کمک علمی ویتنام به پرورش‌دهندگان قطب تولید میگوی ایران
​​​​​​​گروه شیلات- سهیل مرتضوی - تولید و پرورش میگو در استان بوشهر به‌عنوان قطب پرورش این محصول جایگاه ویژه‌ای دارد. این حوزه از شیلات که یکی از صنایع مهم آبزیان در کشور است، با اشتغال و ارزآوری بالایی که دارد، نقش مهمی در امنیت غذایی و سلامت جامعه داراست. بعد از خسارت سنگین ناشی از بیماری لکه سفید در سال۸۴ که تمام استخرهای پرورش میگو را فرا گرفت، با همت پرورش‌دهندگان و مسئولان با استفاده از گونه وارداتی میگوی وانامی این صنعت جان دوباره‌ای گرفت و میزان برداشت سال به سال افزایش یافت به نحوی که تا سال۱۴۰۱ میزان تولید میگوی پرورشی در استان بوشهر به ۳۸هزار تن رسید. با‌این‌حال، از پاییز سال گذشته و با شیوع و بروز بیماری نکروز حاد عفونی هیپاتوپانکراس میگو، این صنعت دوباره بیمار شده است.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، بسیاری از کارشناسان معتقدند که صنعت پرورش میگو عاری از بیماری نیست، اما می‌توان با انجام یک کار اصولی و به‌روزکردن زیرساخت‌های لازم این صنعت ارزآور و اشتغالزا را مانند سال‌های۱۳۸۵ تا ۱۴۰۱سرحال و پررونق نگه داشت. در چنین شرایطی به گفته فعالان این حوزه، نبود آب و برق به‌خصوص قطع برق در اوج کار را یکی از مشکلات پرورش‌دهندگان میگو در استان بوشهر است. بر این اساس، هرچند ژنراتورهایی برای ادامه کار وجود دارند، اما باز هم قطع انرژی خسارت‌هایی را برای پرورش‌دهندگان به‌دنبال داشته است.
گرمای بی‌سابقه (دمای آب مزارع پرورش میگو در طول دوره پرورش در روزهای متمادی از ۳۳ تا ۳۷درجه سانتی‌گراد) در استان ضربه مهلکی به رشد، بازماندگی میگو و توسعه بیماری AHPND شد که برای جبران خسارت‌های وارده به این صنعت فعال کردن صندوق خسارت کشاورزی از جمله الزاماتی است که باید موردتوجه مسئولان قرار گیرد. با توجه به دمای بالا این اضطرار به‌طور تقریبی در تمام روزهای پرورش به‌خصوص از اواخر اردیبهشت وجود دارد، چون تلفات میگو در اثر کمبود اکسیژن ناشی از آبگیری نکردن و به‌کار نبستن هواده‌ها را شاهد هستیم.
فعالان حوزه پرورش میگو در استان بوشهر بر ضرورت دعوت از کارشناسان برجسته بین‌المللی به‌خصوص از کشورهای پیشتاز در صنعت پرورش میگو برای انتقال تجربیات خود در مواجهه با بیماری‌ها و همچنین چگونگی توسعه صنعت پرورش میگو، ارتقای کیفی خوراک از سوی تولیدکنندگان خوراک آبزیان تاکید دارند. در چنین شرایطی رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بوشهر اعلام کرده که قرار است تا هیاتی صنعتی‌-تجاری از این استان با هدف بهره‌گیری از تجربیات موفق کشور ویتنام در مهار بیماری مرگ حاد پانکراس میگو و توسعه همکاری‌های بین‌المللی در صنعت شیلات به این کشور اعزام ‌شود.

تلاش برای کسب دانش درمان بیماری از ویتنام
خورشید گزدرازی، رئیس اتاق بازرگانی بوشهر در گفت‌وگویی با «ایرنا» اظهار کرد: هیات اعزامی استان بوشهر در مردادماه سال‌جاری به منظور آشنایی با تجارب موفق کشور ویتنام در زمینه مهار بیماری مرگ حاد پانکراس میگو و نیز گسترش تعاملات بین‌المللی در صنعت شیلات، راهی این کشور خواهند شد. وی با اشاره به خسارات سنگین بیماری AHPND در صنعت پرورش میگوی کشور افزود: این بیماری یکی از عوامل اصلی کاهش بهره‌وری و آسیب به مزارع پرورشی در سال‌های اخیر بوده و مقابله علمی و کاربردی با آن، ضرورتی انکارناپذیر در مسیر توسعه پایدار صنعت آبزی‌پروری است.
«گزدرازی» ادامه داد: کشور ویتنام با تکیه بر راهکارهای نوین و علمی، موفق به کنترل کامل این بیماری شده است و انتقال دانش و فناوری این کشور می‌تواند نقشی کلیدی در ارتقای سلامت زیستی مزارع پرورش میگوی ایران ایفا کند. رئیس اتاق بازرگانی بوشهر بیان کرد: این هیات با همکاری شرکت شهرک‌های صنعتی استان و با هدف شرکت در دوره‌های آموزشی تخصصی، نشست‌های مستقیم و تخصصی، آشنایی با روش‌های مقابله با بیماری‌های آبزیان و نیز حضور در نمایشگاه بین‌المللی شیلات و آبزی‌پروری ویتنام (VIETFISH2025) به این کشور اعزام می‌شود. وی یادآور شد: این نمایشگاه با حضور کشورهای برجسته‌ای از جمله نروژ، چین، ژاپن، کره‌جنوبی و تایوان برگزار می‌شود و شرکت‌هایی از هند، تایلند، مالزی و شماری از کشورهای اروپایی نیز در آن حضور خواهند داشت.
«گزدرازی» گفت: از دیگر اهداف این سفر می‌توان به آشنایی با فناوری‌های نوین پرورش آبزیان، افزایش ظرفیت صادراتی، شناسایی بازارهای هدف، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه همکاری‌های علمی و تجاری اشاره کرد. وی با تأکید بر نقش محوری استان بوشهر در تولید و صادرات محصولات آبزی تصریح کرد: این سفر می‌تواند گامی مؤثر در راستای تحول صنعت شیلات کشور، ارتقای دانش فنی و تقویت توان صادراتی ایران در بازارهای جهانی باشد.

