گروه اقتصادانرژی - توحید ورستان - براساس داده‌های رسمی، ظرفیت برق آبی در آفریقا همچنان به افزایش خود ادامه داده و در سال گذشته (۲۰۲۳) حدود ۲ گیگاوات به آن افزوده شد که از ۵ کشور نیجریه، اوگاندا، جمهوری دموکراتیک کنگو، تانزانیا و بوروندی بیشترین تاثیر داشته است. داده‌های اخیر نشان می‌دهد که ظرفیت کل انرژی آبی آفریقا در سال ۲۰۲۳ به ۴۲ گیگاوات در مقایسه با ۴۰ گیگاوات سال ۲۰۲۲ افزایش یافت. انرژی برق آبی ستون فقرات تامین برق در آفریقا است، زیرا ۴۰ درصد برق کشورهای جنوب صحرای آفریقا را تامین می‌کند، اما ۹۰ درصد از پتانسیل این قاره هنوز استفاده نشده است. حدود ۲۱ ایستگاه برق آبی با ظرفیت کل ۴.۶ گیگاوات وجود دارد و نشان دهنده ۱۲ درصد ظرفیت برق آبی در آفریقا است که نیاز فوری به نوسازی دارند، علاوه بر این ۳۱ ایستگاه نیاز به سرمایه گذاری در دهه آینده دارند که شامل حدود ۱۰.۱ گیگاوات یعنی ۲۶ درصد تولید است. بر اساس گزارش تارنمای انرژی عربی از داده‌های منتشر شده توسط انجمن بین‌المللی برق آبی، کشورهای آفریقایی با بیشترین ظرفیت انرژی آبی به شرح زیر است.

پنج کشور مهم آفریقایی در انرژی برق‌آبی
۱- اتیوپی؛ به لطف پروژه سد رنسانس، اتیوپی همچنان در صدر فهرست کشورهای دارای بیشترین ظرفیت انرژی آبی در آفریقا در سال گذشته قرار دارد. ظرفیت برق آبی در اتیوپی تا پایان سال گذشته بدون تغییر محسوس نسبت به سال گذشته به ۴۸۲۵ گیگاوات رسید. این کشور طی آگوست ۲۰۲۲ موفق به بهره برداری از دومین توربین سد رنسانس به ظرفیت ۲۷۵ مگاوات شد. پیش‌بینی می‌شود ظرفیت این سد پس از تکمیل، با بهره‌برداری از ۱۳ توربین به ۵ گیگاوات برسد. که بزرگترین نیروگاه برق آبی در قاره آفریقا خواهد بود.
 ۲- آنگولا؛ این کشور در فهرست کشورهای دارای بیشترین ظرفیت برق آبی در آفریقا در سال گذشته با ۳۸۳۶ گیگاوات در جایگاه دوم قرار گرفت. این کشور دارای ایستگاه برق آبی لائوکا است که با ظرفیت کامل ۲.۰۷ گیگاوات کار می‌کند، به علاوه سایر پروژه‌های برق آبی نیز در حال اجرای آنها است. از جمله این پروژه‌ها می توان به سد برق آبی Caculo-Cabaca به ظرفیت ۲.۱۷ گیگاوات اشاره کرد که با همکاری چین در حال اجراست.
 ۳- آفریقای جنوبی؛ این کشور با ظرفیتی ۳.۶ گیگاواتی، در رتبه سوم فهرست بزرگترین کشورها دارنده ظرفیت برق آبی آفریقا قرار گرفت. آفریقای جنوبی همچنان با کمبود شدید برق مواجه است که در سال گذشته با کاهش نیروگاه‌های زغال‌سنگ قدیمی و افزایش نواقص ادامه یافت. این کشور برنامه‌ای را با هدف جذب بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در انرژی برق آبی طراحی کرده و سال گذشته پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر را برای کمک به رسیدگی به بحران برق راه اندازی کرد. با این حال، انجمن بین‌المللی برق آبی تأیید می‌کند که هیچ پیشرفتی وجود ندارد و همه این اقدامات هنوز در مراحل اولیه خود هستند.
 ۴- زامبیا؛ این کشور با موفقیت در سال گذشته ظرفیت برق آبی خود را افزایش داد و رتبه چهارم را در فهرست کشورهای دارای بیشترین ظرفیت نصب شده در آفریقا حفظ کرد. ظرفیت برق آبی زامبیا در سال گذشته به ۳۱۶۴ گیگاوات افزایش یافت، در حالی که این میزان در سال ۲۰۲۲ به ۳۱۵۳ گیگاوات رسید. سال گذشته، کشور شاهد موفقیت ZESCO در بهره برداری از نیروگاه برق آبی دره کافو با ظرفیت کامل ۷۵۰ مگاوات و با هزینه سرمایه‌گذاری دو میلیارد دلاری پس از افزودن ۶۰۰ مگاوات بود. این ایستگاه ظرفیت صادرات برق از زامبیا به مالاوی، زیمباوه، آفریقای جنوبی و نامیبیا را دارد.
