حسین سلاح ورزی نوشت:
جایگاه دستگاه قضا در تحقق آرمان توسعه اقتصادی
گروه اقتصاد - حسین سلاح ورزی - در ایران مرسوم است که هر جا و هر زمان صحبت از بهبود حکمرانی اقتصادی و اثرات آن بر تحقق توسعه اقتصادی به میان می آید؛ نگاه ها متوجه قوه مجریه و چند و چون فعالیتهای این بخش از نظام حکمرانی شود.
به گزارش اقتصادسرآمد، حسین سلاح ورزی - رئیس سازمان ملی کارآفرینی ایران در این رابطه نوشت: این رویکرد البته کاملا قابل درک است. قوه مجریه قطعا ارتقای کارایی تولید و عرضه خدمات عمومی و عملکرد شایسته در تنظیم گری بازارها می تواند نقش عمده ای در مساعد شدن فضای فعالیت اقتصادی کشور داشته باشد؛ اما، جایگاه دو رکن دیگر حکمرانی، و بویژه دستگاه قضایی کشور در بهبود محیط کسب و کار و ارتقای کیفیت حکمرانی اقتصادی، مطلقا متناسب با ظرفیتهای آن مورد توجه و مداقه قرار نگرفته است.
امروز در شروع فصلی تازه از مدیریت قوا، آن هم در شرایطی که میهن عزیزمان بیش از هر زمان نیازمند احیای رشد اقتصادی پایدار است؛ گفتگو در مورد نقش و جایگاه نظام قضایی در احیای اقتصاد ایران یک ضرورت ملی است.
پیش از ورود تفصیلی به بحث جایگاه دستگاه قضا در رفع مشکلات اقتصادی کشور شاید یادآوری این نکته خالی از فایده نباشد که از نظر عمده فعالان بخش خصوصی و طیف وسیعی از صاحبنظران حوزه اقتصاد و کسب و کار، ام المصائب اقتصاد ایران و علت العلل مشکلات آن، چرخه معیوب خطرناکی است که میان ضعف بهره وری و بی انگیزگی برای سرمایه گذاری در کشور ایجاد شده است و در این وجیزه نیز نقش دستگاه قضایی کشور در احیای اقتصاد ملی از همین زاویه مورد بررسی اجمالی قرار گرفته است.
ضعف ضمانت اجرایی قرارداد:
سرمایه گذاری یک رفتار درازمدت است و نسبت به مقوله ثبات بسیار حساس و آسیبپذیر. یکی از عوامل بروز بی ثباتی و نااطمینانی در فضای اقتصادی، عدم اجرای صحیح و به موقع قراردادهای تجاری است که در ادبیات مدیریت ریسک کسب و کار از آن به ریسک اعتباری تعبیر می شود.
با کاهش ضمانت اجرایی قراردادهای تجاری شانس بروز ریسک اعتباری افزایش پیدا کرده و به همین نسبت انگیزه و تمایل برای سرمایه گذاری های مولد و دراز مدت کاهش پیدا می کند.
مشکلات اساسی پیش روی ارتقای ضمانت اجرایی قراردادهای تجاری عبارتند از:
الف) زمان بسیار طولانی دادرسی
ب) در دسترس نبودن محاکم تخصصی برای رسیدگی به پرونده قراردادهای پیچیده و فنی
ج) ضعف ابزارهای ثبت رسمی برای خلق تضامین الحاقی مناسب در قراردادها
به این موارد البته می توان موضوعاتی همچون ضعفهای نظامهای اعتبارسنجی و بی توجهی فعالان اقتصادی به ظرفیت تضامین بطنی و فرآیندی در قرارداد را نیز افزود؛ اما، فقره ذکر شده هم اصلی ترین عوامل موثر بر ضعف ضمانت اجرایی قراردادها هستند و هم موضوعاتی هستند که رسیدگی به آنها منحصرا در صلاحیت مدیریت دستگاه قضایی کشور است.
ضعف حاکمیت قانون:
روح حاکمیت قانون، حفاظت از شهروندان در برابر تفسیر به رای و سلایق شخصی کارگزاران حاکمیت، با اتکا منطوق و منظور مصرح قوانین مکتوب است. یکی از مهمترین کانالهای مداخلات ناروای قوه مجریه در نظم طبیعی اقتصاد، تفسیر به رای قوانین از سوی مدیران ارشد و میانی این قوه و صدور مقرره ها و بخشنامه هایی است که با روح و بعضا مر قوانین کشور تعارض دارند.
در حال حاضر، فعالان اقتصادی این موارد را از طریق مراجعی همچون شورای گفتگو، کمیسیون ماده 12 ، دیوان عدالت اداری و ... پیگیری می کنند؛ اما، در تمام این مسیرهای پیگیری موضوع جبران خسارت فعالان اقتصادی در اثر تخلف اولیه مدیران دولت و نیز شناسایی مسئولیت جزائی و کیفری مدیران متخلف که ظرفیت بازدارندگی برای جلوگیری از نقض حاکمیت قانون توسط قوه مجریه ایجاد می کند؛ حلقه مفقوده ای است که شکل گیری آن نیازمند توجهات ویژه مدیران ارشد دستگاه قضایی است.
ارتقای کارایی قوه مجریه در تولید و عرضه خدمات عمومی
سیاستگذاران ارشد کشور و مدیران ارشد قوه مجریه سالهاست که به اهمیت ارتقای کارایی دستگاه های اجرایی حاکمیت در تولید و عرضه خدمات عمومی پی برده اند و این موضوع حداقل 20 سال گذشته همیشه یکی از شعارهای تقریبا همه کاندیداهای ریاست جمهوری بوده است. اما در عمل بدنه مدیران میانی قوه مجریه همراهی شایسته ای با این رویکرد
ندارند.
این موضوع البته طبیعی است. ارتقای کارایی در سازمانهای دولتی نیازمند تصمیمات سخت و دردناکی در زمینه تغییر الگوی تخصیص منابع و همچنین روش انجام کارهاست. از آنجا که در تولید و عرضه کالاهای عمومی بر خلاف اقتصاد کالاهای خصوصی خبری از رقابت و سودآوری نیست؛ اهرمهای انگیزشی دیگری برای هدایت دولت در این مسیر ناهموار مورد احتیاج است.
پیگیری قضایی در مورد روند ارتقای مستمر کارایی و اثربخشی تولید کالاهای عمومی، بویژه در موضوعاتی که «ترک فعل» سبب تضییع بیت المال، فرصتهای ملی و حقوق عمومی، انفال و دارایی های بین نسلی می شود می تواند بخش مهمی از نقش آفرینی دستگاه قضایی در ارتقای کیفیت حکمرانی اقتصادی کشورباشد.
فعالان بخش خصوصی با وجود همه سختیها و تنش هایی که در طول سالهای اخیر متحمل شده اند و به رغم همه دشواری هایی که در افق اقتصاد ملی به چشم می خورد؛ هنوز صمیمانه امیدوارند مشی و منش جدید حاکم شده بر قوای حاکمیتی کشور، در راستای منویات مقام معظم رهبری حرمت کرده و شرایط و زمینه های لازم برای جهش تولید را از طریق بهبود فضای کسب و کار و ارتقای کیفیت حکمرانی اقتصادی فراهم کنند.
به گزارش اقتصادسرآمد، حسین سلاح ورزی - رئیس سازمان ملی کارآفرینی ایران در این رابطه نوشت: این رویکرد البته کاملا قابل درک است. قوه مجریه قطعا ارتقای کارایی تولید و عرضه خدمات عمومی و عملکرد شایسته در تنظیم گری بازارها می تواند نقش عمده ای در مساعد شدن فضای فعالیت اقتصادی کشور داشته باشد؛ اما، جایگاه دو رکن دیگر حکمرانی، و بویژه دستگاه قضایی کشور در بهبود محیط کسب و کار و ارتقای کیفیت حکمرانی اقتصادی، مطلقا متناسب با ظرفیتهای آن مورد توجه و مداقه قرار نگرفته است.
امروز در شروع فصلی تازه از مدیریت قوا، آن هم در شرایطی که میهن عزیزمان بیش از هر زمان نیازمند احیای رشد اقتصادی پایدار است؛ گفتگو در مورد نقش و جایگاه نظام قضایی در احیای اقتصاد ایران یک ضرورت ملی است.
