بررسی عوامل مؤثر بر دریانوردی سبز نداجا 360 درجه دور کره زمین

پیشنهادات هفتگانه برای تحقق نیروی دریایی سبز

گروه دانش دریا- حسن دولتی - قوانین مختلف زیست محیطی فراوانی از طرف سازمان بین المللی دریانوردی یا آیمو و همچنین در پیمان‌نامه مارپل 1973/1978 تحت عنوان حفظ محیط زیست دریایی به منظور حذف کامل آلودگی ناشی از مواد نفتی، و مواد مضر دیگر و همچنین کاهش تخلیه اتفاقی این مواد در آب دریاها تاکنون تصویب شده و تمامی کشتی‌های تحت پرچم کشورهای عضو، صرف نظر از مبدأ و مقصد، موظف و ملزم به انجام مقررات آن می‌باشند. 
حسن دولتی،استادیار دانشکده مدیریت دانشگاه علوم دریایی امام خمینی(ره) نوشهر در مقاله ای درباره ماموریت ناوگروه 86 به روزنامه دریایی اقتصادسرآمد نوشت: در قوانین کشور ایران نیز تبصره 1 ماده 38 قانون مالیات بر ارزش افزوده اعلام می‌دارد که واحدهای تولیدی آلاینده محیط زیست که استانداردها و ضوابط حفاظت از محیط زیست را رعایت نمی‌نمایند طبق اعلام سازمان حفاظت محیط زیست، همچنین پالایشگاه‌های نفت و واحدهای پتروشیمی علاوه بر مالیات و عوارض متعلق موضوع این قانون، مشمول پرداخت یک درصد از قیمت فروش به عنوان عوارض آلایندگی می‌باشند. در چنین شرایطی همسويي و ادغام تمامي فعالیت‌ها و رسـیدن بـه حداکثر بهره‌وری و عملکرد زنجیره مطلوب در همه سازمان‌ها بخصوص صنعت دریانوردی فقط یک ایده آل نیست، بلکه یک ضرورت است و امروزه  به عنوان اساسي‌ترين دغدغة و سیاست‌های حاکم بر تصمیمات مدیران و فرماندهان نیروی دریایی ارتش در هنگام اعزام شناورها به دریاهای بلند مدت تبديل شده و تلاش می‌شود تا با بهره‌گيري از تكنيك‌هاي مختلف به عملكرد سازمانی برتر دسـت یافته و اثرات مطلوب و نامطلوب محیطی را در همه مراحل چرخه عمر محصول، مورد بررسی قرار دهند. عملکرد صنعت دریانوردی سبز به عنوان یک تصویری واضح از نحوه تعامل و تحقق اهداف زیست محیطی در استفاده مؤثر از منابع و تولیدهای پایدار، با در نظر گرفتن اهداف مربوط به ذی نفعان، تعبیر می‌شود و در صنعت دریانوردی به معنای رعایت مقررات زیست محیطی بنادر و جایگزین کردن سوخت فاقد آلاینده، برای صنعت کشتیرانی است. ماحصل آن افزایش بهره‌وری در سطح سازمان‌ها و در نهایت در کشور است. در چنین شرایطی خلـق ایـده و نوآوری سبز مسـیری اسـت كـه بـه واسـطه آن، سـازمان‌ها می‌تواننـد خـود را بـا محیـط مملو از تغییر، منطبـق نمایند. نوآوری سبز به توسعه محصولات و فرآیندهای سازگار با محیط زیست اشاره دارد.