کاهش تولید میگوی پرورشی در بوشهر
براساس برنامه‌ریزی انجام‌شده در سال گذشته پنج‌هزار و ۹۴۰هکتار از مزارع این استان به زیر کشت رفت و ۲میلیارد و ۳۵۳میلیون قطعه لارو با تراکم متوسط ۳۹۶هزار قطعه در هر هکتار ذخیره‌سازی شد. با توجه به سطح زیرکشت پیش‌بینی ۴۰هزار تن محصول از استخرهای پرورش میگو در استان بوشهر شده بود که به دلیل شیوع بیماری و برداشت اضطراری تحقق این پیش‌بینی غیرممکن شد. با توجه به شرایط خاص مزارع پرورش میگو امسال تاکنون بیش از هفت‌هزار و ۲۹۸تن میگوی پرورشی از ۲هزار و ۶۷۴هکتار معادل کمتر از ۵۰درصد از سطح زیرکشت مزارع پرورش میگو برداشت شده است. در زمان حاضر میانگین برداشت در هر هکتار از مزارع پرورش میگوی این استان از چهارتن و ۷۰۰کیلوگرم در هر هکتار در سال۱۴۰۱ به ۲تن و ۷۳۰کیلو کاهش یافته است. از سطح مزارع پرورش میگو در استان بوشهر تنها سایت بردستان با میانگین ۶تن ۲۰۰کیلو در هکتار توانسته به صورت کامل برداشت کند.

بیماری جدید میگوها در بوشهر چیست؟
بیماری نکروز حاد عفونی هپتوپانکراس میگو از سال ۲۰۰۹ برای نخستین بار در چین و پس از آن از سال ۲۰۱۲ در شرق‌آسیا با تاثیر شدید و از ۱۴۰۱ (۲۰۲۲ میلادی) از استان هرمزگان و پس از آن بوشهر وارد استخرهای پرورش میگو شد و طی ۲سال گذشته خسارت‌های هنگفتی به این صنعت وارد کرد. بیماری AHPND موجب شد تا میزان تولید میگوی پرورشی در استان بوشهر از ۳۸هزار تن سال ۱۴۰۱ به ۲۴هزار تن در سال ۱۴۰۲ کاهش یابد و امسال نیز با توجه به گستردگی خسارت واردشده به استخرهای پرورش میگو پیش‌بینی می‌شود میزان تولید در سال‌جاری با وجود ۶هزار و ۱۰۰هکتار سطح زیرکشت و پیش‌بینی برداشت حدود ۴۰هزار تن به دلیل شیوع بیماری به کمتر از۲۰هزار تن برسد.
بیماری نکروز حاد عفونی هپتوپانکراس میگو چیست؟ بیماری حاد عفونی هپتوپانکراس میگو نوعی بیماری باکتریایی است که پانکراس این گونه آبزی را مبتلا و موجب ایجاد اختلال در غذا خوردن و لاغر شدن، کاهش وزن و در نهایت تلفات میگو می‌شود. بیماری نکروز حاد عفونی پانکراس میگو مشترک بین انسان و آبزیان نیست و صادرات و واردات و استفاده از این آبزی در وعده‌های غذایی مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ ۷۰درصد بروز بیماری نکروز حاد هپتوپانکراس میگو ناشی از لارو و ۳۰درصد نیز مربوط به آب است.
این بیماری باکتریایی میگو از بیماری لکه سفید سخت‌تر، قدرت شیوع بالایی دارد و موجب تلفات زیادی در مزارع میگو می‌شود و برای حذف آن چندین سال باید زمان بگذرد. گرمی هوا، تبخیر بیشتر آب در استخرها و شوری بالا نیز از دلایل شیوع بیماری نکروز حاد عفونی پانکراس میگو به شمار می‌رود.