پیش از ورود تفصیلی به بحث جایگاه دستگاه قضا در رفع مشکلات اقتصادی کشور شاید یادآوری این نکته خالی از فایده نباشد که از نظر عمده فعالان بخش خصوصی و طیف وسیعی از صاحبنظران حوزه اقتصاد و کسب و کار، ام المصائب اقتصاد ایران و علت العلل مشکلات آن، چرخه معیوب خطرناکی است که میان ضعف بهره وری و بی انگیزگی برای سرمایه گذاری در کشور ایجاد شده است و در این وجیزه نیز نقش دستگاه قضایی کشور در احیای اقتصاد ملی از همین زاویه مورد بررسی اجمالی قرار گرفته است.
ضعف ضمانت اجرایی قرارداد:
سرمایه گذاری یک رفتار درازمدت است و نسبت به مقوله ثبات بسیار حساس و آسیبپذیر. یکی از عوامل بروز بی ثباتی و نااطمینانی در فضای اقتصادی، عدم اجرای صحیح و به موقع قراردادهای تجاری است که در ادبیات مدیریت ریسک کسب و کار از آن به ریسک اعتباری تعبیر می شود.
با کاهش ضمانت اجرایی قراردادهای تجاری شانس بروز ریسک اعتباری افزایش پیدا کرده و به همین نسبت انگیزه و تمایل برای سرمایه گذاری های مولد و دراز مدت کاهش پیدا می کند.
مشکلات اساسی پیش روی ارتقای ضمانت اجرایی قراردادهای تجاری عبارتند از:
الف) زمان بسیار طولانی دادرسی
ب) در دسترس نبودن محاکم تخصصی برای رسیدگی به پرونده قراردادهای پیچیده و فنی
ج) ضعف ابزارهای ثبت رسمی برای خلق تضامین الحاقی مناسب در قراردادها
به این موارد البته می توان موضوعاتی همچون ضعفهای نظامهای اعتبارسنجی و بی توجهی فعالان اقتصادی به ظرفیت تضامین بطنی و فرآیندی در قرارداد را نیز افزود؛ اما، فقره ذکر شده هم اصلی ترین عوامل موثر بر ضعف ضمانت اجرایی قراردادها هستند و هم موضوعاتی هستند که رسیدگی به آنها منحصرا در صلاحیت مدیریت دستگاه قضایی کشور است.
ضعف حاکمیت قانون:
روح حاکمیت قانون، حفاظت از شهروندان در برابر تفسیر به رای و سلایق شخصی کارگزاران حاکمیت، با اتکا منطوق و منظور مصرح قوانین مکتوب است. یکی از مهمترین کانالهای مداخلات ناروای قوه مجریه در نظم طبیعی اقتصاد، تفسیر به رای قوانین از سوی مدیران ارشد و میانی این قوه و صدور مقرره ها و بخشنامه هایی است که با روح و بعضا مر قوانین کشور تعارض دارند.
در حال حاضر، فعالان اقتصادی این موارد را از طریق مراجعی همچون شورای گفتگو، کمیسیون ماده 12 ، دیوان عدالت اداری و ... پیگیری می کنند؛ اما، در تمام این مسیرهای پیگیری موضوع جبران خسارت فعالان اقتصادی در اثر تخلف اولیه مدیران دولت و نیز شناسایی مسئولیت جزائی و کیفری مدیران متخلف که ظرفیت بازدارندگی برای جلوگیری از نقض حاکمیت قانون توسط قوه مجریه ایجاد می کند؛ حلقه مفقوده ای است که شکل گیری آن نیازمند توجهات ویژه مدیران ارشد دستگاه قضایی است.
ارتقای کارایی قوه مجریه در تولید و عرضه خدمات عمومی
سیاستگذاران ارشد کشور و مدیران ارشد قوه مجریه سالهاست که به اهمیت ارتقای کارایی دستگاه های اجرایی حاکمیت در تولید و عرضه خدمات عمومی پی برده اند و این موضوع حداقل 20 سال گذشته همیشه یکی از شعارهای تقریبا همه کاندیداهای ریاست جمهوری بوده است. اما در عمل بدنه مدیران میانی قوه مجریه همراهی شایسته ای با این رویکرد
ندارند.