 ۵-جمهوری دموکراتیک کنگو، این کشور توانست با افزایش ظرفیت، رتبه این کشور را در فهرست کشورهای دارای بیشترین ظرفیت برق آبی در آفریقا به رتبه پنجم ارتقا دهد. داده‌ها نشان می‌دهد که ظرفیت برق آبی کنگو در سال گذشته به ۳۱۴۲ گیگاوات در مقایسه با ۲.۷۶ گیگاوا سال ۲۰۲۲ افزایش یافته است. سال گذشته، این کشور نیروگاه برق آبی بوسانگا را با ظرفیت ۲۴۰ مگاوات افتتاح کرد که توسط شرکت‌های چینی تامین مالی و اجرا می‌شود. در عین حال، این کشور در حال برنامه ریزی برای اجرای پروژه نیروگاه برق آبی اینگا ۳ با ظرفیت ۱۱.۰۵ مگاوات است.

 برنامه نوسازی زیرساخت
 انرژی آبی در آفریقا
 برنامه جدید ارتقای زیرساخت‌های قدیمی و فرسوده برای پروژه‌های برق آبی در آفریقا آغاز شده است که توسط صندوق انرژی پایدار قاهره (SEFA) و تحت مدیریت بانک توسعه آفریقا حمایت می‌شود. بر اساس این برنامه، قرار است نوسازی زیرساخت‌های قدیمی برق آبی در سودان و جمهوری دموکراتیک کنگو آغاز شود. برنامه نوسازی انرژی آبی آفریقا (AHMP)  که توسط صندوق انرژی پایدار آفریقا مدیریت می‌شود، سیستم‌های برق آبی آفریقا را اصلاح می‌کند تا قابلیت اطمینان و انعطاف پذیری آنها را افزایش دهد. پروژه نوسازی انرژی آبی آفریقا با قرارداد جدید بانک جهانی «انرژی برای آفریقا» همسو بوده، که هدف آن تامین انرژی برای همه آفریقایی‌ها و اولویت دادن به فناوری‌های کم کربن است که از منابع انرژی آبی، خورشیدی، زمین گرمایی و بادی این قاره استفاده می‌کند. این بانک اعلام کرد که انرژی برق آبی مدرن با کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و افزایش سهم منابع انرژی تجدیدپذیر متغیر مانند انرژی خورشیدی و انرژی باد، نقش عمده‌ای در انتقال انرژی در آفریقا ایفا می‌کند. بانک توسعه آفریقا برنامه نوسازی انرژی آبی آفریقا را در سال ۲۰۲۱ با کمک ۱ میلیون دلاری از صندوق انرژی پایدار برای آفریقا برای افزایش ظرفیت نصب شده کم هزینه و کم انتشار، افزایش قابلیت اطمینان و انعطاف پذیری سیستم‌های انرژی آفریقا و حمایت از هیبریداسیون ایجاد کرد. انجمن بین المللی برق آبی (IHA)  مطالعه‌ای را در آگوست گذشته (۲۰۲۳) به سفارش بانک توسعه آفریقا انجام داد که نشان می‌دهد از ۸۷ ایستگاه برق آبی در آفریقا، ۲۱ ایستگاه با ظرفیت ۴.۶ هزار مگاوات نیاز به بازسازی فوری با هزینه دو میلیارد دلار دارند. این مطالعه همچنین به این نتیجه رسید که ۳۱ ایستگاه با ظرفیت ۱۰۰۰۰ مگاوات باید در دهه آینده توسعه یابد. آفریقا با بحران انرژی و منابع محدود مواجه است و بیش از ۶۰ درصد نیروی برق آبی این قاره از ایستگاه‌هایی تامین می‌شود که بیش از ۲۰ سال قدمت دارند و نیاز به مدرن سازی دارند.  طرح نوسازی ۱۲ نیروگاه برق آبی در آفریقا ظرفیت تولید برق را حدود ۵۷۰ مگاوات افزایش می‌دهد و از جمله این نیروگاه ها می توان به «سول پلاتج» در آفریقای جنوبی با ظرفیت ۲.۷ مگاوات اشاره کرد.