ایرج گلشنی
در جهان پیش تاخته امروز، «اقتصاد دریامحور» به صورت بنیادین مد نظر قرار گرفته است؛ به نحوی که هیچ کشور پیش رفته ای نیست که از «اقتصاد سبز» بهره برداری وافر نکند. بارها گفته و شنیده ایم که ترین های کشورهای پیشرفته در سواحل و در کنار دریاها شکل گرفته اند. بزرگ  ترین بنادر، بزرگ ترین کارخانجات، بزرگ ترین نمادهای ملی، بیشترین جمعیت و به طور کلی می توان گفت که حیثیت ملی و اقتصادی یک کشور پیشرفته اقتصادی در سواحل و مرتبط با دریاهای آن کشور قرار گرفته است. این قاعده در مورد کشورهای در حال توسعه نیز صادق است و آن ها هم با تکیه بر داشته های دریایی خود توانسته اند به رشد چشمگیر برسند و گوی سبقت از رقبای منطقه ای و جهانی خود بربایند. نمونه بارز این کشورها نسبت به ایران، کره جنوبی است. کشوری که برنامه توسعه خود را 5سال بعد از ایران آغاز کرد. کافی است روند بهبود کیفیت پراید کره جنوبی را ملاحظه کنید .کافی است قدرت این کشور را در زمینه کشتی سازی و تجهیزات کشتی بررسی کنید. نمونه های کوچک اما بسیار موثر برای اثبات رشد شگفت انگیز این کشور که با تکیه و تاکید بر اقتصاد دریا محور، رخ داده است. نگاهی به نقشه در سراسر جهان و مروری بر همه کشورهایی که به دریا مرتبط هستند، به سادگی نشان می دهد که بیش از 80درصد اقتصاد آن ها با دریا گره خورده است. کشوری مانند ژاپن که نه نفت دارد، نه گاز دارد و نه منابع معدنی و کانی، با تاکید بر اصول اقتصاد سبز، از حریم دریایی خود نهایت استفاده را کرد و از جنگ جهانی دوم که ویرانه ای بود تا کنون که جزو ابرقدرت های اقتصادی است، پیش آمد و به موفقیت رسید.در مقابل، نگاهی به کشورهایی که به دریا متصل نیستند و یا از دریا استفاده بهینه نکرده اند، نشان می دهد که عقب مانده اند و با مصائب اقتصادی متعددی دست در گریبانند. به طور کلی نمی توان کشوری پیشرفته و مقتدر در جهان امروز تصور کرد که بدون تکیه بر اقتصاد دریامحور به جایی رسیده باشد. کشوری که دریا ندارد و دسترسی به اقتصاد سبز ندارد را نمی توان سرزنش کرد؛ اما کشوری مانند ایران که از دو سو به دریا راه دارد و می تواند از موهبات خدادادی آن استفاده کند را باید مورد عتاب و سرزنش قرار داد و پرسید چرا از اقتصاد دریامحور رویگردان است و چرا همه تخم مرغ هایش را در خشکی قرار داده است؟ ما نه تنها خشکی گرایی کرده ایم؛ بلکه برخی از تکنولوژی های دریا محور را به خشکی انتقال داده ایم. اشتباهی بزرگ که هر چه پیش می رویم، دامنه مضرات و معضلات آن بیشتر دامن ما را می گیرد. قرار دادن کارخانجات بزرگ آب بر در دل کویر، از اشتباهات تاریخی ایران است. این اشتباه در دوران سلطنت به دلایلی – از جمله رانت سیاسی و هراس نظامی- رخ داد و اکنون همان اشتباه به دلایل دیگری رخ می دهد که البته در رانت سیاسی با دوره گذشته مشترک است. انتظار برگشت به اقتصاد سبز داریم. انتظار تکیه بر اقتصاد دریامحور را می کشیم.