرکز موجود در کلاهی میناب که پیش از این به‌تنهایی پاسخگوی نیازهای استان بود، اکنون با یک مرکز پیشرفته دیگر در قشم تقویت می‌شود. این تصمیم هوشمندانه، ظرفیت استان هرمزگان برای مدیریت و احیای منابع آبزی را به شکلی بی‌سابقه افزایش می‌دهد و امکان مدیریت پایدارتر و کارآمدتر ذخایر ارزشمند دریایی را فراهم می‌سازد. این پروژه، نشان‌دهنده دوراندیشی و تعهد مسئولان برای توسعه متوازن در سراسر استان است.
در چنین شرایطی به باور کارشناسان، انتخاب قشم به عنوان محل احداث این مرکز، یک تصمیم کاملاً استراتژیک است. این جزیره با موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد، سواحل بکر و زیستگاه‌های متنوع دریایی، بهترین مکان برای کمک به توسعه بیشتر شیلات استان هرمزگان است. این پروژه بزرگ، فراتر از مزایای زیست‌محیطی، به عنوان یک موتور محرک برای توسعه اقتصادی سراسر هرمزگان عمل خواهد کرد. با افزایش ذخایر آبزیان، به‌طور مستقیم درآمد صیادان افزایش یافته و اقتصاد جوامع محلی رونق خواهد گرفت.
این پروژه نیز فرصت‌های شغلی جدیدی را به صورت مستقیم در زمینه‌های تخصصی پرورش آبزیان و به صورت غیرمستقیم در بخش‌های فرآوری و توزیع ایجاد می‌کند. این ابتکار نویدبخش پایداری اجتماعی و اقتصادی برای کل استان است و تأثیرات مثبت آن از روستاهای ساحلی تا شهرهای بزرگ مشهود خواهد بود. آنطور که خبرگزاری‌ها گزارش داده‌اند؛ مرکز بازسازی ذخایر آبزیان قشم در زمینی به مساحت حدود 8هکتار در دست احداث است و ظرفیت تولید و رهاسازی سالانه پنج‌میلیون قطعه بچه‌ماهی بومی را خواهد داشت.

ویژگی‌های مرکز احیای ذخایر آبزیان در قشم
آنطور که «تسنیم» در گزارشی نوشته است، مدیرکل دفتر بازسازی و حفظ ذخایر ژنتیکی آبزیان سازمان شیلات ایران در بازدید از این مرکز که به همراه مدیرکل شیلات هرمزگان و جمعی از مسئولان استانی انجام شد، اهداف طرح را ترمیم و احیای ذخیره‌گاه‌ها، ایجاد توازن در اکوسیستم‌های دریایی و تثبیت اشتغال ساحل‌نشینان عنوان کرد. ناصر کرمی‌راد با بیان اینکه هرمزگان تاکنون تنها یک مرکز بازسازی در میناب داشته است، احداث این مرکز در قشم را ضرورتی اساسی برای صیانت از ذخایر ارزشمند آبزیان استان و کشور دانست. وی با اشاره به جایگاه ویژه قشم در حوزه شیلات و آبزی‌پروری خاطرنشان کرد: توسعه و تکمیل این مرکز می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در حفاظت از ذخایر ژنتیکی و پایداری منابع ایفا کند و بستر مناسبی برای ارتقای تولیدات شیلاتی در منطقه فراهم سازد.
مسعود بارانی، مدیرکل شیلات هرمزگان نیز اجرای این طرح را گامی مهم در جبران فشار ناشی از برداشت بی‌رویه از ذخایر آبزیان دانست و افزود: ترمیم و احیای ذخیره‌گاه‌ها، ایجاد توازن در اکوسیستم‌های دریایی، حفظ جمعیت روستایی و ساحل‌نشین، صید و صیادی پایدار، تثبیت اشتغال و کمک به امنیت غذایی و پدافند غیرعامل از مهم‌ترین اهداف این پروژه است. وی از همکاری، تعامل و درک عمیق معاونت اقتصادی و هماهنگی سازمان منطقه آزاد قشم در اجرای این پروژه تقدیر کرد و گفت: امیدواریم با تعامل خوب سازمان منطقه آزاد قشم به زودی شاهد رشد و پیشرفت چشمگیر در این پروژه باشیم.
معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری و عضو هیات‌مدیره سازمان منطقه آزاد قشم نیز در این خصوص گفت: امیدواریم با تعامل و همکاری نزدیک با شیلات و با بهره‌گیری از دانش روز، شاهد رشد چشمگیر در تولیدات شیلاتی به‌ویژه در بخش آبزی‌پروری در شهرستان قشم باشیم. فرزین حقدل تأکید کرد: سازمان منطقه آزاد قشم رفع موانع و تسریع در احداث مرکز بازسازی ذخایر آبزیان را در دستور کار قرار داده و آماده همکاری کامل در این زمینه است. وی خاطرنشان کرد: با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده و حرکت در مسیر تعامل و هم‌افزایی، فرصت‌های جدیدی برای معرفی و توسعه ظرفیت‌های موجود ایجاد خواهد شد و رونق فعالیت‌های شیلاتی در شهرستان قشم بیش از پیش تقویت می‌شود.

تهدیدهایی برای ذخایر آبزیان خلیج فارس
با وجود پیشرفت‌ها، ذخایر آبزیان خلیج فارس در معرض خطرات جدی قرار دارد. صید بی‌رویه و غیرمجاز، اصلی‌ترین تهدید است. برای مثال، بیش از ۱۰گونه ماهی مانند حلواسفید، شوریده، صبور، هامور، قباد و راشگو در خطر انقراض هستند. کاهش ۳۰درصدی ذخایر در سال‌های اخیر، عمدتاً به دلیل صید فشرده و قاچاق به کشورهای همسایه است. در این میان آلودگی‌های نفتی، فاضلاب شهری و نشت کشتی‌های نفتکش نیز مزید بر علت شده‌اند. صید شب‌چراغی با نورافکن‌ها، توازن اکوسیستم را برهم زده و نسل آبزیان را تهدید می‌کند. سازمان شیلات اخیراً مجوز صید ماهی یال اسبی را به ۲۱کشتی داده، اما ناکافی بودن نظارت‌ها، خطر نابودی بیشتر را افزایش می‌دهد. این تهدیدها نه‌تنها شغل صیادان را به خطر می‌اندازد، بلکه امنیت غذایی منطقه را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد.
بازسازی ذخایر آبزیان خلیج فارس، فراتر از یک پروژه فنی، به استراتژی ملی برای پایداری اقتصادی جنوب ایران تبدیل شده است. با تمرکز بر استان‌هایی مانند هرمزگان و قشم و برنامه‌ریزی‌های هدفمند، می‌توان چالش‌های صید غیرمجاز و آلودگی را مهار کرد، اما موفقیت، مستلزم نظارت دقیق‌تر، سرمایه‌گذاری بیشتر و همکاری بین‌المللی است. اگر این فرصت‌ها را از دست دهیم، خلیج فارس -این گنجینه آبی- ممکن است برای نسل‌های آینده از دست برود. سازمان شیلات و دولت، با تداوم جهش‌های اخیر، می‌توانند الگویی برای حفاظت جهانی ارائه
 دهند.