ایران، چین و روسیه در حال افزایش حوزه‌های همکاری هستند
​​​​​​​گروه امنیت دریایی- امید اسماعیلی - رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی۲۰۲۵ با انجام رژه دریایی یگان‌های شناور سطحی شرکت‌کننده در رزمایش از مقابل ناوشکن جمهوری اسلامی ایران‌(جماران) روز چهارشنبه (22اسفندماه) پایان یافت. در این مراسم تمامی شناورهای شرکت‌کننده در رزمایش از نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی دریایی کشورهای چین و روسیه از مقابل ناوشکن جمهوری اسلامی ایران‌(جماران) رژه رفتند.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، در این رژه یگان‌های شناور و پروازی نیروهای دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران شامل ناوشکن‌های جماران، الوند، بایندر و ناوهای نیزه، گناوه، نایبند، بهرگان و شناورهایی از نیروی دریایی سپاه پاسداران شامل ناو محافظ «شهید صیاد شیرازی»، ناو «شهید روحی» و ناو «شهید محمودی» و شناورهای تندرو و همچنین ناوشکن رزخی، ناوشکن تسدی ژاپوف و ناو لجستیکی پچینگا نیروی دریایی چین با ناوشکن بائو‌تو و ناو لجستیکی گا‌ئو‌یو‌هو حضور داشتند.
هفتمین رزمایش مشترک «کمربند امنیت دریایی ۲۰۲۵» با حضور نیروهای دریایی روسیه، ایران و چین در بندر راهبردی چابهار از روز دوشنبه ۲۰اسفند به‌مدت ۵روز آغاز شده است. این سه‌کشور طی چندسال گذشته همزمان با تحکیم روابط راهبردی خود چندین رزمایش دریایی مشابه را برگزار کرده‌اند؛ بندری که در سواحل جنوب‌شرقی ایران واقع شده و امکان دسترسی مستقیم به اقیانوس هند را برای ایران و همسایگان شمالی آن فراهم کرده و از موقعیت راهبردی بالایی برخوردار است.
این رزمایش که در شمال اقیانوس هند انجام می‌شود، بر آموزش آزادسازی کشتی‌های به اسارت گرفته‌شده، انجام عملیات جست‌وجو و نجات در دریا و تمرینات تیراندازی توپخانه‌ای متمرکز خواهد بود. چین در کنار سایر تجهیزات نظامی، ناوشکن «بائوتو» که قدرتمندترین ناوشکن موشک‌انداز این کشور است، را به منطقه اعزام کرده است. ایران هم بیش از ۱۰فروند از انواع کشتی از جمله ناوشکن‌های جماران و الوند و ناو «شهید بهمن باقری» و نیز جدیدترین ناو هواپیمابر پهپادی خود را در این رزمایش استفاده خواهد کرد.
این مانور نظامی در حالی برگزار می‌شود که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده، همچنان به برهم زدن اتحادهای سنتی غربی و بازتعریف نقش آمریکا در امنیت جهانی ادامه می‌دهد. با تغییر رویکرد آمریکا نسبت‌به تعهدات بین‌المللی خود، چین، روسیه و ایران از این فرصت استفاده کرده و همکاری نظامی خود را به‌عنوان وزنه‌ای در برابر نفوذ آمریکا به نمایش می‌گذارند.

گسترش همکاری نظامی ایران، چین و روسیه
در همین حال روزنامه «آلگمانیر» آمریکا در گزارشی می‌نویسد: گسترش همکاری‌های نظامی میان ایران، چین و روسیه برای ایالات‌متحده و متحدانش در خاورمیانه به‌ویژه اسرائیل، یک تهدید قابل‌توجه محسوب می‌شود. این هشدار در حالی مطرح می‌شود که ایران، چین و روسیه طی روزهای گذشته رزمایش دریایی مشترکی را در آب‌های سرزمینی ایران در خلیج عمان، واقع در شمال اقیانوس هند برگزار کردند. این رزمایش ‌در میانه افزایش تنش‌ها در خاورمیانه برگزار شد.
این رزمایش‌های مشترک که با نام «کمربند امنیت دریایی ۲۰۲۵» شناخته می‌شود، در نزدیکی تنگه راهبردی هرمز در جنوب‌شرقی ایران نیز انجام شد. این تنگه یک گذرگاه حیاتی برای تأمین انرژی جهانی محسوب می‌شود که یک‌پنجم کل نفت‌خام جهان از آن عبور می‌کند. ایران پیشتر تهدید کرده بود که در صورت وقوع درگیری با ایالات‌متحده و اسرائیل، این آبراه را مسدود خواهد کرد.