که از طریق اتخاذ شیوه‌های سازمانی یعنی مواد اولیه سبزتر، استفاده از مواد کمتر در هنگام طراحی محصولات همراه با مدنظر قرار دادن اصول طراحی زیست محیطی با هدف کاهش مصرف آب، برق و مواد اولیه است. هدف از نوآوري سبز، کم کردن اثرات نامطلوب زیست محیطی است که می‌تواند منجر به بهبود عملکرد زیست محیطی و افزایش ارزش‌ها و دارایی‌های مشهود سازمان، گردد. بستر ظهور و تولد نوآوری سبز، فرهنگ و ارزش‌های اساسی آن سازمان است به طوریکه کارکنان احساس ‌کنند بیشتر درگیر مسائل محیطی هستند و آن ها را تشویق ‌کند تا به رفتارهای آگاهانه محیطی اشتیاق داشته و یک جوی فراهم شود تا بتوانند ایده‌ها، رفتارها یا مشارکت‌هایی را برای کاهش اثرات منفی سازمان بر محیط ارائه کنند. و از عرضه هر گونه مواد مضر در عرصه چرخه زندگی اجتناب نماید. فرهنگ یک سازمان در صورتی به عنوان «سبز» درک می‌شود که اعضای آن فراتر از ‏انگیزه‌های سودجویانه به فکر حداکثر کردن تأثیرات مثبت فعالیت‌های خود و در عین حال به حداقل رساندن فعالیت‌های مضر ‏عملیاتی سازمان شان بر محیط طبیعی باشند. همچنین به عنوان یک مفهوم ‏تفسیری و نمادین است معرف و راهنمای مدیریت و حفاظت از محیط زیست باشند. بدیهی است موقعیت منطقه‌ای و ژئولوپوتیک جمهوری اسلامی ایران با داشتن دریای خزر در شمال و خلیج فارس و دریای عمان در جنوب که به آب‌های آزاد راه دارد. موقعیت سوق الجیشی خوبی را برای کشور رقم زده است به طوریکه بالغ بر 2492 کیلومتر در شمال و جنوب کشور یعنی حدود 30 درصد از کل مرزهای کشور و همچنین حدود 718 کیلومتر در سواحل جنوب شرقی را مرزهای دریایی تشکیل می‌دهد لذا بهره‌گیری از همه ظرفیت‌های ملی اعم از عرصه اقتصاد دریایی و بهره‌مندی از قدرت دریایی متناسب با شأن و منزلت ج.ا.ایران، که به نوبه خود نقش کلیدی در رشد و توسعه قدرت دریایی کشور ایفاء می‌نماید. بدون داشتن یک نیروی دریایی فرامنطقه‌ای و قدرتمند امکان‌پذیر نمی‌باشد. می‌بایست کشور دارای یک نیروی دریایی راهبردی باشد تا بتواند ضمن حضور در آب‌های سرزمینی از منافع و کیان کشور در آب‌های فرامنطقه‌ای دفاع نماید. به طوریکه فرماندهی معظم کل قوا در بیان اهمیت و ضرورت این موضوع می‌فرمایند:
«به‌خصوص تذكر مي‌دهم كه نيروي دريايي امروز در بسياري از نقاط عالم و در كشور ما يك نيروي راهبردي است؛ به چشم يك نيروي راهبردي به نيروي دريايي بايد نگريسته شود.» و در بیانات دیگری معظم‌ٌله مجدداً می‌فرمایند: «من عقیده‌ام این است که نداجا یک نیروی راهبردی است.» همچنین می‌فرمایند:«کارهای مهمی را وجهه همت قرار داده‌اید و شروع کرده‌اید و همه این کارها لازم و بجاست. به خاطر اینکه نیروی دریایی برای ما به معنای واقعی کلمه امروز یک نیروی راهبردی است. به هیچ وجه یک نیروی حاشیه‌ای نیست»و در بیانات دیگری  می‌فرمایند:« نیروی دریایی می‌تواند جزو مؤثرترین عناصر برای تحقق اهداف والای نظام جمهوری اسلامی ایران باشد»(07/09/91) و همچنین در بیانات دیگری می‌فرمایند:«منشاء و برکات و خدمات نیروی دریایی نه فقط در حیطه نیروهای نظامی ما، بلکه حتی در محدوده مسایل خارجی کشور هم مشهود است»(9/8/68). بر این اساس نیروی دریایی ارتش با حضور خود در آبهای فرا منطقه‌ای توانسته است اثرات مثبت و بنیادین در رشد سیاست خارجی، اقتصادی و علم و فناوری داشته باشد که یکی از این حوزه‌های حوزه دریانوردی سبز است. 