این موضوع البته طبیعی است. ارتقای کارایی در سازمانهای دولتی نیازمند تصمیمات سخت و دردناکی در زمینه تغییر الگوی تخصیص منابع و همچنین روش انجام کارهاست. از آنجا که در تولید و عرضه کالاهای عمومی بر خلاف اقتصاد کالاهای خصوصی خبری از رقابت و سودآوری نیست؛ اهرمهای انگیزشی دیگری برای هدایت دولت در این مسیر ناهموار مورد احتیاج است.
پیگیری قضایی در مورد روند ارتقای مستمر کارایی و اثربخشی تولید کالاهای عمومی، بویژه در موضوعاتی که «ترک فعل» سبب تضییع بیت المال، فرصتهای ملی و حقوق عمومی، انفال و دارایی های بین نسلی می شود می تواند بخش مهمی از نقش آفرینی دستگاه قضایی در ارتقای کیفیت حکمرانی اقتصادی کشورباشد.
فعالان بخش خصوصی با وجود همه سختیها و تنش هایی که در طول سالهای اخیر متحمل شده اند و به رغم همه دشواری هایی که در افق اقتصاد ملی به چشم می خورد؛ هنوز صمیمانه امیدوارند مشی و منش جدید حاکم شده بر قوای حاکمیتی کشور، در راستای منویات مقام معظم رهبری حرمت کرده و شرایط و زمینه های لازم برای جهش تولید را از طریق بهبود فضای کسب و کار و ارتقای کیفیت حکمرانی اقتصادی فراهم کنند.

ارسال دیدگاه
عناوین این صفحه
-
ضرورت ترسیم یک چشم انداز برای توسعه دریامحور
-
نقش انرژی قفقاز در کاهش قیمتهای اروپا
-
چرا «دوستان استراتژیک» به «دشمنان جدی »تبدیل شدند؟
-
جایگاه دستگاه قضا در تحقق آرمان توسعه اقتصادی
-
ساخت آمبولانس دریایی مشکل انتقال بیماران جزیره هرمز را رفع می کند
-
9 شرکت آماده عرضه اولیه در بازاربورس تهران
-
مرکز گردشگری دریایی در بندر کنگان افتتاح می شود
-
رقابت شدید چین و هند در آبهای مالدیو
اخبار روز
-
اخذ گواهی دانشبنیان برای سه پروژه فناورانه همراه اول
-
رویداد کوهنوردی نظامیان جهان در قله دماوند بستری برای نمایش و توسعه صلح و دوستی است
-
پرواز تبریز به باکو توسط هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران برقرار شد
-
اولین کشتی تجاری از آذربایجان در بندرآستارا پهلوگرفت
-
گامهای بلند برای توسعه پایدار آبزیپروری شور
-
گسترش همکاری سازمان شیلات ایران و وزارت آموزشوپرورش در توسعه
-
میانگین سنی ناوگان هوایی ایران ۲۸ سال است
-
زمینههای همکاری شیلاتی ایران و چین افزایش می یابد
-
ارزیابی ایمنی شرکتهای سرمایه گذاری و پیمانکاران فعال در بندر امیرآباد
-
افزایش ۴ برابری ظرفیت پذیرش مسافر در فرودگاه شهدای ایلام
-
دیدار وزیر امور خارجه با رئیسجمهور تاجیکستان
-
آغاز عملیات اجرایی دومین نیروگاه خورشیدی بزرگ کشور در منطقه آزاد ارس
-
دبیر شورایعالی مناطق آزاد: حل مشکلات فعالین اقتصادی ارس در اولویت است
-
آغاز نوبتدهی مجازی به ناوگان تجاری در پایانه مرزی بازرگان
-
آمادگی کامل فرودگاه آیتالله جمی آبادان برای خدمترسانی به زائران اربعین
-
برقراری پرواز ساری _ نجف از فرودگاه شهدای ساری
-
وزیر راه و شهرسازی بر پیگیری دریافت غرامت جنگ تحمیلی در مراجع بین المللی از طریق وزارت امورخارجه تاکید کرد
-
اولین گردشگر خارجی کارت مناطق آزاد ایران را دریافت کرد
-
مشکلات فعالان ناوگان حمل و نقل بار جادهای در مجلس بررسی شد
-
ضرورت توجه به نیازهای منطقهای و تسهیل دسترسی به خدمات هوایی