گروه انرژی - خیابان‌ها و آزادراه‌های تاریک و مخوف، بیمارانی که نبود دستگاه های اکسیژن نفسشان را به شماره انداخته بود؛ و صنایعی که در روزهای رکود زده میلیاردها تومان خسارت دیدند؛ اینها تنها روایت کوچکی از خسارت خاموش های گسترده سال گذشته است. با این اوصاف « ۱۴۰۰» اگر نگوییم که سال بی نظیری برای صنعت برق ایران بوده می توان آن را یکی از سال های کم نظیر دانست. مسئولین علت خاموشی های صنایع و برق خانگی در سال گذشته را فاصله ۱۲ هزار مگاواتی بین تولید و مصرف برق می دانند.
به گزارش اقتصادسرآمد، مدیرعامل شرکت مدیریت برق کشور در این رابطه اعلام کرده ۸.۹ میلیارد کیلو وات ساعت از انرژی مصرفی کشور تامین نشده است. اگر متوسط برق مصرفی کشور در تابستان را روزانه ۱.۲ میلیارد کیلو وات ساعت در نظر بگیریم می توان ادعا کرد که وزارت معادل ۷ روز و نیم از برق کشور را تامین نکرده است. هرچند که در ظاهر قضیه این میزان خاموشی در مقایسه با تامین برق ۳۵۹ روز سال خیلی زیاد نباشد، اما خسارت سنگینی را به بدنه اقتصاد و واحدهای تولیدی وارد کرد. قیمت محصولات فولادی در سال گذشته حدود ۳۰ درصد افزایش یافت که ۱۵ درصد آن حاصل خسارت ناشی از قطع برق و گاز بود. قطعی های مکرر در نیمه نخست سال گذشته موجب کاهش تولید و صادرات محصولات فولادی شد. ضمن اینکه خسارت سنگینی را به تجهیزات مصرفی در این صنعت وارد کرد.
ارسال گرمای هوا خیلی زودتر از آنچه تصور می شد از راه رسید و تقریبا از خرداد بود که سوت شروع خاموشی ها به صدا درآمد. دولت تصمیم گرفت برای جبران این کسری، میزان مصرف را به اجبار کاهش دهد؛ بنابراین سال گذشته خاموشی ها را با برق معابر شروع کرد. این در شرایطی بود که میزان برق مصرفی معابر ۳۰۰ مگاوات تخمین زده می شود. بنابراین این اقدام وزارت نیرو از سوی کارشناسان به شویی تعبیر شد که برای جلب نظر حاکمیت و گرفتن بودجه بیشتر اجرا شد.
چرا دولت ناگزیر از قطع برق خانگی شد
احمد خانی کارشناس مسئول انرژی در گفت و گو با اقتصادسرآمد با ابراز تاسف از کم بارشی‌ها و نبود توجه کافی از سوی مصرف کنندگان به این موضوع مهم، به خبرنگارما، گفت: پس از آنکه خاموشی‌های معابر با افزایش تصادفات و جرایمی مانند دزدی، واکنش برانگیز شد؛ دولت تصمیم به خاموشی برق خانه ها و صنایع گرفت. به گفته سخنگوی صنعت برق پارسال ۹۹۴ میلیون کیلو وات ساعت خاموشی در بخش خانگی اعمال شد. که تقریبا معادل یک درصد برق مصرف در کشور است.
صنایع قربانی کم آبی 
او افزود: قطعی های مکرر برق باعث شد که کمترین رشد مصرف در سال گذشته به نام صنایع رقم بخورد. مصرف برق در صنایع در سال ۱۴۰۰ تنها ۵ درصد افزایش یافت. حال آنکه در بخش تجاری شاهد رشد ۱۵.۴ درصدی بودیم. جالب است که بدانید مصرف در بخش کشاورزی ۱۰.۹ درصد و در بخش خانگی هم حدود ۶.۹ درصد افزایش یافته است.
مهم‌ترین راهکار وزارت نیرو واقعی شدن تعرفه‌هاست
وی با اشاره به این نکته که، مهم‌ترین راهکار وزارت نیرو واقعی شدن تعرفه‌هاست. قیمت‌های غیرواقعی زیان‌های سنگینی برای اقتصاد ما به دنبال داشته است اما نمی‌دانم چرا همچنان به آن اصرار داریم، گفت: مهم ترین چالش های صنعت برق، دخالت دولت، قیمت گذاری دستوری، اقتصاد یارانه ای انرژی در ایران است. حجم بدهی وزارت نیرو به پیمانکاران صنعت برق هر سال بیشتر می شود اما خبری از اصلاح سیاست گذاری ها نیست. دولت همچنان برق را به طور متوسط به قیمت ۱۰۰ تومان در اختیار مشترکین قرار می دهد در حالیکه تامین و توزیع آن دست کم ۳ برابر این قیمت برای خود دولت تمام می شود.
مشترکان پرمصرف انگیزه‌ای برای اصلاح الگوی مصرف خود ندارند
به گفته کارشناس حوزه انرژی تا سال گذشته تعرفه مشترکان پرمصرف و کم‌مصرف برق تفاوتی نداشت. طبیعی است که در این شرایط مشترکان پرمصرف انگیزه‌ای برای اصلاح الگوی مصرف خود ندارند. حالا با توجه به تغییرات قیمتی که از سال گذشته شروع شده امید می رود که مدیریت مصرف جدی تر از سال های گذشته دنبال شود.
به نظر می رسد که بخت هم با دولت سیزدهم خیلی یار نیست. آمارهای اعلامی نشان می دهد که نیمی از سدهای کشور خالی است. البته این شرایط در برخی از استان های کشور خیلی نگران کننده تر بوده و طبق اعلام توانیر مخازن نیروگاه های برق آبی ۱۰ درصد کمتر از پارسال است. این کاهش ظرفیت در حالی است که سال گذشته خشک ترین سال طی ۵۰ سال اخیر لقب گرفته بود. به گفته سخنگوی صنعت برق در سال گذشته تنها ۴۵۰۰ مگاوات از ظرفیت نیروگاه های برق آبی استفاده شد. این در حالی است که در سال هایی که مشکل آبی وجود ندارد، سهم این نیروگاه ها از تامین برق شبکه به ۱۰ هزار مگاوات هم می رسد. آنگونه که به نظر می رسد امسال هم نباید خیلی روی تولید برق آبی ها حساب کرد.مسئولان دولت سیزدهم وعده داده اند که تا قبل از شروع پیک مصرف ۶ هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور افزوده می شود. اما سوال اینجاست در شرایطی که پیش بینی می شود مصرف ۵ درصد بیشتر شود و از طرفی هم به دلیل کاهش بارندگی نمی توان خیلی هم روی ظرفیت نیروگاه های برق آبی حساب کرد، این میزان رشد تولید نمی تواند جوابگوی نیاز کشور باشد و تراژدی تلخ خاموش های بازهم قرار است که امسال تکرار شود.