کسب تجربه و توانمندی عملیاتی بیشتر
به ادعای «جک برنهام»، تحلیلگر پژوهشی در بنیاد «دفاع از دموکراسی‌ها»، این رزمایش‌های مشترک به این سه‌کشور اجازه می‌دهد تا در همکاری با یکدیگر توانمندی‌های عملیاتی بیشتری کسب کنند و تجربه ارزشمندی در محیطی با حساسیت راهبردی بالا به‌دست آورند. تکرار این رزمایش‌های دریایی بین ایران، چین و روسیه نشان‌دهنده تعمیق روابط این کشورها در دوره‌ای از آشفتگی بین‌المللی است. در ماه‌های اخیر، روسیه و ایران روابط دفاعی خود را محکم‌تر کرده‌اند؛ چین ظاهراً قطعات موشکی به ایران ارسال کرده و چین و روسیه نیز سالگرد جنگ اوکراین را با تأکید بر شراکت بدون محدودیت خود جشن گرفتند.
برنهام همچنین توضیح داد که این همکاری‌ها باعث می‌شود نیروهای نظامی ایران، چین و روسیه در صورت بروز یک بحران منطقه‌ای، احساس راحتی بیشتری برای همکاری با یکدیگر داشته باشند. همچنین این رزمایش‌ها ممکن است در نهایت به سایر اشکال همکاری‌های دفاعی از جمله انتقال فناوری‌های پیشرفته نظامی بین این کشورها که به‌دنبال به چالش کشیدن غرب هستند، منجر شود. این نویسنده ادعا می‌کند که امکان دسترسی ایران و نیروهای تحت حمایت آن به تسلیحات و تجهیزات نظامی روسی و چینی، تهدیدی آشکار برای امنیت اسرائیل محسوب می‌شود.
در رزمایش‌های مشترک میان ایران، روسیه و چین، ناوهای جنگی و کشتی‌های پشتیبانی و رزمی از نیروی دریایی چین و روسیه، به همراه ناوهای جنگی نیروهای دریایی ایران، از جمله ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شرکت داشتند. دریادار «مصطفی تاج‌الدینی»، معاون عملیات نیروی دریایی ایران اعلام کرده، هدف از این رزمایش‌ها تقویت امنیت منطقه و گسترش همکاری‌های چندجانبه بین کشورهای شرکت‌کننده بوده است. «ایرنا» نیز هدف اصلی این مانورها را ارتقای امنیت دریایی در شمال اقیانوس هند عنوان کرده است.

ادامه خرید نفت ایران توسط چین
چین و روسیه هر دو از دیرباز به ایران به‌عنوان یک شریک مهم در خاورمیانه نگاه کرده‌اند. پکن علی‌رغم تحریم‌های غرب همچنان به خرید نفت‌خام ایران ادامه داده و یکی از بازارهای اصلی واردات ایران محسوب می‌شود. «جان لی»، پژوهشگر ارشد اندیشکده «هادسون» معتقد است که همکاری بین چین، روسیه و ایران طی پنج‌سال گذشته از هماهنگی‌های سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی به‌تدریج به همکاری‌های نظامی نیز گسترش یافته است. این رزمایش‌ها نشان می‌دهد که این سه‌کشور در حال آماده‌سازی خود برای همکاری در مناطق مختلف بحران‌زا از خاورمیانه و خلیج فارس تا اروپای‌شرقی و شمال‌شرق آسیا هستند.
جان لی در ادامه می‌گوید، این‌که این سه‌کشور در حال تمرین حملات تاکتیکی به اهداف دریایی و همچنین عملیات جست‌وجو و توقیف کشتی‌ها هستند، نشان‌دهنده شبیه‌سازی سناریویی از یک جنگ تمام‌عیار با ایالات‌متحده و متحدانش است. ایران، روسیه و چین همگی در هدف تضعیف قدرت آمریکا متحد هستند. ایران به دنبال تضعیف اسرائیل است، روسیه قصد دارد ناتو را به چالش بکشد و به اروپای‌شرقی گسترش یابد و چین در پی الحاق تایوان و کنترل دریای چین‌جنوبی است.
لی همچنین معتقد است که در سناریوی جنگ، خلیج‌فارس و سایر گذرگاه‌های استراتژیک مانند خلیج‌عدن از نظر راهبردی و تاکتیکی اهمیت فوق‌العاده‌ای خواهند داشت. همکاری عمیق‌تر با روسیه و چین می‌تواند به ایران اجازه دهد تا حضور و نفوذ خود را در این آبراه‌های مهم گسترش دهد.
افزایش روابط ایران با چین و روسیه در شرایطی رخ داده است که تهران با تحریم‌های گسترده از سوی ایالات‌متحده به‌ویژه در بخش نفتی مواجه شده است. این تحریم‌ها بخشی از سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ است که با هدف کاهش صادرات نفت‌خام ایران به صفر و جلوگیری از برنامه هسته‌ای این کشور دنبال می‌شود. تهران بارها اعلام کرده است که برنامه هسته‌ای صرفاً برای اهداف غیرنظامی است، اما کشورهای غربی معتقدند که هیچ توجیه غیرنظامی معتبری برای فعالیت‌های هسته‌ای اخیر ایران وجود ندارد و این فعالیت‌ها ایران را قادر می‌سازد تا به سرعت مواد شکافت‌پذیر کافی برای ساخت چندین سلاح هسته‌ای تولید کند. ماه گذشته، عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران هرگونه احتمال مذاکره هسته‌ای با واشنگتن را رد و اعلام کرد تا زمانی که فشار حداکثری به این شکل ادامه دارد، امکانی برای مذاکرات مستقیم میان ما و ایالات‌متحده وجود نخواهد
 داشت.