لازم به ذکر است. شناورهای نیروی دریایی که به دریاهای بلند مدت اعزام می‌شوند. بر خلاف شناورهای غیر نظامی، به علت ماهیت نظامی، امکان پهلوگیری در اغلب کشورها که مناسبات سیاسی خوبی وجود ندارد امکانپذیر نیست. بطوریکه ناوگروه 75 نیروی دریایی ارتش پس از 133 روز ماموریت دریایی و حضور در سه اقیانوس بزرگ سه کانال مهم و هشت تنگه دریایی و گذر از کنار 55 کشور، بدون کمک دیگران به صورت خودکفا و بدون حتی یک بار پهلوگیری، طی نزدیک پنج ماه دریانوردی با به اهتزاز درآوردن پرچم جمهوری اسلامی ایران در آب‌های آزاد و بین‌المللی، موجب توسعه قدرت دریایی ایران، گردید و همچنین ناوگروه 86 (ملقب به ناوگروه 360) که به‌منظور گشت‌زنی در آب های دوردست و حراست از خطوط مواصلاتی تجاری ایران در دریاها، از اوایل مهرماه آغاز شده و متشکل از ناوشکن دنا و ناو لجستیک مَکُران  است و تاکنون توانسته است از بنادر و کانل‌های مهمی عبور نماید.تداوم حضور شناورهای نیروی دریایی کشور در آب‌های فرامنطقه‌ای به صورت بلندمدت مستلزم آن است تا به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود تا تلفات مواد غذایی همراه این ناوگروه‌ها کاهش یافته و قدرت ماندگاری آن ها،  ضمن تضمین سلامت غذایی کارکنان ناوگروه‌ها، افزایش یابد و دارای مواد بسته‌بندی تجزیه‌پذیر در کمترین زمان ممکن باشد. از طرف دیگر از تلفات میلیون‌ها تن، سوخت و روغن‌های با ارزش مورد استفاده در این شناورها که به دلایل مختلف از جمله مشخصات کشتی (فرم بدنه، وزن، نوع موتورهای اصلی)، بدنه‌های خزه گرفته و زبری سطح بدنه و پروانه کشتی‌ها، جریان آب و ... که موجب افزایش هزینه‌های دریانوردی و آسیب به محیط زیست می‌گردد اجتناب شود.به منظور تحقق این خواسته نیروی دریایی پیشنهادات ذیل ارائه می‌شود:
-انجام اصلاحاتی از قیبل استفاده از رنگ‌های ضد خزه، جایگزینی سوخت‌های پاک، استفاده از روش‌های نوین زنجیره تأمین، قابلیت کاهش  و حتی حذف شدن را دارد. 
-تجهیز نمودن و پشتیبانی علمی و اعتباری از مناطق و پایگاه‌های دریایی پیرامون رسیدن به خودکفایی در حوزه بازیافت بعضی از ضایعات مثل: بازیافت اقلام و قطعات خودرویی و بازیافت روغن‌های کارکرده ناوها و تجهیزات و بازیافت کاغذها و پرونده‌های کاغذی باطله و همچنین شناسایی و بکارگیری فناوری‌های نوپدید؛
- استفاده از فناوری‌های تشخیص آلایندگی خودکار کشتی‌ها
-حمایت از شرکت‌های دانش بنیان دوست‌دار محیط زیست فعال در حوزه صنایع دریایی؛
-جذب و استخدام استعداد‌ها و نخبه‌های فعال دوست دار محیط زیست در حوزه صنایع دریایی؛
-گازسوز نمودن شناورهای دریایی در مدت زمانی که در ساحل حضور دارند؛
-دعوت از شرکت‌ها و مراکز علمی و پژوهشی که توانایی تولید مواد غذایی با تاریخ ماندگاری بالا و کمترین ضایعات هستند و سلامت امنیت غذایی کارکنان را تضمین می‌‌نمایند.
پیشنهادات هفتگانه برای تحقق  نیروی دریایی سبز
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه